Na jakich zasadach można złożyć wniosek o zwolnienie ze składek za listopad 2020 r.? Dlaczego umieszczenie nazwiska małżonka w decyzji zadłużeniowej nie musi oznaczać jego odpowiedzialności? Jak specustawa o COVID-19 wpłynęła na przyznawanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego?
Prowadzę działalność gospodarczą, chciałabym skorzystać z ulgi w składkach – małego ZUS plus. Rozpoczęłam prowadzenie działalności gospodarczej po pięciomiesięcznej przerwie od początku stycznia 2021 r. Do kiedy mam zgłosić się do ZUS?
Termin ten wskazano w art. 18c ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nim ubezpieczony przekazuje informację o zastosowanych formach opodatkowania obowiązujących tego ubezpieczonego w poprzednim roku kalendarzowym, rocznym przychodzie z pozarolniczej działalności gospodarczej i rocznym dochodzie z tej działalności uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym, w tym o przychodzie i dochodzie uzyskanych w okresie obowiązywania danej formy opodatkowania, oraz o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustalonej na dany rok kalendarzowy w:
- w imiennym raporcie miesięcznym albo
- w deklaracji rozliczeniowej w przypadku, gdy opłaca składki tylko za siebie.
Chodzi o raport lub deklarację składaną za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym. Skoro działalność została wznowiona od początku stycznia, to dokumenty powinny być złożone do 1 lutego 2021 r. W tym akurat przypadku nie ma znaczenia, czy działalność jest kontynuowana, czy została wznowiona.
Ubezpieczony dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo (jeśli podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu) zgłoszenie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA), z kodem 0590 albo 0592, jeśli została przyznana renta z tytułu niezdolności do pracy.
Z prawa do małego ZUS plus nie będą mogły skorzystać osoby, które:
- w poprzednim roku kalendarzowym opłacały zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej i które korzystały ze zwolnienia z podatku VAT;
- spełniają warunki określone w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
- w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych;
- w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły także inną pozarolniczą działalność;
- wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej;
- wyczerpały limit ulgi mały ZUS plus (36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej).
Jeśli więc w opisywanej sytuacji przedsiębiorca prowadził działalność minimum przez 60 dni w poprzednim roku, to przerwa nie ma w tym przypadku znaczenia.
Podstawa prawna
• art. 18c ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
Jestem fizjoterapeutą. Chciałbym uzyskać zwolnienie ze składek. W jaki sposób i w jakim terminie mogę złożyć taki wniosek? Czy jest to jeszcze możliwe, mimo że składki już opłaciłem?
Zwolnienie od składek za listopad 2020 r. zostało wprowadzone tarczą 6.0, tj. kolejną nowelizacją specustawy o COVID-19 już po upływie terminu na opłacenie składek za ten miesiąc. Jak wynika z art. 31zo ust. 10 specustawy, zwolnienie to przysługuje płatnikom, którzy 30 września 2020 r. prowadzili jako przeważającą działalność wymienioną w tym przepisie (kody PKD: 47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 49.32.Z, 49.39.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.2l.Z, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 59.12.Z, 59.13.Z, 59.14.Z, 59.20.Z, 74.20.Z, 77.2l.Z, 79.90.A, 79.90.C, 82.30.Z, 85.5l.Z, 85.52.Z, 85.53.Z, 85.59.A, 85.59.B, 86.10.Z w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej, 86.90.A, 86.90.D, 90.01.Z, 90.02.Z, 90.04.Z, 91.02.Z, 93.11.Z, 93.13.Z, 93.19.Z, 93.2l.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z, 96.01.Z, 96.O4.Z). Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych za okres od 1 do 30 listopada 2020 r., wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za ten miesiąc. Warunkiem do uzyskania zwolnienia jest:
- zgłoszenie jako płatnik składek do 30 czerwca 2020 r.,
- przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów podatkowych uzyskany w listopadzie 2020 r. niższy co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w listopadzie 2019 r.
Konieczne było także złożenie deklaracji rozliczeniowej za listopad 2020 r.
Sam wniosek o zwolnienie można składać do 31 stycznia 2021 r. tylko elektronicznie.
Opłacenie składek nie ma w tym przypadku znaczenia. Będą potraktowane jako nadpłata, a więc albo zaliczone na poczet kolejnego miesiąca, albo zwrócone – jeśli płatnik złoży stosowny wniosek.
Podstawa prawna
• art. 31zo ust. 10 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; Dz.U. z 2020 r. poz. 2275; specustawa o COVID-19)
Prowadziłem działalność gospodarczą. ZUS doręczył mi decyzję o zadłużeniu składkowym. Problem w tym, że została w niej wymieniona także moja małżonka. My jednak od wielu lat mamy rozdzielność majątkową, jest to więc dla mnie niezrozumiałe. W decyzji wskazano mnie jako dłużnika, ale poinformowano też o ewentualnej odpowiedzialności z majątku wspólnego, którego nie ma. Czy w takiej sytuacji moja żona ma jakiekolwiek powody do obaw, że poniesie skutki finansowe moich działań?
