Takiego roku jeszcze nie było w polskich ubezpieczeniach. Praktycznie nie ma miesiąca, żeby nie były wdrażane nowe przepisy. I to dotyczące nie tylko wcześniej przyznanych świadczeń, lecz także tych, które dopiero będą wypłacane. Jak każde zmiany – mają one swoje wady i zalety.
ikona lupy />
WYSOKOŚĆ ŚWIADCZEŃ FUNKCJONARIUSZY SB / Dziennik Gazeta Prawna
ikona lupy />
JAK SIĘ SKARŻYĆ DO UNIJNYCH SĄDÓW / Dziennik Gazeta Prawna
ikona lupy />
Kalendarium zmian w systemie emerytalnym / Dziennik Gazeta Prawna
Największe rozczarowanie czeka osoby już pobierające renty i emerytury. Oczekiwana przez wszystkich waloryzacja będzie naprawdę tylko symboliczna. Rząd jeszcze w połowie ubiegłego roku zapowiadał, że otrzymujący najniższe świadczenia, oprócz procentowej waloryzacji, mogą liczyć na specjalne dodatki.
Jednak po analizie wpływów i wydatków budżetowych okazało się, że nie ma na to pieniędzy. Co więcej, zapowiadana przez rząd podwyżka wszystkich świadczeń o 0,73 proc. także stała się nierealna. Po ogłoszeniu danych GUS za ubiegły rok okazało się, że wskaźnik waloryzacji wyniesie 100,44 proc. To zaś oznacza, że osoby uzyskujące świadczenia powyżej 2272,73 zł będą mieć zwiększone wypłaty o zaledwie 0,44 proc. Pobierający najwyższe świadczenia dostaną relatywnie najniższe podwyżki. Powody do zadowolenia mają natomiast osoby z minimalnymi emeryturami. Te, poczynając od 1 marca tego roku, wzrosną o 117,44 zł i będą wynosić tysiąc złotych brutto.
Jednocześnie od lipca tego roku zaczną obowiązywać specjalne zasady ochrony świadczeń najbiedniejszych emerytów i rencistów. Komornicy będą mogli zabierać na poczet niespłaconych długów tylko jedną czwartą najniższego świadczenia. Pozostałe 75 proc. nie będzie podlegać egzekucji.
To nie koniec nowości. Także w tym roku zostanie wprowadzona możliwość zmiany już prawomocnie wydanych decyzji organów rentowych. Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 lutego 2012 r. (sygn. akt K 5/11, Dz.U. poz. 251) nie mają one już prawa do bezterminowego wszczęcia postępowania z urzędu w celu weryfikacji prawa do emerytury lub renty albo ich wysokości. Z tego powodu prezes ZUS przygotował instrukcję, która wprowadzała pięcioletni okres umożliwiający wzruszenie decyzji organu. I to bez względu na powody. Po zmianach wprowadzonych przez nową ustawę z 10 lutego 2017 r. możliwość weryfikacji decyzji będzie zależeć od okoliczności sprawy. Jeśli więc decyzja została wydana na podstawie fałszywych dokumentów lub też świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez pobierającego świadczenie, to ZUS będzie mieć 10 lat na zmianę lub wręcz uchylenie decyzji. Okres 5-letni na zmianę treści takiego dokumentu będzie obowiązywać w przypadku, gdy po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody. Okres 3-letni będzie obowiązywać natomiast w przypadku, gdy przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu samego ZUS.
Ale najbardziej gorący w emeryturach będzie 1 października. To właśnie tego dnia wchodzą przepisy obniżające powszechny wiek emerytalny. Poczynając od tego dnia wnioski o emeryturę będzie można składać po ukończeniu 60 lat w przypadku kobiet lub 65 lat w przypadku mężczyzn. Jednocześnie ustawa zakłada utrzymanie obecnego podniesionego wieku emerytalnego (docelowo 67 lat), ale tylko w przypadku podlegania przez zainteresowanego 4-letniemu okresowi ochronnemu. To oznacza, że nawet jeżeli ktoś w 2017 r. skończy 60 lub 65 lat, to pracodawca i tak nie będzie mógł go zwolnić z pracy do czasu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego.
