Prowadzę działalność gospodarczą i opłacam podatek w formie ryczałtu. W styczniu 2022 r. osiągnąłem przychód 31 500 zł. W jakiej wysokości mam zapłacić składkę zdrowotną?

Prezes GUS ogłosił wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 r. włącznie z wypłatami z zysku. Wynagrodzenie to wyniosło 6221,04 zł. Tym samym niektórzy przedsiębiorcy oraz osoby z nimi współpracujące będą już mogli ustalić swoją składkę zdrowotną należną za miesiące 2022 r.
Dotychczas była to informacja, która dotyczyła wszystkich prowadzących działalność gospodarczą. Jednak Polski Ład wprowadził zmiany do ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którymi komunikat prezesa GUS będzie istotny tylko dla niektórych grup osób. Prowadzący pozarolniczą działalność opłacają składkę zdrowotną uzależnioną od innych kwot.
Nie wszyscy płacą tak samo
W świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:
  • osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem osób korzystających z ulgi na start;
  • twórcę i artystę;
  • osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
‒ w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
‒ z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
  • wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
  • akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;
  • osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów oświatowych.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Od 1 stycznia 2022 r. każdy przedsiębiorca musi sam ustalać własną podstawę wymiaru składki zdrowotnej, w zależności od formy opodatkowania, a także podatkowego źródła przychodów.
Przedsiębiorcy (poza twórcami) osiągający przychody z działalności gospodarczej rozliczający się na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej lub podatkiem liniowym albo w wysokości 5 proc. od praw własności intelektualnej (IP Box), płacą składkę w wysokości 9 proc. od dochodu. W przypadku jednak, gdy tak ustalona podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne okaże się niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu danego roku składkowego, podstawę wymiaru składki stanowi kwota tego minimalnego wynagrodzenia. W takim przypadku składka w 2022 r. wyniesie więc 270,90 zł (3010 zł x 9 proc.). Zdaniem ZUS stycznia 2022 r. dotyczą jednak specjalne zasady. [ramka]
Jaka należność za styczeń dla innych
Zdaniem ZUS w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych według skali lub podatkiem liniowym składka zdrowotna za styczeń 2022 r. jest naliczana na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2021 r., tj. od podstawy stanowiącej 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Składka za ten miesiąc jest obliczona stopą procentową 9 proc.
Składka za styczeń 2022 r. wynosi 419,92 zł zgodnie z wyliczeniem:
6221,04 zł x 75 proc. = 4665,78 zł
4665,78 zł x 9 proc. = 419,92 zł
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, które stosują opodatkowanie w formie karty podatkowej, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku (w 2022 r. to 3010 zł).
Ważny przychód
W przypadku przedsiębiorców stosujących opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składkę na ubezpieczenie zdrowotne wpłaca się od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, którą stanowi:
1) kwota odpowiadająca 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1993; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105), osiągnięte od początku roku kalendarzowego, nie przekroczyły kwoty 60 000 zł;
2) 100 proc. kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa wyżej, jeżeli przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku roku kalendarzowego zawierały się w przedziale 60 000-300 000 zł;
3) 180 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa wyżej, jeżeli przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku roku kalendarzowego przekroczyły 300 000 zł.
Aby obliczyć przychody decydujące o wysokości składki, należy je pomniejszyć o opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W opisywanym w pytaniu przypadku składka będzie należna w wysokości 335,94 zł. [przykład 1]
Wysokość danych podanych przez prezesa GUS będzie istotna także dla osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a także osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami korzystającymi z ulgi na start. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest dla nich kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będą ją opłacali przedsiębiorcy za osoby z nimi współpracujące, a także wspólnicy spółek komandytowych oraz jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Wspólnicy ci nie osiągają bowiem przychodów z działalności gospodarczej, lecz z udziałów w zyskach osób prawnych (kapitały pieniężne). [przykład 2] ©℗

przykład 1

Przychód poniżej pierwszego progu
Przychód ryczałtowca w styczniu 2022 r. wyniósł 31 500 zł. Mieści się więc w pierwszej grupie przychodowej ryczałtowców, czyli jego składka będzie wynosiła 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej za styczeń 2022 r. wynosi 3732,62 zł, tj. 60 proc. kwoty 6221,04 zł, a sama składka to 335,94 zł.

przykład 2

Współpracownik i wspólnik
Wyższą składkę zdrowotną za poszczególne miesiące 2022 r. będzie płacił mąż prowadzący działalność gospodarczą za współpracującą z nim małżonkę. U niej podstawa wymiaru składki wynosi 100 proc. kwoty 6221,04 zł, a składka to 559,89 zł. Taką samą składkę będzie płacił np. wspólnik jednoosobowej spółki z o.o.
ikona lupy />
Polski Ład. Logo / Dziennik Gazeta Prawna
Podstawa prawna
•art. 81 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105)
•art. 8 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105)