Pracownik był zatrudniony w spółce z o.o. od 1 sierpnia 2020 r. do 30 września 2021 r. na podstawie umowy o pracę na czas określony. W tym czasie, 4 lutego 2021 r., urodziło mu się dziecko. Od 4 lutego do 23 czerwca 2021 r. matka dziecka wykorzystała urlop macierzyński – 20 tygodni.
Następnie pracodawca udzielił pracownikowi – ojcu urlopu rodzicielskiego od 24 czerwca 2021 r. do 30 września 2021 r. (do końca umowy). Za pozostałą część odpowiadającą wymiarowi urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, tj. do 2 lutego 2022 r. Jednak okres urlopu rodzicielskiego i pobierania zasiłku macierzyńskiego ulegnie wydłużeniu, ponieważ w okresie całego urlopu rodzicielskiego pracownik wykonywał pracę w wymiarze połowy etatu (łączenie pobierania zasiłku z pracą w niższym wymiarze). Od 21 września 2021 r. do 10 października 2021 r. pracownik miał wystawione zwolnienie lekarskie. Pracodawca wypłacił wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy za okres od 21 do 30 września br. Jaki zasiłek przysługuje pracownikowi po ustaniu zatrudnienia, a więc za okres od 1 do 10 października – dalej macierzyński (jeśli tak, to w jakiej wysokości) czy chorobowy?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy odwołać się zarówno do kodeksu pracy (dalej: k.p.), jak i ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa). Stosownie do art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko lub przyjęła je na wychowanie. Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami k.p. jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego (art. 29a ust. 1).
Rodzicielskie przywileje
Wymiar urlopu macierzyńskiego przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie wynosi 20 tygodni. Bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni. Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo w częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy szósty rok życia.
Z kolei zgodnie z art. 1821e par. 1 k.p. pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym jednak niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Według art. 1821f par. 1 i 2 k.p. w przypadku łączenia przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części. Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego ulega w takim przypadku zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu (art. 29 ust. 7 ustawy zasiłkowej).
U swojego pracodawcy
W opisanej sytuacji 30 września 2021 r. ustał stosunek pracy i z tym też dniem ustała możliwość korzystania przez pracownika z urlopu rodzicielskiego udzielonego w połowie wymiaru czasu pracy, bo zasiłek macierzyński może być łączony jedynie z zatrudnieniem. Powyższe wynika wprost z treści przywołanych wyżej przepisów, gdzie znalazł się zwrot, że „pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy”. Wynika to także dodatkowo z art. 31 ust. 4 ustawy zasiłkowej, gdzie również wprost wskazano, że chodzi o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu.
Pracownik, który łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu na zasadach określonych w art. 1821e k.p., podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów. Jednakże nie są to dwa odrębne pełne tytuły ubezpieczenia, tylko jeden pracowniczy tytuł ubezpieczenia ulegający rozdzieleniu odpowiednio do wymiaru czasu pracy na korzystanie z urlopu rodzicielskiego i wykonywanie pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy, w związku z łączeniem przebywania na urlopie rodzicielskim z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który urlopu rodzicielskiego udzielił.
Z uwagi na to ubezpieczony będący pracownikiem, któremu wystawione zostanie zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej na okres, w którym łączy wykonywanie pracy u pracodawcy udzielającego urlopu z korzystaniem z urlopu rodzicielskiego, nabywa prawo odpowiednio do wynagrodzenia za okres choroby bądź zasiłku chorobowego. Podjęcie pracy w tej formie może być skuteczne tylko w okresie trwania stosunku pracy z pracodawcą, który udzielił urlopu rodzicielskiego. Po zakończeniu stosunku pracy, nawet w przypadku, gdy zakończenie umowy o pracę przypada już po udzieleniu przez pracodawcę urlopu rodzicielskiego, art. 182e k.p. nie ma zastosowania (wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 20 maja 2020 r., sygn. akt VIII Ua 139 /19).
Bez zasiłku chorobowego
Osoba pobierająca tylko zasiłek macierzyński, tj. niełącząca wykonywania pracy z urlopem rodzicielskim, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ale z tytułu pobierania tego zasiłku nie może być objęta ubezpieczeniem chorobowym i ubezpieczeniem wypadkowym (art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 11 i art. 12 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Dlatego też za czas niezdolności do pracy przypadającej na okres, w którym pracownik korzysta z urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego i pobiera z tego tytułu zasiłek macierzyński, nie przysługuje mu zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego.
Świadczenia w postaci zasiłku macierzyńskiego i zasiłku chorobowego nie podlegają łączeniu. Świadczy o tym także treść art. 2 ustawy zasiłkowej ‒ z literalnego brzmienia tego przepisu wynika, że świadczenia te zostały przez ustawodawcę zaliczone do tego samego ryzyka, do jakiego zakwalifikowano chorobę i macierzyństwo.
Tylko jedno świadczenie
Jak wynika z analizy stanu faktycznego, stosunek pracy z pracownikiem ustał z 30 września 2021 r. Z tym też dniem ustała również możliwość korzystania z urlopu macierzyńskiego udzielonego na połowę wymiaru czasu pracy. Zasiłek macierzyński może być łączony jedynie z zatrudnieniem, a nie z pobieraniem innego zasiłku. Przesądza o tym również treść art. 31 ust. 4a ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym wysokość zasiłku macierzyńskiego zmniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu. Począwszy od 1 października 2021 r., organ rentowy zapewne podjął na rzecz pracownika wypłatę zasiłku macierzyńskiego w pełnej wysokości.©℗
Podstawa prawna
•art. 2, art. 29, art. 29a, art. 31 ust. 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133)
•art. 1821a, art. 1821e ustawy z 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)
•art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 11 i art. 12 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1621)
