Dotychczas pracowałem na etat, ale zakończyłem pracę, bo właśnie otrzymałem decyzję o przyznaniu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Czy mimo to mogę rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej i wykonywać usługi na rzecz mojego byłego pracodawcy?

Przepisy nie zawierają zakazu prowadzenia działalności gospodarczej dla osób, które pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym także takiej, która będzie wykonywana na rzecz byłego pracodawcy. Podjęcie takiej współpracy nie będzie oznaczało pozbawienia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. ZUS ustala bowiem niezdolność do pracy tylko na potrzeby uprawnień rentowych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Spełnienie jednej z powyższych definicji nie oznacza jednak „niezdolności do pracy” skutkującej niemożnością podjęcia pracy. Rencista może zatem nie tylko rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, lecz także zatrudnić się na umowę o pracę, w tym u byłego pracodawcy.
Co ważne, otrzymywanie renty nie wpłynie na kwestie składkowe. W przypadku jednoczesnego pobierania świadczenia i prowadzenia firmy zastosowanie będzie miał art. 9 ust. 4c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nim osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia prawa do emerytury. Zatem rencista, w przeciwieństwie do emeryta, będzie musiał opłacać składki z firmy na zasadach ogólnych. Będą one miały także zastosowanie, gdy rencista zostanie zatrudniony na umowę o pracę. Pracodawca będzie musiał opłacić za niego pełne składki.
Warto jeszcze przypomnieć o limitach przychodu, które skutkują zawieszeniem albo zmniejszeniem świadczenia. Renta ulegnie zmniejszeniu, gdy przychód przekroczy 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a jeśli przekroczy 130 proc. – świadczenie zostanie zawieszone. ©℗
Podstawa prawna
•art. 12 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1504)
•art. 9 ust. 4c ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2185)