Głównym celem zmian wprowadzonych do ustawy jest wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 25 czerwca 2013 r. TK zakwestionował uzależnienie przyznania i wypłacania renty socjalnej od wymogu przebywania w Polsce. W dotychczasowej praktyce osoba opuszczająca Polskę, bez względu na cel wyjazdu, traciła uprawnienie do renty socjalnej.
Nowe przepisy przewidują, że prawo do renty socjalnej przysługiwać będzie, nie tylko osobom posiadającym obywatelstwo polskie i zamieszkującym w Polsce, ale również:
• cudzoziemcom mieszkającym w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt stały, na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej oraz na pobyt czasowy. Prawo do renty będzie przysługiwać także osobom posiadającym status uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
• cudzoziemcom posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”,
• obywatelom państw członkowskich UE, państw EFTA, stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin zamieszkującym w Polsce.
Zgodnie z projektowanymi przepisami, obywatele polscy oraz ww. osoby będą mogli otrzymywać rentę socjalną mimo czasowego przebywania poza granicami Polski.
Prawo do renty socjalnej będzie podlegać zawieszeniu w razie osiągania przychodów za granicą. Przepisy w tym względzie są identyczne, jak w przypadku przychodów osiąganych przez rencistów socjalnych w Polsce. Przyjęto, że:
• w przypadku przychodów uzyskiwanych w państwie członkowskim UE lub państwie EOG i Szwajcarii przy rozliczaniu emerytury lub renty będzie przyjmowany przychód faktycznie osiągnięty, udokumentowany zaświadczeniem pracodawcy lub innego podmiotu. Osoby, które wykonują w ww. państwach działalność inną niż zatrudnienie w ramach stosunku pracy, a podlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w Polsce, będą przedstawić oświadczenie o wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, od której opłacają składkę,
• przy rozliczaniu emerytury lub renty osób, które posiadają przychody uzyskiwane za granicą w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy międzynarodowej dotyczącej ubezpieczeń społecznych, przyjmować się będzie:
- przychód osiągany z tytułu zatrudnienia zadeklarowany przez świadczeniobiorcę w wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie w Polsce;
- przychód z prowadzenia działalności pozarolniczej, nie niższy niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia w Polsce.
Dodano również przepis dotyczący przeliczania przychodu osiągniętego za granicą. Przy ustalaniu równowartości w złotych polskich kwoty przychodu wyrażonej w obcej walucie będzie stosowany średni kurs złotego do waluty, ogłoszony przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego miesiąca, w którym przychód został osiągnięty.
Wprowadzono również zmiany do ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Przewidziano, że w przypadku zawieszenia renty socjalnej z powodu przychodów przekraczających określone progi, prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego wygasa po upływie 90 dni od dnia ustania ubezpieczenia zdrowotnego w Funduszu.