Jednocześnie 1 października to szczególnie ważna data dla byłych funkcjonariuszy podległych MSW. Tego bowiem dnia wchodzi w życie ustawa, która wprowadza nieznaną w polskim systemie emerytalnym zasadę, że za pracę można nie dostać żadnego świadczenia. Zero – tyle bowiem będzie wynosić podstawa wymiaru emerytury dla tych funkcjonariuszy, którzy od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. pracowali w mundurowych i cywilnych formacjach podległych UB i SB. Czy to wszystkie zmiany w systemie emerytalnym? Nie wiadomo. W Sejmie na rozpatrzenie czeka rządowy dokument podsumowujący przegląd emerytalny, który zawiera rekomendację zmian. Część z nich zakłada wprowadzenie dodatkowych wymogów przy przechodzeniu na emeryturę.
Pobierający najwyższe świadczenia dostaną relatywnie najniższe podwyżki
WALORYZACJA
Czy renciści będą wykluczeni z marcowej waloryzacji
Kilka dni temu lekarz orzecznik uznał mnie za osobę częściowo niezdolną do pracy, ale sprawa nie została zakończona. Czy w takim razie moje świadczenie będzie waloryzowane?
NIE
Waloryzacja obejmuje wszystkie wypłaty, które zostały przyznane do ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym jest ona przeprowadzana. Zmiana wysokości emerytur i rent następuje z urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia była wstrzymana – po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i dodatkowych podwyżek przypadających w okresie zawieszenia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie świadczenia emerytalne i rentowe wypłacane zarówno z systemu pracowniczego, jak i rolniczego oraz służbom mundurowym są zwiększane począwszy od 1 marca. W tym konkretnym przypadku renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy po 1 marca 2017 r. będzie wynosić 750 zł. Natomiast kolejna waloryzacja, która już będzie dotyczyć naszego czytelnika, będzie mieć miejsce w marcu 2018 r.
Podstawa prawna
Art. 5 ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 2)
Art. 88 oraz art. 93 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.).
Czy renta rodzinna wzrośnie w marcu
Jestem uczennicą ostatniej klasy liceum. W listopadzie ubiegłego roku zmarł mój ojciec. Po złożeniu wniosku o rentę rodziną wraz ze wszystkimi świadectwami pracy mojego ojca okazało się, że mam prawo tylko do najniższego świadczenia w wysokości 882,56 zł. Moja rodzina twierdzi, że w marcu będzie waloryzacja wszystkich wypłat z ZUS. Podobno ma wynieść tylko 0,44 proc. Czy to oznacza, że moja renta wzrośnie o niecałe 4 zł?
NIE
W przypadku najniższych rent rodzinnych zastosowano inne zasady zwiększenia świadczeń przyznanych do końca lutego 2017 r. Osoby pobierające je w wysokości 882,56 zł będą mieć podwyższoneświadczenia o 117,44 zł. Dzięki temu nasza czytelnika już od marca będzie dostawać tysiąc złotych brutto.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 2)
Czy świadczenia przedemerytalne wzrosną od marca
Przebywam na świadczeniu przedemerytalnym. Słyszałem, że jego wysokość będzie od marca wynosić 1040,00 zł. Nie wiem tylko, czy ZUS mi go nie zabierze, bo wszedłem w posiadanie nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe. Czy z tego powodu mogę stracić świadczenie?
TAK
Faktycznie prawo do świadczenia ustaje z dniem nabycia prawa własności, współwłasności lub objęcia w posiadanie (samoistne lub zależne) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe. Prawo do świadczenia przedemerytalnego ulega również zawieszeniu w przypadku nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej albo podjęcia wypłaty renty strukturalnej lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.
Podstawa prawna
Art. 4 ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 2)
Art. 4 z ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.)
Czy rolnik straci
We wrześniu ubiegłego roku przeszedłem na emeryturę rolniczą. Okazało się, że po sumowaniu wszystkich okresów opłacania składek mam najniższą emeryturę. Teraz podobno w czasie marcowej waloryzacji wszystkie świadczenia będą przemnożone przez 0,44 proc. Czy także moje?
