Od 1,8 tys. do ponad 8 tys. wniosków o określenie poziomu potrzeby wsparcia złożyły, w zależności od województwa, osoby niepełnosprawne, które chcą otrzymać świadczenie wspierające. Odbyły się już też pierwsze posiedzenia, na których przeprowadzono ocenę ich funkcjonowania.
Od początku roku obowiązują przepisy, które wprowadziły nowe świadczenie wspierające dla dorosłych osób niepełnosprawnych. Aby je otrzymać, trzeba uzyskać decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, dlatego przed złożeniem w ZUS wniosku o pomoc finansową najpierw należy postarać się o ten dokument. W tym celu osoba niepełnosprawna musi złożyć wniosek do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Z informacji uzyskanych przez DGP z 13 spośród 16 działających zespołów wynika, że zainteresowanie uzyskaniem decyzji jest bardzo duże.
Lawina wniosków
Ustalenie poziomu potrzeby wsparcia dla osoby niepełnosprawnej to ocena dokonywana przez specjalistów wchodzących w skład wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Bada się, jaki zakres pomocy jest jej niezbędny w celu zapewnienia, zwiększenia lub utrzymania niezależności i samodzielności życiowej. Taka ocena jest przeprowadzana w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej lub w innej lokalizacji, zaproponowanej przez wojewódzki zespół. Efektem jest decyzja, w której poziom potrzeby wsparcia wyraża się liczbą punktów w mającej 100 pkt skali. Do przyznania świadczenia wspierającego kwalifikują się te osoby, które będą miały od 70 do 100 pkt. Jego wysokość jest powiązana z kwotą renty socjalnej i zróżnicowana w zależności od liczby punktów.
Już od pierwszych dni stycznia, gdy tylko możliwe się stało składanie wnios ków, wojewódzkie zespoły zostały nimi zasypane. I tak do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności w Rzeszowie wpłynęły w ubiegłym miesiącu 8294 wnioski, w Katowicach – 8134, w Krakowie – wpłynęło 6898 wniosków, a w Warszawie – 6881. Ponad 6 tys. podań o wydanie decyzji złożono też w zespołach, które obejmują tereny województw: lubelskiego, wielkopolskiego i pomorskiego. Najmniej otrzymały wojewódzkie zespoły z Białegostoku i Opola – odpowiednio 3220 i 1834 wnioski.
Możliwe opóźnienia
W związku z tak dużą liczbą wniosków pojawiły się wątp liwości, czy wojewódzkie zespoły będą wydawać decyzje terminowo. Zgodnie z art. 6b4 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44) wniosek powinien być rozpatrzony w ciągu trzech miesięcy od dnia jego wpływu. Z kolei przepisy rozporządzenia ministra rodziny i polityki społecznej z 23 listopada 2023 r. w sprawie ustalania poziomu potrzeby wsparcia (Dz.U. poz. 2582) wskazują, że termin na wydanie decyzji od chwili przeprowadzenia czynności oceniających przez członków wojewódzkiego zespołu wynosi łącznie 21 dni.
Tymczasem żaden z pytanych przez DGP zespołów nie wydał jeszcze ani jednej decyzji. Etap rozpatrywania wniosków jest bardzo różny. Niektóre zespoły przeprowadziły już pierwsze oceny osób ubiegających się o ustalanie poziomu potrzeby wsparcia. Przykładowo w woj. podkarpackim dokonano ich w odniesieniu do 40 osób, a w mazowieckim – do 147, więc wkrótce powinny pojawić się pierwsze decyzje. Natomiast w woj. opolskim pierwsze komisje przeprowadzające ocenę zostały wyznaczone na dziś, a w woj. lubelskim zaczną działać jutro. Są jednak i takie zespoły, np. z woj. pomorskiego, które pozostają dopiero na etapie analizy wniosków pod względem formalno-prawnym.
– Nasz wojewódzki zespół dokłada wszelkich starań, aby wnioski zostały rozpatrzone jak najszybciej. Wzmocniliśmy go dodatkową kadrą – deklaruje Inga Januszko-Manaches, rzecznik wojewody podlaskiego.
O zwiększeniu obsady kadrowej oraz wprowadzeniu działań organizacyjnych, które mają się przyczynić do rozpatrzenia wniosków w jak najkrótszym terminie, informuje też biuro prasowe Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi.
Czekanie na wsparcie
Zdaniem prof. Pawła Kubickiego z Katedry Polityki Społecznej Szkoły Głównej Handlowej z uwagi na to, że mamy do czynienia z nowym świadczeniem, które jest przyznawane na podstawie stosowanej po raz pierwszy procedury, trudno jest przewidzieć, czy będzie dochodziło do opóźnień w wydawaniu decyzji.
– To, czy system działa prawidłowo, będziemy wiedzieli po I kw. tego roku – mówi prof. Kubicki.
Z kolei Adam Zawisny, wiceprezes Stowarzyszenia Instytut Niezależnego Życia, podkreśla, że przy tak dużej liczbie wniosków jest istotne ryzyko nieterminowego wydawania decyzji. Zwłaszcza że szkolenia dla osób, które zajmują się oceną poziomu potrzeby wsparcia, ruszyły później, niż pierwotnie zapowiadano. Ponadto wiele zespołów miało problemy z rekrutacją specjalistów do pracy przy nowym zadaniu z powodu zbyt ograniczających przepisów dotyczących tego, kto może prowadzić ocenę poziomu potrzeby wsparcia.
Jednak nawet jeśli decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia nie zostanie wydana w ciągu trzech miesięcy, to nie będzie to miało negatywnych konsekwencji dla osoby niepełnosprawnej. Wprawdzie przepisy ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. poz. 1429) zakładają, że prawo do świadczenia wspierającego jest ustalane od miesiąca złożenia wniosku, ale jeśli zostanie on przesłany do ZUS w ciągu trzech miesięcy od wydania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, to pomoc finansowa jest przyznawana od miesiąca złożenia wniosku o wydanie decyzji. Ewentualne opóźnienia po stronie wojewódzkich zespołów będą więc oznaczać, że niektóre osoby będą musiały dłużej poczekać na wypłatę świadczenia.©℗
/>
