Zatrudnieni przymusowo, którzy pracowali za darmo przy odbudowie kraju, przechodząc na świadczenie emerytalne, nie otrzymają żadnej rekompensaty z tego tytułu.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie pozostawia najmniejszych złudzeń. Ze względu na konieczność ograniczania wydatków w budżecie na 2014 rok nie znajdą się pieniądze na wypłatę specjalnych dodatków czy jednorazowego zadośćuczynienia dla pracujących przymusowo przy odbudowie kraju. Problem dotyczy osób, które brały w tym udział w latach 1948 – 1957. Obowiązek ten dotyczył wszystkich bez względu na płeć w wieku od 16 lat do 21 lat. Tak samo traktowane były osoby, które do ukończenia 30 lat nie odbyły zasadniczej służby wojskowej.
– Młodzi ludzie pracowali nierzadko ponad 12 godzin i nie otrzymali żadnego wynagrodzenia. Niestety, do dzisiaj państwo polskie nie wypłaciło im zadośćuczynienia– zauważa Bogdan Rzońca, poseł PiS, do którego takie osoby zwróciły się z prośbą o interwencję.
Jak wyjaśnia Marek Bucior, wiceminister pracy i polityki społecznej, w odpowiedzi na interpelację poselską, zgodnie z ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) z tego tytułu nie przysługują żadne dodatki. Jednak okres przymusowej pracy jest uznawany jako składkowy, a tym samym brany pod uwagę przy ustalaniu wysokości świadczeń emerytalno-rentowych. Wynika to z tego, że obowiązek przysposobienia zawodowego młodzieży został wprowadzony na podstawie ustawy z 25 lutego 1948 r. o powszechnym obowiązku przysposobienia zawodowego, wychowania fizycznego i przysposobienia młodzieży oraz o organizacji spraw kultury fizycznej i sportu (Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 90 z późn. zm.). Obejmował on między innymi naukę, jak też wykonywanie pracy okresowej – 6 miesięcy w stosunku do młodzieży w wieku przedpoborowym, a w stosunku do osób w wieku poborowym i starszych był to okres trwania zasadniczej służby wojskowej. Został on zniesiony dopiero w 1956 roku.
– Osobom, które przedstawiają dowody potwierdzające pracę w ramach przysposobienia zawodowego, okres ten uwzględniany jest przy emeryturze lub rencie – wyjaśnia Marek Bucior.
MPiPS wskazuje, że inaczej są traktowani żołnierze przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych. Obecnie osoby te z tego tytułu otrzymują specjalne świadczenie pieniężne oraz ryczałt energetyczny wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.