NIE
Emerytura dla tej grupy osób pobierających świadczenia z KRUS wzrośnie do tysiąca złotych, czyli tak samo jak w przypadku osób pobierających świadczenia z ZUS. Jednocześnie nowelizacja ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wprowadza uproszczony mechanizm waloryzacji świadczeń rolniczych.
Podstawa prawna
Art. 3 ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 2)
Czy emerytury żołnierzy będą zwaloryzowane
Po 30 latach służby przeszedłem na emeryturę. Świadczenie pobieram od kwietnia 2016 r. Czy moja wypłata zostanie zwiększona w marcu?
TAK
Nowelizacja ustawy emerytalnej zakłada, że waloryzacja obejmie także świadczenia otrzymywane w ramach systemu zaopatrzenia emerytalnego. Tym samym na zasadach ogólnych – jak w przypadku pracowników – zostaną zwiększone wojskowe emerytury, wojskowe renty inwalidzkie oraz renty rodzinne wypłacane rodzinom zmarłych żołnierzy. W praktyce to oznacza, że marcowa waloryzacja będzie polegać na podwyższeniu kwoty świadczenia, w wysokości przysługującej 28 lutego 2017 r., wskaźnikiem waloryzacji. Wynosi on 100,44 proc. Przeliczenie świadczenia polega na pomnożeniu podstawy wymiaru świadczenia przez ten wskaźnik waloryzacji. Przy czym wysokość zwiększenia nie może być niższa niż 10 zł.
Podstawa prawna
Art. 6 ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 2)
Czy emerytura częściowa wzrośnie o 5 zł
W tym roku kończę 65 lat, ale kadrowa namawia mnie, żebym złożył wniosek o emeryturę częściową. Waham się, bo ostatnio przeczytałem, że marcowa waloryzacja emerytury częściowej wyniesie tylko 5 zł. Czy nie stracę?
NIE
Ustawodawca wprowadził zasadę, że dla emerytur częściowych kwota waloryzacji nie może być mniejsza niż 5 zł. To połowa kwoty gwarantowanej w przypadku rent i emerytur. Taka różnica wynika z przepisów dotyczących emerytury częściowej. ZUS przyznaje takie świadczenie wyłącznie mężczyznom, którzy ukończyli 65 lat oraz mają na swoim koncie 40 lat okresów składkowych lub nieskładkowych. Wysokość emerytury częściowej wynosi 50 proc. kwoty powszechnej. Warto przy tym pamiętać, że po osiągnięciu przez zainteresowanego powszechnego wieku emerytalnego emerytura częściowa podlega zamianie na emeryturę ze względu na wiek. Zamiany dokonuje się na wniosek ubezpieczonego. Jeżeli taki wniosek nie zostanie złożony, możliwa jest wypłata emerytury częściowej również po osiągnięciu normalnego wieku emerytalnego. Jednocześnie kwoty pobranych emerytur częściowych są odliczane od kapitału zgromadzonego na koncie w ZUS.
Podstawa prawna
Art. 5 ustawy z 2 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 2)
PODATKI I POTRĄCENIA
Czy rencista zapłaci niższy podatek
W grudniu ubiegłego roku otrzymałem rentę z tytułu niezdolności do pracy. Po złożeniu wszystkich świadectw pracy okazało się, że otrzymam tylko minimalne świadczenie. Już teraz wiadomo, że po marcowej waloryzacji będzie to 750 zł. Czy z racji mojego niskiego świadczenia mniej oddam fiskusowi?
TAK
W 2017 r. kwota zmniejszająca podatek odliczana w rocznym PIT wynosi 1188 zł dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 6600 zł. To w praktyce oznacza, że osiągający roczne dochody podlegające opodatkowaniu do tej kwoty (550 zł na miesiąc), w ogóle nie zapłacą PIT. Czytelnik, który otrzymuje rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w kwocie 750 zł, zapłaci niższy podatek dochodowy o 287 zł. Różnica ta wynika z faktu, że w 2016 r. PIT od renty wyniósł 366 zł, a w 2017 r. zaledwie 79 zł (przy dochodzie do opodatkowania w wysokości 9 tys. zł). To korzystna zmiana, tym bardziej że w 2016 r. kwota wolna od podatku wynosiła 3091 zł. I co ważne, była równa dla wszystkich.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 29 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016 r., poz. 1926).
