Od listopada 2020 r. moi znajomi prowadzą działalność w formie spółki cywilnej i korzystają przy tym ze składek preferencyjnych. Przystąpię do spółki od 1 marca br. Czy w takiej sytuacji mnie też przysługuje niższy ZUS? Jeśli tak, od kiedy?

Spółka cywilna w obecnym stanie prawnym nie posiada podmiotowości prawnej, jest natomiast wyłącznie stosunkiem o charakterze zobowiązaniowym (umową) zawartym pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami. Nie może być też uznana za pracodawcę, a więc również za płatnika składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych pracowników (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 27 maja 2015 r., sygn. akt III AUa 2231/14). Warto także odnotować stanowisko zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z 13 stycznia 2009 r., sygn. akt II UK 146/08, gdzie zaakcentowano, że ubezpieczeniu społecznemu nie podlega samo uczestnictwo w spółce cywilnej, lecz prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.
Zgodnie zaś z art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Z brzmienia tego przepisu można wywnioskować, że ulga składkowa jest powiązana z ubezpieczonym, czyli osobą podlegającą ubezpieczeniom, a nie z podmiotem, w ramach którego osoba ta wykonuje działalność gospodarczą (np. umowy spółki). Skoro zaś ulga jest powiązana indywidualnie z poszczególnymi ubezpieczonymi, to również w sposób indywidualny należy oceniać okres jej trwania. W praktyce oznacza to, że rozpoczęcie wykonywania działalności gospodarczej w listopadzie 2020 r. w ramach spółki cywilnej spowodowało, że dla tych osób (wspólników) okres 24 miesięcy rozpoczął bieg. Jednakże dla osób, które dopiero rozpoczną działalność gospodarczą (np. 1 marca br.) i przystąpią do tej spółki, ulgi składkowe należy liczyć od tej daty – bez względu na to, czy będzie to ulga na start, czy preferencyjne składki.
Odpowiadając więc na zadane pytanie, należy podkreślić, że umowa spółki jest tylko formalnym porozumieniem między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Prawo do korzystania z ulg składkowych każdego ze wspólników jest oceniane indywidualnie.
Podstawa prawna
•art. 860 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740)
art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)