Świadczenie przyznawane dzieciom przebywającym w instytucjonalnych formach pieczy zastępczej będzie mogło trafiać na specjalne konto depozytowe. Gromadzone na nim pieniądze będą wypłacone po osiągnięciu przez podopiecznego placówki 18 lat.
Takie rozwiązanie przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 821 ze zm.). Nowe przepisy dotyczą dodatku w wysokości świadczenia wychowawczego, czyli odpowiednika 500+ dla wychowanków placówek. Co do zasady te pieniądze są przeznaczane na rozwijanie zainteresowań oraz zwiększanie szans edukacyjnych dzieci umieszczonych w instytucjonalnej pieczy. Jednak w przypadku wielu podopiecznych dyrektorzy placówek wpłacają część lub całość świadczenia na ich rachunki, tak aby mieli większe wsparcie finansowe w momencie wejścia w proces usamodzielniania po opuszczeniu pieczy. Problem w tym, że obecne przepisy w ogóle nie regulują kwestii takiego czasem długoletniego kumulowania pieniędzy wychowanków. Stąd też pojawiają się wątpliwości, czy wobec braku podstawy prawnej jest to dopuszczalne.
Ta sytuacja ma się zmienić dzięki nowelizacji ustawy. Zgodnie z projektem pieniądze z dodatku będą mogły być gromadzone na koncie depozytowym utworzonym indywidualnie dla każdego dziecka i będą dodatkowym wsparciem, gdy skończy ono 18. lat. Rachunek będzie zakładany przez powiat zobowiązany do finansowania jego pobytu w pieczy, a konkretnie przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie (PCPR). Z kolei za wypłatę pieniędzy będzie odpowiadał starosta, który przekaże środki na konto bankowe 18-latka. Natomiast w szczególnie uzasadnionych przypadkach będzie możliwa wypłata dodatku wcześniej niż przed osiągnięciem przez dziecko pełnoletniości. Przy czym każdorazowo decyzję w tej sprawie będzie podejmował sąd rodzinny.
– Proponowane przepisy są trochę spóźnione, bo już teraz mamy dylematy związane z tym, jak postępować z gromadzonymi pieniędzmi, zwłaszcza że z każdym rokiem są to coraz większe sumy – mówi Arkadiusz Paturej, dyrektor PCPR w Olsztynie.
Dodaje, że dobrze, że nowelizacja uwzględnia sytuację, gdy podopieczny domu dziecka wraca do rodziny biologicznej przed skończeniem 18 lat. Również wtedy to sąd będzie decydował o ewentualnej, wcześniejszej wypłacie pieniędzy.
Co ciekawe, zmiany związane ze wspomnianym dodatkiem toczą się też przy okazji nowelizacji ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, której pierwsze czytanie ma się odbyć w tym tygodniu w Sejmie. Zakładają one ujednolicenie przepisów i odejście od podziału na: świadczenie wychowawcze, dodatek wychowawczy (dla dzieci w rodzinach zastępczych) oraz dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego. W efekcie wszystkie dzieci – niezależnie od tego, gdzie przebywają, będą uprawnione do świadczenia wychowawczego wypłacanego przez ZUS. Jednocześnie w tym projekcie nie ma regulacji mówiących o możliwości gromadzenia pieniędzy na koncie depozytowym w odniesieniu do dzieci przebywających w instytucjonalnej pieczy zastępczej.
– Może się okazać, że zmiany obejmujące dodatek nie zdążą zafunkcjonować, jeśli wcześniej zaczną obowiązywać przepisy wprowadzające świadczenie wychowawcze dla każdego dziecka. Chyba że zostanie potem w nich uwzględniona możliwość zakładania kont depozytowych – wskazuje Marcin Lewandowski, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych „Dla naszych dzieci”.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy
