Do końca stycznia byłem zatrudniony na umowę o pracę, a jednocześnie od początku stycznia wykonuję umowę zlecenia w innej firmie. Zachorowałem 8 lutego, na czas zwolnienia lekarskiego zaprzestałem wykonywania zlecenia. Nie zdążyłem się zgłosić do ubezpieczenia chorobowego ze zlecenia. Czy będę mógł otrzymać zasiłek z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę? Wiem, że jakiś czas po zakończeniu etatu taki zasiłek można otrzymać.

Aby odpowiedzieć na zadane pytanie, należy przede wszystkim odwołać się do przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa). Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Zasada i wyjątki

Warto także wspomnieć o art. 7 ustawy zasiłkowej, w którym postanowiono, że zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
1) nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
2) nie później niż w ciągu trzech miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego ‒ w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Ustawa zasiłkowa przewiduje jednak wyjątki od powyższych zasad. Jeden z nich wskazano w art. 13 ust. 1 pkt 2, z którego wynika, że zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej zarówno w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i po ustaniu tytułu ubezpieczenia, nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Wnioski z orzecznictwa

Dla praktycznego zastosowania tego przepisu pomocne może być stanowisko zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 22 marca 2022 r., sygn. akt VIII Ua 73/21. Wskazano w nim na kilka istotnych kwestii. Sąd zwrócił uwagę, że przyczyną wyłączającą prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia jest kontynuowanie lub podjęcie działalności zarobkowej, ale tylko takiej działalności zarobkowej, która stanowi tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym. Zaznaczył także, że jeżeli po ustaniu tytułu ubezpieczenia dojdzie do kontynuowania lub podjęcia działalności zarobkowej, to – zależnie od jej rodzaju – stanowi to tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym. Podkreślono przy tym, że w tej sytuacji nie ma wątpliwości, iż wypłata zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia byłaby sprzeczna z ratio legis wskazanego przepisu. Jego celem jest bowiem dostarczenie środków utrzymania byłemu ubezpieczonemu, który z powodu ustania pracy zarobkowej traci dotychczasowe dochody, a któremu choroba przeszkodziła w znalezieniu i podjęciu nowej pracy zarobkowej, a tym samym nowego źródła dochodów. Zatem prawo do zasiłku jest wyłączone, gdy osoba niezdolna do pracy ma inne źródło dochodu.
Ponadto łódzki sąd przypomniał pogląd Sądu Najwyższego przedstawiony w wyroku z 28 maja 2013 r., sygn. akt I UK 626/12, zgodnie z którym kontynuacja umowy zlecenia po rozwiązaniu stosunku pracy stanowi negatywną przesłankę przysługiwania zasiłku chorobowego za okres po ustaniu stosunku pracy jako tytułu ubezpieczenia chorobowego. SN potwierdził, że istniejący między wnioskodawcą a jego zleceniodawcą stosunek prawny w postaci umowy zlecenia istniejącej po ustaniu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego z tytułu stosunku pracy stanowi działalność zarobkową w rozumieniu art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej. Finalnie sąd wskazał, że ubezpieczonemu nie przysługiwał zasiłek chorobowy w okresie po zakończeniu pracy etatowej, ponieważ wtedy miał on możliwość zawarcia dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia.
Należy zatem stwierdzić, że w opisywanej sytuacji zleceniodawca nie otrzyma zasiłku chorobowego. Gdyby zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego ze zlecenia, otrzymałby zasiłek chorobowy według reguł dotyczących przyznawania zasiłku osobom niebędącym pracownikami. ©℗
!Zasiłek chorobowy nie przysługuje po zakończeniu etatu, gdy jednocześnie jest podejmowana lub kontynuowana działalność zarobkowa, która stanowi tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym.
Podstawa prawna
•art. 6 ust. 1, art. 7, art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2140)