Spółki wodne w Polsce działają na podstawie ustawy Prawo wodne (Dz.U. 2001 nr 115 poz. 1229 z późn. zm.), a w szczególności na podstawie działu VII (art. 164 ~184) tego aktu. Nadzór na działaniem spółek wodnych sprawuje starosta, który m.in. zatwierdza ich statut (związki takich spółek nadzoruje właściwy marszałek). Spółki mogą tworzyć zarówno osoby fizyczne, jak i prawne (minimum 3).
Osobowość prawną spółka zyskuje z chwilą pozytywnej decyzji starosty. Następnie zarząd spółki ma 30 dni na jej zgłoszenie do katastru wodnego prowadzonego przez właściwy miejscowo regionalny zarząd gospodarki wodnej. Odpowiedzialność za zobowiązania spoczywa tylko na majątku spółki (nie na członkach spółki).
Członkowie spółki wodnej są zobowiązani do wnoszenia składek i innych świadczeń, jeśli przewiduje je statut. Egzekucja należnych składek i świadczeń odbywa się na zasadach egzekucji należności podatkowych.
Pomimo ogólnej zasady, że takie podmioty nie działają dla osiągania zysku jak np. spółki prawa handlowego, mogą one jednak uzyskiwać dochody z działalności komercyjnej. Muszą one jednak wypracowany zysk netto w całości przeznaczyć na cele statutowe. Ponadto spółki tego typu są dotowane w zakresie utrzymania wód i urządzeń wodnych oraz mogą otrzymywać dotacje celowe od lokalnego samorządu.
W formule spółki prawa wodnego działa m.in. bydgoska Spółka Wodna "Kapuściska" utworzona przez gminę Bydgoszcz, spółkę ZCh "Zachem" oraz Zakłady Chemiczne "Nitro-Chem". "Kapuściska" zarządza największą w Bydgoszczy oczyszczalnią ścieków, która posiada także nowoczesne laboratorium z certyfikatem Polskiego Centrum Akredytacji.
- Spółki wodne generalnie można podzielić na te, które zajmują się zaopatrzeniem w wodę i oczyszczaniem ścieków oraz na spółki melioracyjne, które skupiają się na sprawach związanych z utrzymaniem urządzeń hydrotechnicznych (m.in. rowów, drenaży, itp.). Spółek skupionych na melioracji jest znacznie więcej. Przykładem spółki wodnej, która zajmuje się zaopatrzeniem w wodę i gospodarką ściekową jest np. Spółka Wodno-Ściekowa "Prosna" w Kaliszu, która powstała w 1986 roku. Spółka zrzesza 3 samorządy: miasto Kalisz, gminę Nowe Skalmierzyce oraz gminę Gołuchów - mówi Sylwia Surowiak, prezes kaliskiego stowarzyszenia Krajowe Forum Spółek Wodnych, które skupia kilkanaście tego typu spółek z całej Polski.
Wśród problemów, z którymi borykają się spółki wodne można wymienić m.in. kłopoty ze ściąganiem składek. Rolnicy cieszący się zmeliorowanymi polami albo mieszkańcy spokojni o bezpieczeństwo swoich budynków w wielu wypadkach zalegają z opłatami, co rodzi kłopoty finansowe w spółkach, które zajmują się gospodarką wodną danego terenu. Naturalnym zagrożeniem dla finansów spółek wodnych są także ulewne deszcze, podtopienia albo powodzie, które dewastują urządzenia hydrotechniczne. Ich naprawa obciąża spółki.