Przepisy dotyczące Karty Dużej Rodziny (KDR) nie zawierają upoważnienia dla samorządowego prawodawcy do wprowadzenia ulg w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gliwicach, który rozpatrywał skargę złożoną przez wojewodę śląskiego na uchwałę podjętą przez radę miasta Rybnika w sprawie przyjęcia programu „Duża rodzina”. Organ nadzoru miał zastrzeżenia do zawartych w niej regulacji, które zakładały przyznawanie dopłaty – w wysokości trzech złotych do opłaty za wywóz śmieci na każdego członka rodziny wielodzietnej – oraz określały przesłanki, które muszą być spełnione, aby z niej skorzystać. Zdaniem wojewody uchwała w tym zakresie jest niezgodna z prawem, bo kwestie związane z opłatami za gospodarowanie odpadami nie mogą być uregulowane na podstawie art. 27 ustawy z 5 grudnia 2014 r. o KDR (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1744 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem rada gminy może uchwalić program przyznający uprawnienia rodzinom wielodzietnym, określając przy tym zasady jego realizacji i rodzaj przysługujących na jego mocy uprawnień.

Wojewoda zwrócił też uwagę, że radni nie mieli kompetencji do wprowadzenia dopłat do opłaty śmieciowej, bo w związku z tym, że jest to danina publicznoprawna, może się to odbyć tylko na drodze ustawy. Rada gminy może natomiast zwolnić w całości lub części z należności za gospodarowanie odpadami, ale powinna to zrobić na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1469).

Samorząd w odpowiedzi na skargę wojewody wniósł o jej oddalenie. Wskazał, że udzielenie wsparcia finansowego w postaci świadczenia pieniężnego nie stanowi ulgi w ponoszeniu ciężaru daniny publicznoprawnej. Radni argumentowali też, że przepisy ustawy o KDR pozwalają na przyznanie adresatom uchwały uprawnień polegających na przyznaniu korzystniejszego od ogólnie obowiązującego dostępu do towarów, usług lub innych form działalności, a opłata śmieciowa jest co do zasady należnością za świadczenie przez gminę usług sprowadzających się do odbioru i gospodarowania odpadami.

WSA doszedł jednak do wniosku, że skarga była zasadna, i stwierdził nieważność uchwały w części zakwestionowanej przez wojewodę. W ocenie sądu doszło do naruszenia art. 27 ustawy o KDR, bo w tym przepisie brak jest wyraźnego upoważnienia dla lokalnego prawodawcy do wprowadzenia ulg obejmujących opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Nie wystarczy tutaj ogólne upoważnienie do przyznania bliżej nieskonkretyzowanych uprawnień, delegacja ustawowa musiałaby bowiem wprost wskazywać, że dotyczy przyznawania ulg w opłacie za śmieci. WSA podkreślił również, że ustawodawca wyposażył radę gminy w kompetencje do tego, aby w ramach stanowienia aktów prawa miejscowego mogła redukować obciążenia związane z należnością za gospodarowanie odpadami, przy czym zawarł je w przepisach ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 13 lipca 2023 r., sygn. akt II SA/Gl 451/22