Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
W opisywanej sytuacji kluczowe znaczenie ma jednak art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej, w którym postanowiono, że ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonujący pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Trzeba zwrócić uwagę, że przepis ten mówi o dwóch przypadkach, gdy następuje utrata prawa do zasiłku ‒ albo jest to praca zarobkowa, albo wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem. Zatem czynności wykonywane przez ubezpieczonego nie muszą mieć charakteru zarobkowego, aby zasiłek został mu odebrany. Ten podział uwzględniany jest także przez orzecz nictwo.
!To, że prace serwisowe są wykonywane w ramach gwarancji i przedsiębiorca nie osiąga w ich wyniku przychodu, nie oznacza, że ZUS nie zakwestionuje prawa do zasiłku. Prawdopodobnie uzna takie czynności za wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem, co również skutkuje utratą prawa do zasiłku.
Z orzecznictwa sądowego wynika, że pracą zarobkową, której wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej, jest każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza, choćby nawet polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu przedsiębiorcy i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 4 maja 2005 r., sygn. akt I UK 370/04).
Z kolei w wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z 19 sierpnia 2015 r. (sygn. akt VI U1303/14) zwrócono uwagę, że nawet darmowe czynności ubezpieczonego prowadzącego działalność gospodarczą z zasady są sprzeczne z celem zwolnienia lekarskiego.
W opisywanym przypadku przedsiębiorca nie osiągnie przychodu, gdy wykona naprawę serwisową, jednak należy rozważyć, czy tego rodzaju prace nie zostaną uznane przez ZUS za wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem. Trzeba bowiem zauważyć, że prace serwisowe należą do zwykłych czynności wykonywanych w ramach prowadzonej działalności. Skoro więc przedsiębiorca został uznany za niezdolnego do pracy, to nie można teraz uznać, że może jednocześnie pobierać zasiłek i wykonywać działalność gospodarczą. Dlatego w podanych okolicznościach przedsiębiorca nie powinien samodzielnie angażować się w wykonywanie prac naprawczych czy serwisowych i jeśli jest taka możliwość – powierzyć je pracownikowi. Nieodpłatny charakter tych czynności nie oznacza bowiem, że ZUS nie zakwestionuje prawa do zasiłku chorobowego.©℗
Podstawa prawna
•art. 6, art. 17 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2476)