Czy komornik zabierze mniej emerytom
Z ZUS dostaję najniższą emeryturę. W ubiegłym roku musiałam wziąć kredyt na spłatę zadłużenia w spółdzielni mieszkaniowej. Niestety, spóźniłam się z zapłatą kilku rat. I teraz bank ściąga z mojej emerytury zaległości. W efekcie niewiele mi zostaje na życie. Słyszałam, że mają się zmienić przepisy, żeby osoby będące w tak dramatycznej sytuacji jak ja nie tylko mogły spłacić zadłużenie, lecz także mieć środki na kupno jedzenia i leków. Czy to prawda?
TAK
Zadłużeniemeryci i renciści mają powody do zadowolenia. Od 1 lipca ich sytuacja radykalnie się poprawi. Obecnie w przypadku pobierających minimalną emeryturę kwota wolna od egzekucji wynosi 50 proc. najniższego świadczenia, czyli 441,28 zł. Nominalna wartość ochrony to 500 zł. Od lipca 2017 r. wejdą w życie rozwiązania, które będą chronić przed egzekucją 75 proc. najniższego świadczenia. W ten sposób w portfelu osoby z długami zostanie na życie 750 zł. Ten sam sposób obliczenia kwot wolnych od egzekucji dotyczy renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej. Zmiany te były konieczne, bo zabezpieczenie rent i emerytur było dużo mniejsze niż w przypadku wynagrodzenia za pracę.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2016 r., poz. 2036)
Czy każda renta będzie lepiej chroniona
Jestem na rencie od dwóch lat. W ubiegłym roku musiałem wyremontować dach, więc wziąłem kredyt. Obecnie mam problemy z jego spłaceniem. Mam rentę w wysokości 676,75 zł brutto miesięcznie. Komornik zabiera mi połowę świadczenia. Czy tak też będzie po marcowej waloryzacji wypłaty?
TAK
Od 1 marca wysokość najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wyniesie 750 zł. Tak więc komornik będzie miał możliwość zabrać więcej pieniędzy, bo przed zajęciem będzie chroniona połowa tej kwoty. Dobra wiadomość jest jednak taka, że od 1 lipca zaczną obowiązywać przepisy zwiększające kwotę wolną od potrąceń i egzekucji. Chronione w przypadku czytelnika będzie 562,50 zł. Przy czym zmienione zasady będą dotyczyły nie tylko nowych przypadków, lecz także potrąceń już dokonywanych z tytułu egzekucji.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 2036)
OBNIŻENIE WIEKU EMERYTALNEGO
Czy rencista z urzędu wcześniej przejdzie na emeryturę
W grudniu tego roku kończy mi się renta, którą pobierałem przez ostatnie lata. Nie bardzo podoba mi się pomysł, żebym po raz kolejny zmagał się z lekarzem orzecznikiem. Czy skoro w listopadzie kończę 65 lat, to przejdę na emeryturę w obniżonym wieku?
TAK
W takim przypadku ZUS przyznaemeryturę z urzędu. Zasada ta jednak będzie dotyczyć osób, które osiągnęły wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz podlegały ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 38)
Czy będę mógł ubiegać się o emeryturę częściową
Mój kolega z pracy pobiera emeryturę częściową. I bardzo sobie chwali takie świadczenie, bo może pracować i dodatkowo dostaje pieniądze z ZUS. W grudniu tego roku kończę 65 lat oraz będę mieć łącznie 40 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Czy ZUS przyjmie mój wniosek o przyznanie emerytury częściowej?
NIE
Takie świadczenie będzie przyznawane tylko do 30 września 2017 r. Natomiast nikt nie zabierze prawa do emerytury częściowej już przyznanej przez ZUS. Będzie ona wypłacana do czasu zamiany emerytury częściowej na zwykłą. Odbywać się to będzie na wniosek osoby zainteresowanej lub w przypadku pracowników – po ustaniu stosunku pracy.
