Zdaniem trybunału istotne jest to, czy przepisy krajowe okres nieobecności z powodu choroby zrównują z zatrudnieniem. To ważna infomacja dla tych, którzy zmieniają w tym czasie miejsce zamieszkania, a później z powodu braku pracy występują o świadczenie
Tak uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 30 września 2021 r., sygn. C-285/20. W rozstrzyganej sprawie ubiegający się o zasiłek dla bezrobotnych w Holandii wcześniej mieszkał i pracował w Niemczech. Zachorował i zaczął pobierać zasiłek chorobowy. Pobierał to świadczenie przez kilka miesięcy, w tym czasie umowa o pracę uległa rozwiązaniu, a pracownik przeprowadził się do Holandii. Po kilku miesiącach wypłacania zasiłku chorobowego strona niemiecka uznała jednak, że pracownik odzyskał zdolność do pracy, dlatego zaprzestała wypłat. Pracownik, wówczas już bezrobotny, wystąpił więc do holenderskich organów o wypłatę zasiłku dla bezrobotnych. Otrzymał jednak decyzję odmowną z uzasadnieniem, że właściwe do wypłaty zasiłku dla bezrobotnych są organy niemieckie, bo to Niemcy są ostatnim krajem, w którym zainteresowany wykonywał pracę.
Holandia czy Niemcy
Sąd holenderski zdecydował się zwrócić z pytaniami prejudycjalnymi. Zdaniem sądu spór w postępowaniu dotyczył kwestii, czy art. 65 ust. 2 i 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego znajduje zastosowanie do sytuacji, w której zainteresowany, zanim stał się całkowicie bezrobotny, nie świadczył faktycznie pracy we właściwym państwie członkowskim (w tym przypadku – Niemczech), lecz przebywał na zwolnieniu lekarskim i z tego tytułu otrzymywał zasiłek chorobowy wypłacany przez to państwo członkowskie.
Zgodnie z art. 65 ust. 2 rozporządzenia całkowicie bezrobotny, który w okresie swojego ostatniego zatrudnienia lub pracy na własny rachunek miał miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim (w tym przypadku – Holandii) niż właściwe państwo członkowskie (w tym przypadku – Niemcy) i który nadal mieszka w tym państwie lub powróci do tego państwa, pozostaje w dyspozycji urzędów zatrudnienia państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania. Całkowicie bezrobotny może dodatkowo pozostawać w dyspozycji urzędów zatrudnienia państwa, w którym wykonywał swą ostatnią pracę najemną lub pracę na własny rachunek.
Bezrobotny niebędący pracownikiem przygranicznym (tj. osobą wykonującą pracę najemną lub na własny rachunek w innym państwie niż mieszka, jeśli wraca tam każdego dnia lub co najmniej raz w tygodniu), który nie powraca do państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, oddaje się do dyspozycji służb zatrudnienia na terytorium państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu podlegał ostatnio.
Zgodnie z kolei z art. 65 ust. 5 lit. a rozporządzenia bezrobotny, o którym mowa wyżej, otrzymuje świadczenia zgodnie z ustawodawstwem państwa, w którym ma miejsce zamieszkania, tak jakby podlegał temu ustawodawstwu w okresie swojego ostatniego zatrudnienia lub pracy na własny rachunek. Świadczenia te udzielane są przez instytucję miejsca zamieszkania.
Pytania były dwa
W takiej sytuacji sąd holenderski zadał trybunałowi dwa pytania:
1. Czy art. 65 ust. 2 i 5 rozporządzenia nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że całkowicie bezrobotny, który przenosi swoje miejsce zamieszkania z właściwego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego w trakcie otrzymywania we właściwym państwie członkowskim świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 11 ust. 2 rozporządzenia lub zanim zakończy się jego stosunek pracy, ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych w oparciu o ustawodawstwo państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania (a więc w tym przypadku – Holandii)?
2. Czy mają przy tym znaczenie powody, ze względu na które bezrobotny ten przeniósł swoje miejsce zamieszkania do państwa członkowskiego innego niż państwo właściwe, np. gdy są to względy rodzinne?
Zdaniem sądu zadającego pytanie art. 11 rozporządzenia zrównuje okres otrzymywania zasiłku chorobowego z okresem świadczenia pracy, w związku z czym takim samym zrównaniem należy posłużyć się do celów stosowania art. 65 ust. 2 i 5 tego rozporządzenia.
Trybunał uznał, że sporne wyrażenie „w okresie swojego ostatniego zatrudnienia” zawarte w art. 65 ust. 2 i 5 rozporządzenia nr 883/2004 należy interpretować w świetle art. 1 lit. a tego rozporządzenia. Zdefiniowano tam pojęcie „pracy najemnej”, które oznacza nie tylko wszelką pracę, lecz także „sytuację równoważną” traktowaną jako taka do celów stosowania ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym taka praca lub sytuacja równoważna ma miejsce.
Odwołując się do tej definicji, TSUE uznał, że pobieranie zasiłku może być taką „sytuacją równoważną”. Stwierdził, że art. 65 ust. 2 i 5 rozporządzenia należy rozumieć w ten sposób, że znajduje on zastosowanie do sytuacji, w której zainteresowana osoba, zanim stała się całkowicie bezrobotna, zamieszkiwała w państwie członkowskim innym niż właściwe państwo członkowskie, gdzie nie świadczyła faktycznie pracy, lecz pozostawała na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby, a to państwo członkowskie wypłacało jej z tego tytułu zasiłek chorobowy. Trybunał zastrzegł jednak, że będzie tak wtedy, gdy na gruncie prawa krajowego właściwego państwa pobieranie takich świadczeń jest uznawane za równoważne ze świadczeniem pracy.
W odpowiedzi na pytanie drugie trybunał stwierdził, że dla interpretacji art. 65 ust. 2 i 5 rozporządzenia nie mają znaczenia powody, dla których zainteresowany zmienił miejsce zamieszkania. Nie jest więc istotne, czy były to ważne powody rodzinne lub finansowe. ©℗
Podstawa prawna
•art. 65 ust. 2 i 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. WE z 2004 r. L 166, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE z 2013 r. L 346, s. 27)
