Nie wszyscy zatrudnieni przed 1 stycznia 1999 r. mogą mieć obliczony kapitał początkowy. Takiej możliwości są pozbawione osoby, za które nie były opłacane składki.
Czy ZUS sam przeliczy okresy składkowe
Działacz opozycji demokratycznej złożył w 2013 r. do ZUS wniosek o ustalenie wysokości kapitału początkowego. W dokumencie wskazał, żeby zakład doliczył mu do kapitału początkowego okres represji związanych z udziałem w wydarzeniach czerwca 1976 r. Domagał się, żeby ZUS przyjął jako podstawę wynagrodzenia utracone wypłaty spowodowane zwolnieniem go z pracy z powodu udziału w strajku. Czy ZUS mógł zwiększyć wysokość kapitału na podstawie wówczas obowiązujących przepisów?
NIE
W 2013 r., kiedy zainteresowany złożył wniosek o ustalenie wysokości kapitału początkowego, nie miał prawa do wliczenia okresu pozostawania bez pracy do stażu składkowego na podstawie „Porozumień Sierpniowych z 1980 roku”. A to dlatego, że art. 11 ust. 2 ustawy z 24 maja 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne (Dz.U. nr 32, poz. 172 ze zm.) nie uprawnia do uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenia za okres, w którym ubezpieczony nie wykonywał zatrudnienia ze względu na ukrywanie się z powodów politycznych. Dopiero od 1 stycznia 2014 r. możliwe jest zaliczenie do okresu składkowego za lata niewykonywania pracy przed 4 czerwca 1989 r. na skutek represji politycznych. Przy czym przeliczenie kapitału początkowego jest możliwe wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej. Tak więc zainteresowani muszą sami złożyć wniosek do ZUS w tej sprawie, żeby skorzystać z możliwości zwiększenia przyszłej emerytury.
Jednorazowy dodatek do emerytur krok po kroku. Wszystko, co musisz wiedzieć o pomocy dla seniora
Jednorazowy dodatek do emerytur krok po kroku. Wszystko, co musisz wiedzieć o pomocy dla seniora

Zobacz również
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 2 pkt 6a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy każda matka będzie miała wyższą emeryturę
W 2008 r. przeszłam na emeryturę, mając ukończone 60 lat. Od tamtej pory nie pracuję zawodowo. Niewiele młodsze ode mnie koleżanki – w zależności od daty zakończenia aktywności zawodowej – otrzymały emerytury kapitałowe. Ostatnio wystąpiły do ZUS o zaliczenie urlopu wychowawczego do kapitału początkowego jako okresu składkowego. Czy ja także mogę to zrobić?
NIE
Ze względu na datę urodzenia przed 1949 r. nasza czytelniczka zachowała prawo do ustalenia wysokości emerytury na podstawie starych, bardziej korzystnych zasad. Świadczenie wypłacane przez ZUS jest obliczane na podstawie części socjalnej stanowiącej 24 proc. kwoty bazowej oraz kwoty bazowej obowiązującej w dniu złożenia wniosku o emeryturę. Do stażu będącego podstawą do obliczenia emerytury są zaliczane lata składkowe oraz nieskładkowe. I tu zaczynają się problemy. Obowiązuje bowiem zasada, że okresy nieskładkowe są zaliczane w proporcji jeden do trzech. To oznacza, że za trzy lata opłacania składek do stażu emerytalnego doliczany jest jeden rok nieskładkowy. Dla naszej czytelniczki okresem nieskładkowym jest uznawany czas opieki nad dzieckiem w czasie urlopu wychowawczego. Inaczej jest w przypadku młodszych pań, które mają obliczany kapitał początkowy. Od 1 maja 2015 r. przy ustalaniu kapitału początkowego urlop wychowawczy jest przeliczany tak jak wszystkie okresy składkowe, czyli wskaźnikiem 1,3 proc. podstawy wymiaru, a nie tak jak dotychczas – 0,7 proc. Jednak takiego prawa nie przyznano osobom pobierającym świadczenia na podstawie starych zasad. Dla nich nieskładkowe okresy opieki nad dzieckiem nadal są więc uwzględniane wskaźnikiem 0,7 proc. podstawy wymiaru.
Podstawa prawna
Art. 173 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy najstarsi mogą się ubiegać o kapitał początkowy
Przez wiele lat pełniłem funkcję naczelnego inżyniera w dużej firmie energetycznej. Moje zarobki były bardzo wysokie, więc miałbym dużo wyższą emeryturę, gdyby była ustalona na podstawie kapitału początkowego i składek opłaconych przez moich pracodawców. Czy jeśli pracowałem po osiągnięciu wieku emerytalnego, mogę się ubiegać o taki sposób wyliczenia świadczenia?