Podstawa prawna
Art. 22 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 38)
Czy Karta nauczyciela będzie działać
Pracuję w szkole podstawowej. W marcu przyszłego roku kończę 60 lat, ale do osiągnięcia podniesionego wieku emerytalnego będzie mi jeszcze brakować 21 miesięcy. Czy w takiej sytuacji będę jeszcze mogła skorzystać z uprawnień wynikających z Karty nauczyciela?
TAK
Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli spełnili warunki do jej uzyskania w ciągu dziesięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887), z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy. Dodatkowo taka osoba nie może przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego. Może złożyć wniosek za pośrednictwem ZUS o przekazanie środków zgromadzonych w OFE do budżetu państwa. Nowelizacja ustawy emerytalnej wchodząca w życie 1 października 2017 r. określa, że z takiej możliwości mogą jednak skorzystać tylko te osoby, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy osiągnęły 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni), ale nie osiągnęły podwyższonego wieku emerytalnego. Dodatkowo prawo do skorzystania z emerytury nauczycielskiej będą mieć osoby, które do 31 sierpnia 2018 r. osiągną wiek wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Muszą jednak na swój wniosek rozwiązać stosunek pracy. Przy czym musi być on złożony do 31 sierpnia 2018 r. Po tym terminie nie będzie można ubiegać się o emeryturę bez względu na wiek.
Podstawa prawna
Art. 21 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 38)
Art. 88 ust 2 a ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (Dz.U. z 2016 r. poz. 1379)
Czy obniżony wiek skraca okres ochronny
Pracuję w zakładzie przetwórczym. W tym roku kończę 60 lat, ale nie chcę iść jeszcze na emeryturę. Czy będę musiała odejść z pracy, bo z obniżeniem wieku emerytalnego została skrócona ochrona przed zwolnieniem?
NIE
Ustawa wprowadzająca obniżenie wieku emerytalnego wprowadziła gwarancję ochrony przedemerytalnej do czasu ukończenia odpowiedniego dla danego rocznika podwyższonego wieku emerytalnego.
Podstawa prawna
Art. 28 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 38)
Art. 39 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666).
OCHRONA RENCISTÓW I EMERYTÓW
Czy ZUS będzie bezterminowo zmieniać decyzję
Złożyłam wniosek o rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Oprócz dokumentacji medycznej muszę dostarczyć wszystkie dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia. Obawiam się jednak, czy ZUS mi nie zmniejszy wypłaty, jeśli za kilka lat okaże się, że coś w moich dokumentach nie będzie się zgadzać lub pojawią się nowe fakty. Znam taki przypadek: moja sąsiadka miała zmniejszoną emeryturę po kilku latach, bo ZUS zmienił zdanie co do sposobu zaliczenia konkretnego okresu ubezpieczenia. Kobieta popadła w długi po tym, jak jej świadczenie zostało zmniejszone, i musiała oddać różnicę. Czy w przyszłości będzie to możliwe?
NIE
Nowelizacja ustawy emerytalnej, która ogranicza uprawnienia ZUS, to efekt uwzględnienia wskazówek zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 lutego 2012 r. (sygn. akt K 5/11). Sentencja powołanego orzeczenia została opublikowana w Dz.U. z 8 marca 2012 r. poz. 251. Uznany za niekonstytucyjny art. 114 ust. 1a umożliwiał organowi rentowemu bezterminową zmianę już prawomocnej decyzji, jeśli po kilku latach okazało się, iż przedłożone dowody nie dawały podstaw do ustalenia prawa do emerytury lub renty albo ich wysokości. Teraz będzie to możliwe w określonym przedziale czasowym. Po wejściu w życie nowych przepisów ZUS będzie miał 5 lat na zmianę prawomocnej decyzji, jeżeli pojawią się nowe dokumenty czy dowody. Taka sama sytuacja będzie wówczas, kiedy decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
Czy bieżące sprawy będą rozpatrywane po nowemu
Od dziewięciu lat pobieram rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Miesiąc temu ZUS przysłał mi pismo, że źle policzyli mi emeryturę. Podobno się pomylili o dwieście złotych na moją korzyść. Teraz organ domaga się zwrotu pieniędzy, które jakoby nienależnie pobieram. Przecież to nie ja liczyłem sobie sam świadczenie, tylko urzędnicy korzystający ze specjalnych programów komputerowych. Jednocześnie słyszałem, że posłowie już uchwalili przepisy zabraniające ZUS bezterminowej zmiany już prawomocnych decyzji. Czy będę mógł skorzystać z nowego prawa?
