Ubezpieczony po ukończeniu 60 lat wystąpił do ZUS o przyznanie wcześniejszej emerytury z racji wykonywania pracy w szczególnie trudnych warunkach. Zakład odmówił. Nie zaliczył bowiem do 15-letniego stażu uprawniającego do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej okresu zasadniczej służby wojskowej pełnionej od 27 października 1973 r. do 13 października 1975 r.
Sprawa trafiła do sądu. W I instancji sędziowie rozstrzygnęli na korzyść ubezpieczonego. Uznali bowiem, że zasadniczą służbę wojskową należy zaliczyć do okresu pracy w szczególnych warunkach ze względu na fakt, że przypadała ona w trakcie zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku pracy w szczególnych warunkach. Zasada ta wynikała z art. 108 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. nr 44, poz. 220 ze zm.). Sędziowie wskazali, że zaliczenie okresu służby wojskowej do wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracowników dotyczy jednak tylko tych osób, które po odbyciu służby podjęły pracę w swoim dotychczasowym zakładzie. A tak było w tej sprawie. Tym samym zdaniem sądu ubezpieczony ma prawo do wcześniejszej emerytury.
ZUS nie zgodził się z takim wyrokiem. Najpierw złożył apelację, a po jej oddaleniu – kasację do Sądu Najwyższego. Tam jednak również przegrał.
Sędziowie wskazali, że w podobnej sprawie została już podjęta uchwała powiększonego składu SN (sygn. akt II UZP 6/13). Zgodnie z nią okres służby wojskowej odbytej w czasie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony PRL (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974 r.) jest zaliczany do czasu pracy wymaganego do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury. SN w uchwale podkreślił, że obowiązujące w tamtym okresie przepisy wręcz nakazywały wliczenie służby wojskowej do okresu pracy w szczególnych warunkach, jeżeli pracownik po jej odbyciu podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie, w którym pracował wcześniej.
Jak zaznaczyli sędziowie, w uchwale nie wskazano, że po 31 grudnia 1974 r. zasadnicza służba wojskowa nie podlega wliczeniu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Co prawda treść ustawy zmieniła się od 1 stycznia 1975 r., ale zdaniem SN nie oznacza to, zasadnicza służba wojskowa nie podlega wliczeniu do stażu uprawniającego do wcześniejszej emerytury w warunkach szczególnych. Sędziowie wskazali, że może pojawić się problem dotyczący daty końcowej zaliczenia służby wojskowej jako okresu pracy w szczególnych warunkach. W tym jednak przypadku kwestia ta nie jest sporna, bo zainteresowany rozpoczął służbę w 1973 r.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 11 lutego 2014 r., sygn. akt II UK 293/13.