Warunkiem jego nabycia jest 180 dni pobierania zasiłku. W tym czasie nie można odmówić przyjęcia propozycji zatrudnienia. Po zakończeniu tego okresu ubezpieczony musi być nadal zarejestrowany w urzędzie pracy.
ikona lupy />
Ryszard Sadlik sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach / Dziennik Gazeta Prawna
Świadczenie przedemerytalne skierowane jest do osób, które nie są już zatrudnione i jest pomostem między okresem zatrudnienia a uzyskaniem emerytury. Ma ono zabezpieczać sytuację tych osób do czasu nabycia prawa do emerytury. Warunki nabycia tego świadczenia określają szczegółowo przepisy ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Przewidują one różne możliwości nabycia prawa do tego świadczenia w zależności od wieku osoby uprawnionej, okresu uprawniającego do emerytury, okresu zatrudnienia w danym zakładzie pracy albo pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy oraz okresu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.
Czas wyczekiwania
Istotne jest także to, że świadczenie przedemerytalne przysługuje dopiero po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Ponadto w ustawie przewidziano, że po wskazanym okresie wyczekiwania ubezpieczony powinien nadal być zarejestrowany jako bezrobotny i w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie może odmówić bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.
Następnie powinien złożyć wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 2 ust. 3 wskazanej ustawy). Określone warunki muszą zostać spełnione łącznie. Oznacza to, że niezachowanie jednego z nich uniemożliwia uzyskanie świadczenia przedemerytalnego. Szczególnie istotne jest przy tym zachowanie sekwencji tych zdarzeń i terminów przewidzianych w ustawie. Jedynie bowiem w szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS, na wniosek osoby zainteresowanej, może przywrócić termin na złożenie wniosku o to świadczenie.
Nie takie oczywiste
W praktyce bywa sporne, jak należy liczyć 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W szczególności kontrowersje budzi, czy do okresu pobierania tego zasiłku po rozwiązaniu stosunku pracy trwającego co najmniej 6 miesięcy można doliczyć okres jego wcześniejszego pobierania. Interpretacji tego problemu dokonał Sąd Najwyższy w wyroku z 7 marca 2013 r. (sygn. akt I UK 559/12, niepublikowany) wskazując, że wykładnia art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych powinna uwzględniać regulację dotyczącą nabycia prawa zasiłku dla bezrobotnych. Kwestie te są regulowane w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.), która w art. 73 ust. 1 stanowi, że okresy pobierania zasiłku są limitowane. Z kolei, zgodnie z art. 73 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia, bezrobotny, który utracił ten status na okres krótszy niż 365 dni, między innymi z powodu podjęcia zatrudnienia, zachowuje prawo do zasiłku na okres skrócony o okres pobierania zasiłku przed utratą statusu bezrobotnego.
Zatem 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie musi trwać nieprzerwanie, gdyż tego nie wymaga przepis art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Z literalnej treści powyższego unormowania wynika, iż warunkiem uprawniającym do uzyskania świadczenia przedemerytalnego jest pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przez okres co najmniej 180 dni, a ustawodawca nie sprecyzował kolejnego wymagania, że ten okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych powinien przypadać po rozwiązaniu ostatniego stosunku pracy. Tak też wskazano w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 listopada 2013 r. (sygn. akt III AUa 225/13). W orzecznictwie konsekwentnie więc uznaje się, że okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych określonego w art. 2 ust. 3 ww. ustawy nie musi przypadać bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn wymienionych w art. 2 ust. 1 tej ustawy. Podobnie wypowiadał się Sąd Najwyższy w uchwale z 2 lipca 2013 r. (sygn. akt III UZP 2/13, OSNP 2013/21-22/256). Oznacza to znaczne ułatwienie dla osób starających się o uzyskanie świadczenia przedemerytalnego.
Co się wlicza
Warto zauważyć, że do okresu 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych warunkującego nabycie świadczenia przedemerytalnego wlicza się okresy, za które, zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia, prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie przysługiwało.
Ponadto wlicza się tu okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, w przypadku gdy zatrudnienie lub inna praca ustanie po upływie 180-dniowego okresu, liczonego od 30. dnia po dacie wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Wyjątkowo w tym przypadku prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje, jeżeli wniosek o przyznanie tego świadczenia zostanie złożony w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Przy czym w szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS, na wniosek osoby starającej się o świadczenie, może przywrócić termin złożenia wniosku.
Przy azbeście
Warto zauważyć także, że prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje również osobom bezrobotnym, o których mowa w art. 6 ustawy z 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 3, poz. 20 ze zm.). Chodzi tu o osoby spełniające warunki do uzyskania statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli posiadają okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat były zatrudnione w pełnym wymiarze czasu pracy w zakładach produkujących azbest wymienionych w załącznikach nr 2 i 3 do niniejszej ustawy. Przepis ten przewiduje więc szczególny sposób nabycia świadczenia przedemerytalnego dla osób bezrobotnych pracujących uprzednio przez długi okres przy produkcji azbestu.
Podstawa prawna
Art. 2 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.).