TAK
Nowelizacja ustawy emerytalnej w sposób jednoznaczny stwierdza, że do postępowań niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustaw w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Zasada ta dotyczy więc spraw toczących się na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeńSpołecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2016 r. poz. 277 ze zm.). Takie same zasady będą dotyczyć pobierających świadczenia na podstawie ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r. poz. 708 ze zm.) oraz ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r. poz. 1037 ze zm.). Przy czym warto wiedzieć, że nowe przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Obecnie ustawa czeka na rozpatrzenie przez Senat.
Podstawa prawna
Art. 5 ustawy z 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
Czy wprowadzenie w błąd ZUS będzie podstawą do zmiany decyzji
Pobieram rentę rodzinną po mojej zmarłej matce. Kiedy przeglądałam rodzinne dokumenty, zauważyłam, że niektóre zaświadczenia od pracodawców są poprawione. Obawiam się, że ZUS może dojść do tego, że nie wszystko, co napisałam we wniosku o rentę, jest zgodne z prawdą. Słyszałam, że Sejm uchwalił przepisy zabraniające ZUS zmiany decyzji, kiedy świadczenie jest wypłacane. Czy będzie mieć prawo zmienić mi wysokość wypłaty, jeśli ustali, że dokumenty mogły być sfałszowane?
TAK
ZUS także po wejściu nowych przepisów będzie miał możliwość zmiany prawomocnej decyzji w ciągu 10 lat. Ten okres będzie jednak dotyczyć wyłącznie tych decyzji, które zostały wydane na podstawie dowodów, które okazały się fałszywe, a miały istotne znaczenie dla okoliczności sprawy. Podważenie decyzji będzie także możliwe w przypadku, kiedy decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie. Jeśli jednak ZUS nie zmieni decyzji w ciągu 10 lat, to nie będzie mogła już ona być zmieniona w późniejszym okresie.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
Czy pomyłka przy rachunkach zmniejszy wypłatę
W listopadzie tego roku przechodzę na obniżoną emeryturę, bo kończę 60 lat. Już teraz zaczęłam zbierać świadectwa pracy potwierdzające okresy zatrudnienia. W archiwum mojego pracodawcy spotkałam starszą koleżankę z pracy, która przegrała z ZUS. Pracownik zakładu pomylił się na jej korzyść i teraz organ rentowy zażądał zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń. Czy jeśli ZUS pomyli się na moją korzyść, to za dwadzieścia lat też będę musiała zwracać nadpłatę?
NIE
Zmiana przepisów spowoduje, że jeśli przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego, to ZUS będzie miał trzy lata na poprawę takiej decyzji. Jeśli nie zrobi tego w tym okresie, to po pięciu czy sześciu latach nie będzie mógł już zmniejszyć wysokości świadczenia.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
Czy najbiedniejsi będą musieli oddać pieniądze
Od roku pobieram emeryturę. Kilka dni temu organ rentowy zawiadomił mnie, że otrzymywane przeze mnie świadczenie jest za wysokie. Z przesłanego wyliczenia wynika, że dostałam za dużo o równowartość jednej emerytury. Co prawda wina leży po stronie urzędników wystawiających decyzję, ale to mnie chcą teraz ukarać, nakazując mi zwrot nienależnie otrzymanych świadczeń. Jestem w krytycznej sytuacji. Choruję na raka. Koszty mojego leczenia są tak duże, że niewiele zostaje mi na jedzenie. Nie mam skąd wziąć pieniędzy na zwrot. Czy osoba w tak dramatycznej sytuacji będzie musiała zwracać emeryturę?
