Gwałtowne i niespodziewane zjawiska takie jak burze, nawałnice, huragany, czy powodzie z dnia na dzień mogą pozbawić nas dachu nad głową lub źródła utrzymania. W takich sytuacjach nie pozostajemy jednak bezradni. Obowiązkiem lokalnych władz jest zapewnienie nam pomocy, której zakres jest ściśle związany ze stratami, jakie miały miejsce w danej gminie.
- Skąd i na jakiej podstawie można oczekiwać pomocy?
- Na jakich warunkach udzielana jest pomoc?
- Jak przebiega procedura przyznania świadczenia?
- Czym jest zdarzenie losowe, klęska żywiołowa i klęska ekologiczna?
- W jakiej formie udzielana jest pomoc?
Skąd i na jakiej podstawie można oczekiwać pomocy?
Forma takiej pomocy, a także warunki i zasady jej udzielania określone zostały w przepisach ustawy o pomocy społecznej (dalej: ups). W myśl art. 40 ust. 1 i 2 tej ustawy osoba lub rodzina, która poniosła stratę w wyniku:
- zdarzenia losowego,
- kęski żywiołowej lub
- klęski ekologicznej
ma prawo ubiegać się o pomoc finansową. Wypłacanie takich zasiłków leży w gestii samorządu gminnego i powinno być finansowane ze budżetu gminy, jako zadanie własne o charakterze obowiązkowym. W wyjątkowych sytuacjach, kiedy powstałe zniszczenia dotyczą znacznej liczby budynków, a skala potrzeb pomocowych znacznie przekracza możliwości gminy, istnieje możliwość uzyskania pomocy finansowej ze środków budżetu państwa.
Na jakich warunkach udzielana jest pomoc?
Pomoc przyznawana jest pod warunkiem spełnienia przesłanek określonych w przepisach ups. Mogą ją zatem otrzymać osoby lub rodziny, które:
- poniosły straty w budynkach mieszkalnych, które zamieszkiwały w momencie zdarzenia klęskowego,
- znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji, w której nie mogą zaspokoić niezbędnych potrzeb życiowych w oparciu o posiadane środki własne.
Należy zaznaczyć, iż świadczenia przyznawane w ramach systemu pomocy społecznej służą zaspokojeniu najbardziej elementarnych i podstawowych potrzeb bytowych, bez których osoba czy rodzina nie byłaby w stanie funkcjonować. Udzielana pomoc ma charakter zabezpieczeniowy, nie ubezpieczeniowy, co w praktyce oznacza, że nie rekompensują poniesionych strat.
Jak przebiega procedura przyznania świadczenia?
/>
Czym jest zdarzenie losowe, klęska żywiołowa i klęska ekologiczna?
Zdarzenie losowe to niezależne od woli osoby zdarzenie niepewne i przyszłe, wskutek którego powstaje uszczerbek w dobrach majątkowych, osobistych.
Klęska żywiołowa - w myśl przepisu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o stanie klęski żywiołowej, jest to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, której skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnychśrodków, przy współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.
Klęska ekologiczna (katastrofa ekologiczna) – to zjawisko polegające na nieodwracalnym w naturalny sposób uszkodzeniu lub zniszczeniu środowiska przyrodniczego.
W jakiej formie udzielana jest pomoc?
Podstawową formąpomocy jest tzw. zasiłek celowy. Jest to świadczenie przyznawane w ramach systemu pomocy społecznej służące zaspokojeniu najbardziej elementarnych i podstawowych potrzeb bytowych, bez których osoba czy rodzina nie jest w stanie funkcjonować, mający charakter zabezpieczeniowy, co oznacza, że nie rekompensuje strat poniesionych w trakcie zdarzeń. Wysokość zasiłku wynosi6 tyś zł i wypłacany jest przez lokalny ośrodek pomocy społecznej na podstawie przeprowadzonego wcześniej wywiadu środowiskowego.
Niezależnie od tego niezwłocznie po zaistnieniu zdarzenia klęskowego przyznawana jest też tzw. pomoc „doraźna”. Dotyczy to rodzin i osób samotnie gospodarujących, które nie mają możliwości funkcjonowania we własnym mieszkaniu/domu jednorodzinnym (stwarza zagrożenie na skutek uszkodzeń), istnieje pilna potrzeba wykonania prac lub dokonania zakupów, by mogły zaspokoić niezbędne potrzeby bytowe.Kwota pomocy „doraźnej” dla rodziny albo osoby samotnie gospodarującej nie może przekroczyć6.000 zł;
Pomoc może też zostać udzielona w formie dofinansowania remontu albo odbudowy budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego. Kwota takiej pomocy wynosi do 200 tys. zł na remont albo odbudowę budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego; bądź do 100 tys. zł na remont albo odbudowę budynku/budynków gospodarczych.
Pomoc ze strony państwa
W wyjątkowych sytuacjach, kiedy powstałe zniszczenia dotyczą znacznej liczby budynków, a skala potrzeb pomocowych znacznie przekracza możliwości gminy, Wójt/Burmistrz/Prezydent Miasta może złożyć wniosek o uruchomienie środków z budżetu państwa. Powinien to zrobić nie później niż w terminie 2 dni roboczych od daty wpływu do właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego kompletnych wniosków. Wniosek powinien zawierać szczegółowy opis zdarzenia i takie informacje jak: datę, rodzaj i rozmiar zdarzenia klęskowego; liczbę poszkodowanych rodzin i osób; datę złożenia wniosku o pomoc finansową przez rodzinę/osobę poszkodowaną; opis sytuacji rodzinnej; wnioskowaną kwotę z budżetu państwa; uzasadnienie braku możliwości usunięcia powstałych strat w ramach środków własnych gminy i podjęte przez gminę działania.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 901 ze zm.)