Aby odpowiedzieć na pytanie, należy odwołać się do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: u.s.u.s.). Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 u.s.u.s. osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność na obszarze Polski oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Przepis ten pozostaje w związku z art. 46 ust. 1 u.s.u.s., z którego wynika, że płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. W odniesieniu do opisanego zagadnienia kluczowe znaczenie będą miały regulacje ordynacji podatkowej, bo do niej właśnie odsyłają art. 31 i 32 u.s.u.s. I tak w art. 26 ordynacji podatkowej postanowiono, że podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. Z kolei w art. 29 par. 1 ordynacji podatkowej podano, że w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26, obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.
Z opisu przedstawionej sytuacji wnioskować należy, że decyzja przewidująca odpowiedzialność płatnika składek została skierowana do niego, ale w treści tej decyzji wymieniono także jego żonę z uwagi na możliwość ponoszenia odpowiedzialności z majątku wspólnego.
Z takiej konstrukcji decyzji wynika, że adresatem jej jest tylko płatnik, czyli dłużnik składkowy, a nie jego małżonka. Dla oceny sytuacji szczególne pomocne może okazać się stanowisko zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 29 października 2020 r., sygn. akt VIII U 5145/19. W rozstrzyganej sprawie decyzja ZUS również została wydana na dłużnika składkowego, przy czym w jej treści znalazło się odniesienie do żony w kontekście odpowiedzialności z majątku wspólnego. Sąd zaznaczył, że zaskarżona decyzja nie przenosi odpowiedzialności za zobowiązanie z tytułu zaległych składek na żonę, lecz ma charakter informacyjny. Organ rentowy ustalił, że zaległość dłużnika z tytułu poszczególnych składek opiewa na wskazane w decyzji kwoty. W sentencji zaskarżonej decyzji nie ma mowy o charakterze odpowiedzialności żony dłużnika, jednak wskazano art. 29 par. 1 ordynacji podatkowej. Oznacza to, że organ rentowy informuje żonę o tym, iż jej współmałżonek ponosi odpowiedzialność z majątku wspólnego (jeśli takowy istnieje) w zakresie wskazanych w decyzji kwot. W dalszych rozważaniach podano, że z decyzji nie wynika, aby małżonka miała ponosić odpowiedzialność za długi męża, bo to dłużnik ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem osobistym oraz majątkiem wspólnym jego i jego małżonka. Sąd podkreślił ponadto, że ustalenie, czy istnieje majątek pozwalający na zaspokojenie przypadającej od dłużnika należności, należy do postępowania egzekucyjnego. Finalnie podano zaś, że ZUS prawidłowo określił odpowiedzialność przedsiębiorcy jako dłużnika za dług wynikający z nieopłaconych składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Z kolei ustalenie, czy istnieje majątek pozwalający na zaspokojenie przypadającej od dłużnika należności, należy do postępowania egzekucyjnego, przy czym małżonka ma prawo w jego toku do powołania się na ograniczenie odpowiedzialności w związku z rozdzielnością majątkową.
Należy więc stwierdzić, że konstrukcja decyzji jest właściwa. ZUS stwierdził tylko odpowiedzialność za dług samego przedsiębiorcy. Umieszczenie w decyzji informacji o ewentualnej odpowiedzialności z majątku wspólnego nie oznacza, że za dług odpowiada także małżonka dłużnika. W razie konieczności może ona podnieść ten argument w toku postępowania egzekucyjnego.
Podstawa prawna
• art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 31, art. 32, art. 46 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
• art. 26, art. 29 par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2123)
Złożyłam w listopadzie 2020 r. po raz pierwszy wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na dziecko, którego orzeczenie o niepełnosprawności było ważne do końca kwietnia 2020 r. W związku z koronawirusem zasiłek pielęgnacyjny został przedłużony. Czy taka sama zasada dotyczy świadczenia pielęgnacyjnego?
W świetle art. 15h ust. 1 specustawy o COVID-19 orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony, którego ważność:
- upłynęła w terminie do 90 dni przed dniem wejścia w życie ustawy ‒ pod warunkiem złożenia w tym terminie kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
- upływa w terminie od dnia wejścia w życie ustawy ‒ zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Komentowany przepis stanowi podstawę do wydania decyzji ustalającej prawo do świadczeń, których prawo uzależnione jest od posiadania stopnia niepełnosprawności, w tym także decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
Podsumowując, można więc stwierdzić, że strona ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do upływu 60. dnia od daty odwołania stanu zagrożenia bądź epidemii. Nie trzeba przy tym podejmować działań zmierzających do uzyskania nowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dziecka.
Podstawa prawna
• art. 15h ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2275; specustawa o COVID-19)