NIE
Najnowsza nowelizacja ustawy emerytalnej wprowadziła przepis, który umożliwia rozwiązanie problemu naszej czytelniczki. Jeśli przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego, to będzie on musiał odstąpić od uchylenia lub zmiany decyzji, jeżeli wiązałoby się to z nadmiernym obciążeniem dla osoby zainteresowanej, ze względu na jej sytuację osobistą, materialną, wiek, stan zdrowia lub inne szczególne okoliczności. W tym konkretnym przypadku ze względu na wiek i stan zdrowia możliwe będzie odstąpienie do zwrotu nadpłaconych świadczeń. Zmienione przepisy będą obowiązywać nie tylko w stosunku do nowych spraw, ale także tych, które zaczęły się przed wejściem w życie ustawy z 10 lutego 2017 r.
Podstawa prawna
Art. 1 oraz 5 ustawy 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
Czy ZUS zakwestionuje kapitał początkowy
W 2002 r. mój ówczesny pracodawca kazał mi przynieść do kadr wszystkie świadectwa pracy potwierdzające okresy zatrudnienia przed 1999 r. Jednocześnie musiałam dostarczyć akt urodzenia syna oraz zaświadczenie z uczelni o ukończeniu w terminie studiów. Kilka miesięcy później dostałam decyzję o ustaleniu wysokości kapitału początkowego. Nie odwołałam się od niej, bowiem wszystko było w porządku. Od tamtego czasu kilka razy słyszałam o zmianie przepisów dotyczących zasad obliczania kapitału. Dla mnie najważniejszą zmianą jest możliwość przeliczenia okresu urlopu wychowawczego jako okresu składkowego, a nie jak to było wcześniej – okresu nieskładkowego. Mam wątpliwości co do tego, czy będę mogła skorzystać ze zmian. Słyszałam bowiem, że ZUS nie będzie mógł bezterminowo zmieniać swoich decyzji. Skoro w moim przypadku już minęło 15 lat, czy ZUS będzie mógł ponownie przeliczyć mi kapitał początkowy?
TAK
Od ogólnej zasady braku możliwości bezterminowej zmiany decyzji wprowadzono wyjątek. Nie będzie ona dotyczyć decyzji o ustaleniu kapitału początkowego, który nie został uwzględniony do obliczania wysokości emerytury przyznanej prawomocną decyzją. Tym samym osoba, która miała potwierdzony kapitał początkowy w 2002 r., a nie pobiera emerytury, będzie mogła podwyższyć jego wysokości. ZUS bowiem będzie miał prawo do zweryfikowania jego wysokości, a tym samym uwzględnienia wszystkich zmian przepisów,które miały miejsce w okresie ostatnich lat, licząc od dnia od wydania decyzji o ustaleniu kapitału do czasu złożenia wniosku o obliczenie wysokości emerytury.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
OBNIŻKA RENT I EMERYTUR SB
Czy renta rodzina po esbeku będzie zmniejszona
Jestem wdową po funkcjonariuszu Służby Bezpieczeństwa. Po jego śmierci złożyłam wniosek o przyznanie renty rodzinnej. Dopiero kiedy odbierałam decyzję, dowiedziałam się, czym zajmował się mój mąż. Nigdy w domu nie mówił o swojej pracy. Teraz dowiedziałam się z mediów, że jako wdowa po funkcjonariuszu Służby Bezpieczeństwa będę mieć zmniejszone świadczenie. I to już od 1 października. Nie bardzo rozumiem, dlaczego mam być karana za jego pracę, o której nic nie wiedziałam. Czy to prawda?
TAK
Renta rodzinna przysługująca po osobie, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa i która pozostawała w służbie przed 2 stycznia 1999 r., będzie obliczana od nowej podstawy. Będzie ona określana w oparciu o świadczenie, które przysługiwałoby zmarłemu według obowiązujących przepisów. Przy czym wysokość renty rodzinnej nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej renty rodzinnej wypłaconej przez ZUS, obliczonej za ostatni miesiąc kwartał poprzedzający datę ogłoszenia ustawy zmieniającej. Miesięczna kwota przeciętnej renty rodzinnej podlega waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Od 1 marca 2017 r. kwota przeciętnej renty rodzinnej zostanie podwyższona wskaźnikiem waloryzacji wysokości 100,44, ale nie mniej niż o kwotę 10 zł.
Podstawa prawna
Art. 1–2 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r., poz. 2270).
Czy renta po bohaterze zostanie bez zmian
Mój syn zginął w czasie wykonywania tajnej misji. Pobieram po nim rentę. I boję się, że moja wypłata zostanie zmniejszona. Czy będzie specjalna ochrona dla rodzin osób, które zginęły na służbie?
