Subskrybuj nas na Youtube
Dzisiaj Sąd Najwyższy ma odpowiedzieć na zagadnienie prawne dotyczące zasad koordynacji systemów ubezpieczeniowych (sygn. akt III UZP 1/16). Sąd okręgowy zwrócił się z pytaniem, czy emerytury pomostowe są świadczeniami z tytułu starości, a w konsekwencji czy możliwe jest doliczenie do stażu uprawniającego do ich przyznania okresów pracy w krajach Unii Europejskiej.
Wątpliwości powstały w czasie rozpatrywania odwołania marynarza od decyzji ZUS, który odmówił zainteresowanemu przyznania prawa do emerytury pomostowej. Mężczyzna przedstawił dokumenty, z których wynikało, że od 5 listopada do 31 grudnia 2005 r. oraz od 1 stycznia do 21 kwietnia 2006 r. na podstawie umowy o pracę był zatrudniony na statku w Niemczech w charakterze drugiego mechanika. Ubezpieczony pracował w wymiarze ośmiu godzin dziennie i podlegał kierownictwu starszego mechanika oraz kapitana. Za cały ten okres opłacał składki na rzecz niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej. Następnie do 31 grudnia 2011 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę jako członek załogi – starszy mechanik na statku w Norwegii, gdzie także były opłacane składki na rzecz tej krajowej instytucji ubezpieczeniowej. ZUS nie zakwestionował prawdziwości dokumentacji, ale powołując się na przepisy ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.), odmówił mu prawa do świadczenia. Uznał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zakład nie uwzględnił m.in. okresów pracy za granicą, ponieważ przy ustalaniu prawa i obliczaniu wysokości takiego świadczenia nie ma możliwości zaliczenia pracy w państwach UE, krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Szwajcarii. W ocenie zakładu na mocy art. 3 ust. 1 lit. d rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L 04.166.1) nie można tych okresów dodać do stażu uprawniającego do emerytury pomostowej.
Zainteresowany odwołał się do sądu. W I instancji nie uznano jego argumentów. Zdaniem sędziów okresy pracy poza granicami kraju mogłyby być uwzględnione do ustalenia emerytury pomostowej pod warunkiem uznania ich za okresy składkowe w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. d ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm). Sąd zwrócił uwagę, że lata wykonywania pracy za granicą nie są uwzględniane, gdyż obowiązujące w Polsce prawo nie daje podstaw do uznania tych okresów za składkowe. Na takie rozumienie przepisów ich zdaniem wskazuje treść art. 48 ustawy z 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 58, poz. 514), która obowiązywała do 31 maja 2004 r. Zgodnie z nim, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, udokumentowane lata zatrudnienia obywateli polskich u pracodawców zagranicznych zaliczane są do okresów składkowych uprawniających do emerytury, pod warunkiem opłacania danin na ubezpieczenia społeczne do ZUS.
Sąd, oddalając skargę, wskazał, że ZUS ma rację, twierdząc, iż emerytura pomostowa nie została wskazana w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jako świadczenie z tytułu starości. Przysługuje ona w związku z osiągnięciem wieku, w którym powstaje prawo do zaprzestania wykonywania pracy i możliwość pobierania emerytury.
Sąd rozpatrujący apelację marynarza skierował pytanie do SN. Wyrok ten może mieć znaczenie nie tylko dla tej grupy zawodowej, bowiem coraz więcej osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze decyduje się na zatrudnienie w innych krajach UE.
