W Centrum Edukacji Leśnej Nadleśnictwa Celestynów pod Warszawą zaprezentowano wyniki badania „Postrzeganie Lasów Państwowych 2025” oraz założenia kampanii edukacyjnej „W gąszczu informacji”, która właśnie rusza. Jerzy Fijas, zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych ds. zrównoważonej gospodarki leśnej, podkreślał wagę racjonalnej, odpowiedzialnej i długofalowej polityki leśnej, która – jak wskazywał – coraz częściej pada ofiarą uproszczonego, emocjonalnego przekazu.– Żyjemy w świecie nadmiaru informacji, ale nie każda z nich jest prawdziwa i wartościowa – zauważył Jerzy Fijas. – Naszym obowiązkiem jest nie tylko dbać o lasy dziś, ale też patrzeć dalekowzrocznie, myśląc o przyszłych pokoleniach. Dlatego tak ważne jest, byśmy potrafili oddzielać fakty od manipulacji – mówił.

Niepokojące wyniki badań opinii

Olga Buczyńska, naczelniczka Wydziału Biura Prasowego Lasów Państwowych – prezentując wyniki corocznego badania opinii społecznej przeprowadzonego przez ośrodek PBS, „Postrzeganie Lasów Państwowych 2025” – zwróciła uwagę, że blisko 70 proc. respondentów uważa, że w Polsce ubywa lasów – mimo że w rzeczywistości jest odwrotnie. Powierzchnia leśna systematycznie rośnie. O ile tuż po wojnie lasy stanowiły 20 proc. powierzchni kraju, to dziś zajmują one blisko 30 proc. W ciągu minionego ćwierćwiecza powierzchnia lasów wzrosła o prawie pół miliona hektarów.

Jednocześnie co piąta z badanych osób sądzi, że drewno można pozyskać bez wycinania drzew, a 38 proc. nie wie, że Lasy Państwowe każdorazowo odnawiają wycięte powierzchnie.

– Wierzymy w ekologiczność drewna, ale nie rozumiemy, skąd ono pochodzi. Mamy do czynienia z luką edukacyjną, która została wypełniona przez emocje, uproszczenia i fake newsy – mówiła Olga Buczyńska.

Respondenci jako główne źródła wiedzy o lasach wskazują rozmowy z rodziną i znajomymi oraz media społecznościowe, co zdaniem autorów badania tłumaczy podatność na dezinformację i niską świadomość faktów. Jednocześnie rośnie zainteresowanie społeczne funkcją ochrony przyrody – aż 90 proc. ankietowanych uważa, że to właśnie ona powinna być priorytetem w pracy leśników.

Leśnik w czołówce zawodów zaufania

Z raportu płynie wiele innych wniosków. Mimo ogólnej stabilności wizerunku Lasów Państwowych (60 proc. ocen pozytywnych, podobnie jak w 2023 roku), w społeczeństwie rosną niepokoje dotyczące kierunku zmian w zarządzaniu lasami. Aż 34 proc. badanych uważa, że Lasy Państwowe zmieniają się na gorsze – wśród młodzieży (15-24 lata) ten odsetek wzrasta aż do 45 proc., co wskazuje na poważny rozdźwięk pokoleniowy. Większość Polaków dostrzega w lasach przestrzeń wielofunkcyjną – 77 proc. oczekuje zachowania równowagi między funkcją przyrodniczą, społeczną i gospodarczą, jednak to ochrona przyrody oraz możliwość rekreacji w lesie zyskują największe uznanie. Funkcja gospodarcza, jak pozyskiwanie drewna, uznawana jest za najmniej istotną.

Respondenci chętnie korzystają z lasów – niemal połowa, 47 proc., deklaruje regularne wizyty, a kolejne 44 proc. odwiedza je okazjonalnie. Jednocześnie 93 proc. badanych wskazuje, że pobyt w lesie poprawia kondycję psychiczną, a 90 proc. twierdzi, że obniża stres i ciśnienie krwi. Wizerunek leśnika pozostaje pozytywny – 93 proc. pytanych uznaje ich za uczciwych i kompetentnych, co stawia ich w czołówce zawodów zaufania publicznego. Co ciekawe, Polacy w większości (67 proc.) popierają przekształcanie części lasów parki narodowe i rezerwaty, a prawie połowa, 49 proc., zaakceptowałaby nawet ograniczenia w dostępie do lasów imię ich lepszej ochrony. Drewno postrzegane jest jako ekologiczny i odnawialny surowiec – 97 proc. badanych uznaje je za lepszą alternatywę dla plastiku, a 95 proc. docenia jego odnawialność.
Raport pokazuje także, że społeczne postrzeganie Lasów Państwowych kształtowane jest przede wszystkim przez media społecznościowe, serwisy internetowe i telewizję – to one odpowiadają za dominujące, często negatywne narracje, choć ich udział nieco spadł w porównaniu z 2023 rokiem.

Potrzebna edukacja

W odpowiedzi na wyniki badania autorzy raportu rekomendują m.in. zwiększenie działań edukacyjnych, szczególnie wśród młodych ludzi, promowanie treści pokazujących funkcje przyrodnicze lasów oraz codzienną pracę leśników, a także aktywniejszą obecność w mediach społecznościowych i internetowych z pozytywnymi, rzetelnymi przekazami. Kluczowe ma być budowanie transparentności i zaufania, poprzez pokazywanie konkretnych działań Lasów Państwowych na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi.

Fact-checking obali mity

Jako odpowiedź na wyzwania związane z dezinformacją oraz wnioski płynące z raportu badawczego powstała kampania „W gąszczu informacji”. Jej merytorycznym partnerem został Instytut Dyskursu i Dialogu. Prezes Instytutu, Filip Gołębiewski, zapowiedział cykl dziesięciu publikacji, w których jego zespół fact checkerów będzie obalać najczęściej powielane mity dotyczące lasów.

– Dziś bierzemy na warsztat pierwszy mit, że w Polsce ubywa lasów – mówił Gołębiewski. – Pracujemy niezależnie, opierając się na sprawdzonych źródłach. Czas odczarować szkodliwe stereotypy, bo bez rzetelnej wiedzy nie zbudujemy zaufania społecznego – przekonywał. W ramach kampanii ruszył również podcast edukacyjny oraz strona internetowa, na której będą publikowane artykuły, dane i analizy gaszczeinformacji.pl

Dr hab. inż. Roman Wójcik, prof. SGGW, dyrektor Instytutu Nauk Leśnych, wskazywał na zderzenie między naukową metodologią a współczesnym, szybkim obiegiem informacji.– Las to nie mem, las to proces. A dzisiaj nikt nie ma czasu na procesy – mówił prof. Roman Wójcik. – Przekaz naukowca nie jest krzykliwy ani emocjonalny, dlatego przegrywa z uproszczeniem. Ale my nie przestaniemy mówić prawdy, nawet jeśli ona jest mniej „klikalna”.

Uczestnicy spotkania zgodzili się, że walka z dezinformacją na temat lasów wymaga współpracy wszystkich środowisk – leśników, naukowców, dziennikarzy i organizacji społecznych. Jak podkreślił Jerzy Fijas, kampania rozpoczyna działania edukacyjne i komunikacyjne.– W lesie łatwo się zgubić. Ale jeszcze łatwiej w gąszczu informacji. Dlatego apeluję: zanim ocenimy – sprawdźmy. Zanim udostępnimy, zweryfikujmy – podsumował Jerzy Fijas.

AR