TAK
Nie będzie obniżana renta rodzinna przysługująca po funkcjonariuszu, który po 31 lipca 1990 r. zaginął w związku z pełnieniem służby lub poniósł śmierć w wypadku pozostającym w związku z pełnieniem służby.
Podstawa prawna
Art. 1–2 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r., poz. 2270).
Czy były esbek może iść do ETPC
Dopiero kiedy ukazał się Dziennik Ustaw z treścią ustawy dezubekizacyjnej, okazało się, że za cały okres służby na rzecz kraju dostanę zerową emeryturę. Nie mogę się z tym pogodzić. W czasie służby byłem wielokrotnie odznaczany, a moje poświęcenie miało wpływ na bezpieczeństwo Polaków. Czy skoro zostały naruszone moje prawa, to mogę się odwołać do unijnych sądów?
TAK
Europejski Trybunał Praw Człowieka jest sądem międzynarodowym, który został powołany do rozpatrywania skarg składanych przez obywateli, którzy twierdzą, że ich prawa zostały naruszone. Z takiej możliwości może skorzystać m.in. każdy obywatel indywidualnie. Ważnym warunkiem wystąpienia ze skargą jest wykorzystanie wszystkich środków odwoławczych przysługujących w kraju. Jeśli obywatel nie wyczerpał drogi odwoławczej w kraju, trybunał skargę odrzuci.
Podstawa prawna
Art. 1–2 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r., poz. 2270).
Art. 34–50 Konwencji o ochronie praw człowieka i wolności podstawowych sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1996 r., nr 61, poz. 284 ze zm.)
Czy każde świadczenie funkcjonariusza będzie zmniejszone
Pracuję jako komendant policji w małej miejscowości. Ostatnio sprawdziłem, że na początku swojej kariery przez sześć miesięcy służyłem w jednostce, która należała do Służby Bezpieczeństwa. Co więcej, znajduje się ona w wykazie jednostek, w których służba na rzecz totalitarnego państwa była podstawą do obniżki świadczenia. Czy w takim wypadku moją emerytura zostanie obniżona?
NIE
W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister MSWiA może wydać decyzję wyłączającą danego funkcjonariusza z procedury obniżenia wysokości renty lub emerytury. Taka możliwość będzie jednak dotyczyć jednostkowych przypadków osób, które mają na swoim koncie tylko krótkotrwałą służbę przed dniem 31 lipca 1990 r. oraz mogą udowodnić rzetelne wykonywanie zadań i obowiązków po 12 września 1989 r., w szczególności z narażeniem zdrowia i życia.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r., poz. 2270).
Kwoty wolne od egzekucji i potrąceń z rent i emerytur
1. Emerytury:
a) Wysokość potrącenia do 28 lutego 2017 r. – 441,28 zł
b) Wysokość potrącenia od 1 marca do 30 czerwca 2017 r. – 500 zł
c) Od 1 lipca 2017 r. do 28 lutego 2018 r. – 750 zł
2. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy:
a) Wysokość potrącenia do 28 lutego 2017 r. – 338,37 zł
b) Wysokość potrącenia od 1 marca do 30 czerwca 2017 r. – 375 zł
c) Od 1 lipca 2017 r. do 28 lutego 2018 r. – 562,50 zł
Potrącanie należności ze świadczeń emerytalnych i rentowych
Ze świadczeń pieniężnych wypłacanych na podstawie ustawy emerytalnej po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych – podlegają potrąceniu następujące należności:
● kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń
● sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych;
● należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego
● sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne
● kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie, a także kwoty zasiłku pielęgnacyjnego wypłaconego za okres, za który przyznano dodatek pielęgnacyjny
● kwoty nienależnie pobranego dodatku weterana poszkodowanego
● kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego
● zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich potrącanie, oraz zasiłek stały lub zasiłek okresowy wypłacone na podstawie przepisów o pomocy społecznej za okres, za który przyznano emeryturę lub rentę
● zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do emerytury lub renty
● z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych – na wniosek dyrektorów tych placówek.