Cudzoziemiec, który jest małżonkiem polskiego obywatela, będzie miał prawo do wsparcia udzielanego przez powiatowe centrum pomocy rodzinie.
Taką zmianę przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876), której obowiązujące przepisy wykluczają te osoby z możliwości uzyskania pomocy w ramach indywidualnego programu integracji.
W projekcie znalazły się też inne zmiany dotyczące cudzoziemców, m.in. rezygnacja z wymogu zameldowania w miejscu zamieszkania. W praktyce przepis ten był martwy, bo wynajmujący mieszkania zwykle nie byli chętni do meldowania w nich obcokrajowców. Dlatego zgodnie z nowelizacją cudzoziemiec na potrzeby realizacji indywidualnego programu integracji będzie musiał jedynie wskazać miejsce zamieszkania.
Dodatkowo doprecyzowane zostaną przepisy, które określają sposób postępowania, gdy obcokrajowiec przeprowadza się na teren innego powiatu, również wtedy, gdy wiąże się to ze zmianą województwa. W takich przypadkach powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na dotychczasowe miejsce zamieszkania będzie uchylać decyzję o przyznaniu pomocy dla cudzoziemca, a urząd, pod który będzie podlegał po przeprowadzce, wyda nową decyzję, ale na okres wskazany w pierwszej i z uwzględnieniem pomocy wykorzystanej we wcześniejszym miejscu zamieszkania.
W trakcie konsultacji projektu pojawiły się głosy, aby przy okazji tej nowelizacji wprowadzić jeszcze szersze zmiany związane z udzielaniem pomocy cudzoziemcom. Jednym z takich postulatów jest wydłużenie okresu, na jaki przyznawana jest pomoc dla obcokrajowca w ramach indywidualnego programu integracji, do której należy m.in. świadczenie pieniężne na pokrycie kosztów utrzymania i naukę języka polskiego oraz opłacanie składek na ubezpieczenia zdrowotne. Takie wsparcie przysługuje maksymalnie na 12 miesięcy.
– Nasza codzienna praca z migrantami pokazuje, że ten okres nie jest wystarczający na odnalezienie się w nowej rzeczywistości i zorganizowanie sobie życia w społeczeństwie, które w dalszym ciągu postrzega cudzoziemców jako intruzów – podkreśla w uwagach do projektu Katarzyna Słubik, prezes Stowarzyszenia Interwencji Prawnej.
Również zdaniem Przedstawicielstwa Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców w Polsce (UNHCR), w przypadku większości obcokrajowców rok jest niewystarczający do uzyskania biegłej znajomości języka polskiego, znalezienia pracy i mieszkania oraz osiągnięcia samodzielności.
SIP proponuje więc, aby długość okresu otrzymywania pomocy integracyjnej była powiązana z indywidualnymi możliwościami i potrzebami cudzoziemców, które mogą być różne w zależności od ich struktury rodzinnej czy kręgu kulturowego, z którego pochodzą.
Obie organizacje opowiadają się też za poszerzeniem prawa do pomocy o kolejne grupy obcokrajowców. Teraz art. 91 ust. 1 ustawy mówi, że może się o nią ubiegać osoba, która posiada status uchodźcy, uzyskała ochronę uzupełniającą lub przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielony w celu połączenia się z rodziną (jest członkiem rodziny obcokrajowca, który ma status uchodźcy lub uzyskał ochronę uzupełniającą). SIP postuluje dopisanie do artykułu osób, które mają zgodę na pobyt ze względów humanitarnych i również stanowią grupę migrantów przymusowych. Z kolei UNHCR uważa, że pomoc integracyjna powinna przysługiwać również obcokrajowcom ze zgodą na pobyt tolerowany. Dodatkowo sygnalizuje potrzebę wprowadzenia jednolitego wzoru wniosku składanego o przyznanie pomocy w ramach indywidualnego programu integracji, bo poszczególne samorządy opracowały i stosują różne formularze w tym zakresie.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy
