Dla uchodźców z Ukrainy 500+ na dziecko i zasiłek z pomocy społecznej

Osoby, które uciekły przed wojną, będą miały dostęp do świadczeń na dzieci. Będą też mogły złożyć wniosek o specjalne jednorazowe wsparcie na pokrycie bieżących wydatków

Pomoc materialna dla uchodźców to jeden z elementów projektu ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, którą wczoraj przyjął rząd, a dziś prace nad nim mają zacząć posłowie. W jej ramach będą oni mogli otrzymać nie tylko świadczenia na dzieci, ale też z systemu pomocy społecznej.

- Tą ustawą chcemy zapewnić namiastkę normalnego życia dla ponad miliona uchodźców, w tym kobiet i dzieci, najbardziej bezbronnych ofiar wojny - mówił premier Mateusz Morawiecki podczas konferencji prasowej.

Dla rodzica i opiekuna

Zgodnie z projektem specustawy osobom, których pobyt w Polsce zostanie zalegalizowany w trybie określonym w jej przepisach, będzie przysługiwać prawo do: świadczeń rodzinnych, świadczenia wychowawczego, świadczenia na wyprawkę szkolną 300+ (ale od następnego roku szkolnego, bo na obecny nie można już składać wniosków), rodzinnego kapitału opiekuńczego (RKO) oraz dofinansowania na obniżenie opłaty żłobkowej, które wejdzie w życie od kwietnia. W praktyce oznacza to, że ukraińskie matki będą mogły na podstawie spec ustawy korzystać z większości dostępnych obecnie świadczeń na dzieci, poza wsparciem z Funduszu Alimentacyjnego.

Projekt zakłada, że prawo do świadczeń będzie przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku, ale nie wcześniej niż od miesiąca, w którym uchodźca i jego dziecko zostali wpisani do rejestru obywateli Ukrainy. Co ważne, prawo do świadczeń będzie ustalane na zasadach i w trybie wskazanym w przepisach odpowiednich ustaw, a więc wniosek np. o 500+ lub RKO uchodźca będzie musiał złożyć do ZUS w formie elektronicznej, co dla części osób może okazać się kłopotliwe bez odpowiedniego wsparcia. Jedynie w przypadku świadczeń rodzinnych uzależnionych od spełnienia kryterium dochodowego, do których należy zasiłek na dziecko, wprowadzono wyjątek od ogólnych zasad stanowiący, że przy obliczaniu dochodu nie uwzględnia się członka rodziny, który pozostał na Ukrainie (chodzi tutaj przede wszystkim o ojców).

- Biorąc pod uwagę przesłanki, które trzeba spełnić przy poszczególnych świadczeniach rodzinnych, wydaje się, że najłatwiejsze będzie uzyskanie świadczenia rodzicielskiego oraz zasiłku na dziecko. Problemem będzie becikowe, bo tutaj przepisy wymagają przedstawienia zaświadczenia, że matka pozostawała pod opieką medyczną od 10. tygodnia ciąży do porodu - mówi Bogumiła Jastrzębska, kierowniczka działu świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach.

Z kolei Piotr Spiżewski, kierownik działu świadczeń MOPS w Puławach, zwraca uwagę, że są też świadczenia, które są uzależnione od posiadania orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu, takie jak zasiłek pielęgnacyjny. Przepisy nie przewidują możliwości potwierdzania dysfunkcji zdrowotnej zagranicznym dokumentem i dlatego potrzebne będzie najpierw wyrobienie dla dziecka orzeczenia w powiatowym zespole.

O wspomniane powyżej świadczenia będzie mógł wnioskować nie tylko rodzic, ale również opiekun tymczasowy. Będzie on ustanawiany przez sąd dla dziecka, które przyjechało do Polski bez opieki osoby dorosłej, odpowiedzialnej za nie zgodnie z polskim prawem, czyli ojca, matki lub opiekuna prawnego.

Pomoc bez wywiadu

Specustawa ukraińska: Więcej pieniędzy na uczniów uciekających przed wojną

Poza świadczeniami związanymi z wychowywaniem dzieci obywatele Ukrainy z zalegalizowanym statusem pobytowym będą mogli wnioskować o przyznanie wsparcia z pomocy społecznej. Dotyczy to zarówno świadczeń pieniężnych, takich jak np. zasiłek okresowy czy zasiłek celowy, jaki i niepieniężnych, do których zalicza się m.in. posiłek, ubranie, usługi opiekuńcze, specjalistyczno poradnictwo, pobyt w mieszkaniu chronionym. Również w tym przypadku przyznawane wsparcie będzie się odbywać na ogólnych zasadach, przy czym uchodźca będzie składał oświadczenie o swojej sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i dochodowej, a w trakcie prowadzonego postępowania nie będzie przeprowadzany rodzinny wywiad środowiskowy.

Dodatkowo obywatele Ukrainy, którzy znaleźli schronienie w Polsce, będą mogli skorzystać ze specjalnego jednorazowego świadczenia w wysokości 300 zł na jedną osobę. Będzie je można przeznaczyć na pokrycie bieżących wydatków na utrzymanie. Wniosek o świadczenie będzie składany do ośrodka pomocy społecznej, a jego przyznanie nie będzie wymagać wydania decyzji administracyjnej. Jednocześnie w projekcie nie ma przepisów zawierających delegację ustawową do wydania rozporządzenia, które określałoby jednolity dla całego kraju wzór wniosku, wskazane jest jedynie, jakie dane powinny w nim być uwzględnione. - Aby ułatwić ubieganie się o to świadczenie, opracujemy odpowiedni druk - deklaruje Piotr Grudziński, dyrektor MOPR w Włocławku.

Na jego wypłatę do gmin ma trafić dotacja celowa z budżetu państwa.

Pieniądze dla dających schronienie

Ponadto w projekcie specustawy znalazły się przepisy wprowadzające pomoc finansową dla osób, które zdecydowały się przyjąć pod swój dach uchodźców i ponoszą koszty ich wyżywienia oraz zakwaterowania. Jeśli będą miały podpisaną umowę z gminą, będzie im przysługiwać świadczenie pieniężne na okres nie dłuższy niż 60 dni, choć w szczególnie uzasadnionych sytuacjach będzie mógł być przedłużony. Wprawdzie wysokość tego wsparcia oraz zasady jego przyznawania mają być określone w rozporządzeniu wydanym przez rząd, to - jak zapowiedział premier - będzie ono wynosić 40 zł dziennie za osobę, co daje 1200 zł w skali miesiąca. Koszty tego świadczenia będzie pokrywał budżet państwa. ©℗

Prawo do świadczeń będzie przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku, ale nie wcześniej niż od miesiąca, w którym uchodźca i jego dziecko zostali wpisani do rejestru obywateli Ukrainy