Dłuższe życie, niższe emerytury. I to już od 1 kwietnia. GUS opublikował dane dotyczące średniego dalszego trwania życia, które stanowią kluczową informację w odniesieniu do wyliczeń wysokości emerytur. Co z nich wynika? Jaki mają one wpływ na wysokość emerytur? Co się zmieni po 1 kwietnia?

Najnowsze dane GUS: Żyjemy dłużej

Emerytury będą niższe, ponieważ dłużej żyjemy. Z opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn wynika to niezbicie. GUS szacuje się, że osoby, które osiągną w tym roku wiek 60 lat, mają przed sobą jeszcze około 22 lat życia, osoba w wieku 70 lat będzie prawdopodobnie żyła ponad 14 lat, 80-latek pożyje jeszcze ponad 8 lat, zaś osoba w wieku 90 lat ma przed sobą około 4 lat życia. W porównaniu z zeszłorocznymi danymi średni czas trwania dalszego życia zdecydowanie się wydłużył.

ikona lupy />
Średnia długość życia w 2023 r. wg danych GUS / GazetaPrawna.pl / Patryk Koch
ikona lupy />
Średnia długość dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn w 2024 r. wg danych GUS. / GazetaPrawna.pl / Patryk Koch

Dlaczego GUS ogłasza tablice trwania życia?

Obowiązek przygotowywania tablic dalszego trwania życia wynika wprost z Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Mówi o tym art. 26 powyższego aktu, który w ust. 4 wskazuje, że Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza corocznie w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" tablice trwania życia.

Z obowiązku tego GUS musi się wywiązać do 31 marca każdego roku. Warto nadmienić, że zawarta w załączniku do komunikatu tabela z wyliczonymi przez GUS parametrami przeciętnego dalszego trwania życia (mężczyzn i kobiet łącznie) obowiązuje przez kolejnych dwanaście miesięcy.

Dlaczego tablice dalszego trwania życia są tak istotne?

Ogłaszane corocznie przez GUS tablice dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn są wykorzystywane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do ustalenia wysokości emerytury. Wskazuje na to przywołany wyżej art. 26 Ustawy o emeryturach. W ust. 5 czytamy, że "tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6". A to oznacza, iż w sytuacji, w której korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Od 1 kwietnia emerytury w dół

Tablice średniego dalszego trwania życia są podstawą do przyznania emerytur na wnioski zgłoszone od 1 kwietnia 2023 r. do 31 marca 2024 r., a emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Opierając się na najnowszych danych GUS, przykładowe wyliczenia kwot emerytur dla kobiet i mężczyzn w wieku 60 oraz 65 lat z kapitałem w dwóch wysokościach: 500 tys. zł i 700 tys. zł są następujące:

  • 60-latka z kapitałem 500 tys. zł – emerytura wyniesie 1 892,51 zł, czyli o 73,67 zł mniej (kapitał zostanie podzielony przez 264,2 zamiast 254,3 miesięcy)
  • 65-latek z kapitałem 500 tys. zł – emerytura wyniesie 2 284,15 zł, czyli o 96,80 zł mniej (kapitał zostanie podzielony przez 218,9 zamiast 210,0 miesięcy)
  • 60-latka z kapitałem 700 tys. zł – emerytura wyniesie 2649,51 zł, czyli o ok. 103 zł mniej (kapitał zostanie podzielony przez 264,2 zamiast 254,3 miesięcy)
  • 65-latek z kapitałem 700 tys. zł – emerytura wyniesie 3197,81 zł, czyli o ok. 136 zł mniej (kapitał zostanie podzielony przez 218,9 zamiast 210,0 miesięcy).