Od 1 stycznia 2022 r. maksymalna kwota zasiłku stałego wzrośnie z 645 zł do 719 zł miesięcznie. Więcej osób skorzysta też z bezpłatnych posiłków
Rada Dialogu Społecznego (RDS) otrzymała przyjętą przez rząd propozycję weryfikacji kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń z pomocy społecznej. Przewiduje ona podwyżkę progów – dla osoby samotnej z 701 zł do 776 zł, a dla rodziny z 528 zł do 600 zł w przeliczeniu na jednego jej członka. Dzięki waloryzacji wzrosną również kwoty niektórych świadczeń.
Marginalizacja świadczeń
Kryteria dochodowe w pomocy społecznej są weryfikowane co trzy lata i w tym wypada termin następnej ich waloryzacji. W przekazanym partnerom społecznym materiale wskazano, że przyjęta propozycja uwzględnia wyniki prowadzonych przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych badań progu interwencji socjalnej oraz wysokości minimum egzystencji w 2020 r. (to taki poziom wydatków, który pozwala na zaspokojenie jedynie niezbędnych potrzeb życiowych). Wskaźniki te są ustalane dla różnych typów gospodarstw domowych. Na potrzeby określenia nowych kwot kryteriów dochodowych wzięte zostały pod uwagę głównie ich wartości dla rodziny trzyosobowej (tj. z jednym dzieckiem) jako najliczniej korzystającej ze świadczeń pomocy społecznej (według statystyk za 2020 r.). Na podstawie tych danych rząd chce, aby kryterium dochodowe dla osoby samotnej wzrosło o 11 proc., a dla rodziny o 14 proc. i od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. wynosiło odpowiednio 776 zł i 600 zł.
– To kosmetyczna zmiana, która nie przełoży się na wzrost uprawnionych do świadczeń. Podwyżka jest zbyt niska w porównaniu z tym, jak w ostatnich latach rosły najniższe wynagrodzenie oraz minimalne emerytury i renty – mówi Zdzisław Markiewicz, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Opolu.
Norbert Paprota, dyrektor MOPS w Bochni, dodaje, że zwaloryzowane kryteria mogą wpłynąć na obniżenie opłat lub w ogóle zwolnienie z ich ponoszenia przez osoby, które mają przyznane usługi opiekuńcze. Wysokość takiej należności (określanej w uchwale rady gminy) jest bowiem zwykle zróżnicowana w zależności od tego, o ile przekroczone jest kryterium dochodowe. Jeśli nie jest, senior nic za nie nie płaci.
– Rządowa propozycja to za mało, zwłaszcza że od lat powtarza się sytuacja, że minimum egzystencji dla poszczególnych typów rodzin było wyższe niż kryterium dochodowe – podkreśla prof. Ryszard Szarfenberg z Uniwersytetu Warszawskiego.
O tym, że obecnie progów dochodowych nie osiągają nawet osoby żyjące w skrajnym ubóstwie, pisaliśmy w DGP na początku maja („Kryterium dochodowe niższe od minimum egzystencji” nr 85/21).
– Aby ten problem rozwiązać, potrzebna jest systemowa zmiana i wprowadzenie przepisów, które ustaliłyby wysokość kryteriów na poziomie 20 proc. wyższym od minimum egzystencji – przekonuje Ryszard Szarfenberg.
Wyższa dotacja
Waloryzacja kryteriów dochodowych będzie też oznaczać wzrost niektórych świadczeń. Chodzi o te formy wsparcia, które są z ich wysokością bezpośrednio powiązane. Wśród nich jest zasiłek stały, będący podstawowym świadczeniem pomocy społecznej przysługującym osobom niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności. Zgodnie z przepisami jego maksymalna wysokość rośnie o 50 proc. sumy kwot, o które wzrastają kryteria dochodowe dla osoby samotnej i rodziny. Ponieważ progi będą łącznie wyższe o 147 zł, zasiłek stały zostanie podniesiony o 74 zł i zamiast 645 zł będzie wynosił 719 zł miesięcznie. Nieco wyższy będzie też zasiłek okresowy, który jest wypłacany do wysokości różnicy między kryterium dochodowym a dochodem osoby samotnej lub rodziny.
Dzięki podwyżce progów więcej dzieci i dorosłych będzie uprawnionych do bezpłatnej pomocy żywieniowej w ramach programu „Posiłek w szkole i w domu”. Obowiązujące w nim kryterium dochodowe to 150 proc. tego w pomocy społecznej. Darmowe posiłki będą więc od 1 stycznia 2022 r. przyznawane przy limicie dochodów 1162 zł (osoba samotna) lub 900 zł (rodzina).
Wzrośnie też dotacja z bud żetu państwa dla gmin prowadzących środowiskowe domy samopomocy. Na jednego uczestnika zajęć otrzymują one kwotę w wysokości 250 proc. progu dochodowego dla osoby samotnej. Od przyszłego roku dotacja wzrośnie z 1752,5 zł do 1940 zł.
Szacowany koszt waloryzacji kryteriów dochodowych ma wynieść w 2022 r. 581,1 mln zł, z czego 516,3 mln zł po stronie budżetu państwa, a 64,8 mln zł gmin i powiatów.
Czas na negocjacje
Kolejnym krokiem w procedurze weryfikacji kryteriów dochodowych jest teraz wyrażenie stanowiska w tej sprawie przez Radę Dialogu Społecznego. Ma ona na to czas do 15 czerwca. O porozumienie – podobnie jak przy poprzednich waloryzacjach – może być trudno.
– Zaproponowane kryteria są zbyt niskie, zwłaszcza dla rodzin z dziećmi – wskazuje Agata Baranowska-Grycuk z NSZZ „Solidarność”.
Dodaje, że doświadczamy wyższej niż prognozowana inflacji i można się spodziewać utrzymania tego trendu w przyszłych latach. Dlatego jest duże prawdopodobieństwo, że pomimo planowanego wzrostu kryterium dla rodzin z dziećmi o 14 proc., już w przyszłym roku będzie to poniżej minimum egzystencji.
Jeśli na forum RDS nie będzie akceptacji i rząd nie da się przekonać w kwestii przyjęcia innych kwot progów, wprowadzone zostaną te, które postulował. Rząd ogłosi je wtedy do 15 lipca w rozporządzeniu. ©℗
Pomoc dla rodzin
