Do 31 października 2022 r. osoby samotne i rodziny będą mogły składać wnioski o przyznanie dodatku osłonowego. Wzór tego druku określi rada gminy w uchwale.

Dziś w Sejmie ma odbyć się pierwsze czytanie projektu ustawy o dodatku osłonowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (rząd przyjął go w trybie obiegowym, bez konsultacji zewnętrznych). Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami przewiduje on wprowadzenie w przyszłym roku jednorazowego świadczenia, które ma łagodzić skutki rosnących cen energii elektrycznej oraz żywności. Dodatek będzie uzależniony od kryterium dochodowego, które dla osoby samotnej będzie wynosić 2100 zł, a dla rodzin 1500 zł w przeliczeniu na jednego jej członka. Jednocześnie będzie tu obowiązywać zasada „złotówka za złotówkę”, co oznacza, że osobom, których dochody są trochę wyższe niż wspomniane progi, dodatek będzie przyznany w wysokości różnicy między kwotą świadczenia a kwotą, o jaką kryterium zostało przekroczone. Przy czym tak ustalony dodatek nie może być niższy niż 20 zł. Natomiast jego wysokość będzie zróżnicowana w zależności od liczby członków rodziny i będzie wynosił 400 zł dla osoby samotnej, 600 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z dwóch do trzech osób, 850 zł – gdy liczy od czterech do pięciu osób oraz 1150 zł – gdy jest ich więcej niż sześć.
Projekt zakłada, że dochód liczony do kryterium będzie stanowił ten, który jest wymieniony w art. 3 pkt 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 111 ze zm.). Do jego ustalenia będą miały zaś zastosowanie przepisy ustawy – Prawo o ochronie środowiska (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1973), które regulują sposób wyliczania dochodu na potrzeby wydania zaświadczenia o dochodzie w programie „Czyste powietrze”. One z kolei zawierają odesłanie do enumeratywnie wymienionych przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych.
– W praktyce oznacza to, że będzie uwzględniany tylko dochód z roku bazowego, bez przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu po jego upłynięciu, których nie stosujemy przy wydawaniu zaświadczeń – mówi Magdalena Rynkiewicz-Stępień, zastępca dyrektora Miejskiego Centrum Świadczeń w Opolu.
Dodaje też, że jeśli wniosek o dodatek wpłynie do 31 lipca przyszłego roku, do kryterium będzie liczony dochód z przedostatniego roku poprzedzającego rok, w którym go złożono, czyli z 2020 r., a jeżeli nastąpi to po 31 lipca, to uwzględniany będzie dochód z roku poprzedzającego rok wystąpienia o świadczenie – w tym wypadku z 2021 r.
Co ciekawe, projekt określa jedynie końcowy termin składania wniosków o dodatek – będzie nim 31 października 2022 r., nie wskazuje natomiast, od kiedy można to robić. W efekcie wnioski będzie można składać od momentu wejścia w życie ustawy, a to ma nastąpić już następnego dnia po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
– Zgodnie z projektem wzór wniosku o dodatek mają ustanowić radni gminy w uchwale. Nie bardzo sobie wyobrażam, jak mają to zrobić w ciągu jednego dnia, bo z jednej strony już od dnia wejścia w życie ustawy będzie można składać wnioski, a z drugiej w tym samym dniu zacznie obowiązywać przepis delegujący do wydania uchwały – podkreśla Magdalena Rynkiewicz-Stępień.
Przepisy projektu zakładają też, że dodatek będzie wypłacony w dwóch częściach w terminach do 31 marca oraz 2 grudnia 2022 r., przy czym jeśli wniosek będzie złożony później niż na dwa miesiące przed ich upłynięciem, to wypłata będzie mogła nastąpić później.
– Przepisy mówią o wypłacie dodatku w dwóch częściach, ale nie o tym, jaką mają mieć wysokość. Nie wiadomo więc, czy mają one być równe, czy będą mogły to być różne kwoty – zwraca uwagę Damian Napierała, zastępca dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń.
Dodaje, że projekt nie reguluje też sposobu postępowania w sytuacji, gdy po przyznaniu świadczenia i wypłaceniu pierwszej części nastąpi jakaś zmiana w rodzinie, np. urodzi się kolejne dziecko, co będzie miało taki skutek, że mogłaby się ona wtedy kwalifikować do wyższej kwoty dodatku osłonowego.
Ponadto w projekcie znalazł się przepis, zgodnie z którym wnioski o dodatek energetyczny, składane od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r., będą pozostawione bez rozpoznania. W konsekwencji w ten sposób na jeden rok niejako zawieszone zostanie przyznawanie tej formy wsparcia, która ma zbliżony cel do tego przyświecającego dodatkowi osłonowemu (choć przysługuje mniejszej grupie osób, bo tylko tym uprawnionym do dodatku mieszkaniowego).
Koszt wypłaty dodatków osłonowych ma sięgnąć 4,1 mld zł, a gminy na pokrycie kosztów obsługi tego zadania mają dostać 2 proc. od kwoty przeznaczonej na wypłatę świadczeń.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy przed pierwszym czytaniem