Kierowca zatrudniony przed 1999 r. w prywatnej firmie transportowej złożył do ZUS wniosek o ustalenie wysokości kapitału początkowego. Okazało się, że dokumentacja posiadana przez pracodawcę nie jest kompletna. Zaświadczenie o zarobkach zostało bowiem wystawione jedynie na podstawie uzyskiwanego przez wnioskodawcę wynagrodzenia ustalonego wyłącznie na podstawie stawek osobistego zaszeregowania, dodatku za rodzaj prowadzonego pojazdu oraz kwoty dodatku stażowego. Natomiast faktycznie wszyscy kierowcy zatrudnieni w firmie pracowali w godzinach nadliczbowych, otrzymywali premię do płacy zasadniczej i premie oszczędnościowe za oszczędność w zużyciu paliwa i ogumienia oraz dodatek dyscyplinujący. Zainteresowany uznał, że to jest niesprawiedliwe, bowiem jego faktyczne zarobki były wyższe od tych ujawnionych przez byłego pracodawcę. Czy w sądzie świadkowie mogą potwierdzić, w jaki sposób był wynagradzany?
TAK
Zgodnie z obowiązującymi przepisami wysokość wynagrodzeń dla celów emerytalno-rentowych można potwierdzić na podstawie dokumentów wystawionych przez pracodawcę, tj. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7) lub na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej, zawierającej wpisy o osiąganych wynagrodzeniach. Zaświadczenie powinno być wystawione przez pracodawcę (lub prawnego następcą) na podstawie posiadanej dokumentacji płacowej. Przy jej braku wysokość wynagrodzenia może być potwierdzona na podstawie innej wiarygodnej dokumentacji, którą mogą stanowić dokumenty z akt osobowych pracownika, np. umowa o pracę, angaże itp. Świadkowie mogą potwierdzić wysokość zarobków, jeśli nie ma dokumentacji płacowej, wyłącznie w postępowaniu sądowym. Z dotychczasowego orzecznictwa wynika, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe nie ma żadnych ograniczeń dotyczących przeprowadzania dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron. W takich postępowaniach nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron (art. 473 par. 1 k.p.c).
Ograniczenia dowodowe dotyczą możliwości prowadzenia dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu (art. 247 k.p.c.). Ten wyjątek od ogólnych zasad sprawia, że każdy istotny fakt (taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Nie ma zatem wątpliwości, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia – także wtedy, gdy z dokumentów zatrudnienia zgromadzonych przez pracodawcę wynika co innego. Są one jego oświadczeniem wiedzy, które może być podważane w każdy sposób przed sądem w postępowaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dokument taki podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Przypisanie więc szczególnego znaczenia dowodowego kartom zarobkowym nie znajduje podstawy w przepisach procedury cywilnej.
Podstawa prawna
Art. 174 ust. 1 i 3, art. 15 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Art. 233 par. 1, art. 473 par. 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).