TAK
Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. mają możliwość ustalenia wysokości emerytury z uwzględnieniem kapitału zgromadzonego na koncie emerytalnym pod warunkiem, że wniosek o przyznanie emerytury zgłosiły po 31 grudnia 2008 r. oraz kontynuowały ubezpieczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Niespełnienie tych dwóch warunków powoduje, że tracą prawo do obliczenia emerytury kapitałowej, a więc także do ustalenia kapitału początkowego. Przy czym na podstawie przepisów obowiązujących do końca kwietnia 2015 r. z takiej możliwości nie mogły skorzystać osoby, które przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę powszechną przeszły na wcześniejszą i pobierały to świadczenie. Nowelizacja z 5 marca 2015 r. pozwala również im skorzystać z możliwości obliczenia emerytury według kapitałowych zasad. Muszą jednak pamiętać o tym, że podstawa obliczenia nowej emerytury zostanie pomniejszona o sumę kwot pobranych wcześniejszych świadczeń w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Podstawa prawna
Art. 27, art. 55, art. 173 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy ZUS odmówi obliczenia kapitału za pracę na roli
Wspólnie ze starszą siostrą pomagaliśmy rodzicom przy pracach polowych. Siostra od 2000 r. jest na emeryturze pracowniczej, ja planuję przejść na nią w przyszłym roku. Złożyłem do ZUS wniosek o obliczenie kapitału początkowego, dołączyłem do niego takie same zaświadczenia jak siostra poświadczające, że po ukończeniu 16. roku życia pracowałem w gospodarstwie. ZUS niestety ich nie uznał. Czy miał rację?
TAK
ZUS miał prawo odmówić ustalenia wysokości kapitału początkowego za okres pracy w gospodarstwie rolnym. To dlatego, że zaliczeniu do stażu ubezpieczeniowego podlegają jedynie okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki emerytalno-rentowe. Doliczenie jest także możliwe, ale wyłącznie w przypadku prowadzenia gospodarstwo rolnego po ukończeniu 16. roku życia, jeśli miało to miejsce przed 1 lipca 1977 r. Praca na roli jest uznawana również wtedy, gdy przypadała przed 1 stycznia 1983 r., a zainteresowany ukończył 16. rok życia. W takich przypadkach czas ten jest traktowany jako okresy składkowe i służy uzupełnieniu wymaganego stażu pracy, jeżeli osoba starająca się o emeryturę nie posiada go w odpowiednim wymiarze. Możliwość taka dotyczy tylko emerytur przyznawanych na starych zasadach, osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. Te zaś nie mają prawa do ustalenia kapitału początkowego. Osoby urodzone później mogą natomiast nabyć prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Przy ustalaniu wysokości emerytury według nowych zasad w podstawie jej obliczenia uwzględnia się kapitał początkowy oraz składki na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego po 31 grudnia 1998 r. Tak więc w przypadku czytelnika ZUS nie mógł uwzględnić okresów ubezpieczenia społecznego rolników ani okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim po ukończeniu 16. roku życia przy ustalaniu kapitału początkowego.
Podstawa prawna
Art. 10 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy tylko ZUS może obliczyć kapitał
Mój kuzyn pracujący jako informatyk przechodzi w tym roku na cywilną emeryturę. Odszedł z policji w 2000 r., nie mając prawa do emerytury mundurowej. Obecny pracodawca kazał mu zebrać wszystkie świadectwa pracy z zakładów, w których był zatrudniony. Wcześniej kuzyn pracował w cywilnych firmach, więc takich dokumentów będzie dużo. Sprawa jest dla mnie ważna, bowiem od 2010 r. jestem zatrudniony w jednym z resortów siłowych i chciałbym wiedzieć, czy ta zasada dotyczy także mnie.
NIE
Zakład emerytalny nie może obliczyć kapitału początkowego mundurowym obecnie wstępującym do służby, bowiem nie są za nich odprowadzane składki do ZUS. Jest to odrębny system emerytalny, w którym obowiązują inne zasady ubiegania się o świadczenia emerytalno-rentowe. Dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Oblicza się go także dla zwolnionych ze służby: żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej, urodzonych po 31 grudnia 1948 r., jeżeli przed 1 stycznia 1999 r. pozostawali w służbie i nie mają ustalonego prawa do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób. To oznacza, że nasz czytelnik nie będzie mieć obliczonego kapitału początkowego.
Podstawa prawna
Art. 173 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).