Uciążliwe mogą być też dodatkowe obowiązki: rejestracja w BDO, prowadzenie ewidencji oraz składanie sprawozdań. To za 2019 r. obejmować będzie również lekkie torby wydane od początku roku.
Od 1 września przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu grubsze torby foliowe (czyli o grubości powyżej 50 mikrometrów), będą musieli naliczać od nich opłatę recyklingową, taką samą, jaka do tej pory dotyczyła tylko lekkich toreb. To dla wielu handlowców zaskakująca informacja. W praktyce bowiem poszerzy się krąg podmiotów, które będą zobowiązane opłatę recyklingową pobierać. Nową grupą będą np. sklepy odzieżowe, które z reguły wydają klientom torby z grubszej folii. Jednak największą trudnością może być realizacja dodatkowych, całkowicie nowych obowiązków, a mianowicie: składania sprawozdań, prowadzenia ewidencji, a także wpisu do Bazy Danych o Odpadach. Dla porównania: w myśl starych przepisów obowiązki przedsiębiorcy sprowadzały się w zasadzie do pobrania i rozliczenia opłaty. Co więcej, jak wyjaśniło nam Ministerstwo Środowiska, sprawozdanie za 2019 r. trzeba będzie złożyć nie tylko za okres od 1 września do 31 grudnia, ale za cały rok. Zamieszanie zwiększa bardzo krótki czas na dostosowanie się do nowych obowiązków. Znowelizowane przepisy ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 542 ze zm.; dalej: u.g.o.) zawarto w ustawie z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, która została opublikowana zaledwie kilka dni temu (w Dzienniku Ustaw z 22 sierpnia br., poz. 1579; dalej: nowelizacja). Przepisy zaś wejdą w życie częściowo już 1 września 2019 r., a częściowo 1 stycznia 2020 r. Odpowiedzi na zgłaszane przez przedsiębiorców pytania zostały przygotowane na podstawie stanowiska przesłanego DGP przez Ministerstwo Środowiska. ©℗
PYTANIE 1. Od kiedy należy pobierać opłatę recyklingową za grubsze torby?
Nowelizacja zmienia od 1 września 2019 r. definicję toreb z tworzyw sztucznych, zawartą w ustawie o gospodarowaniu opakowaniami, obejmując nią pozostałe torby na zakupy z tworzywa sztucznego o grubości materiału równej 50 mikrometrów i większej. Oznacza to, że już od tej daty obowiązkiem opłaty będą objęte grubsze torby. I od tego dnia sprzedawcy muszą ją pobierać od klientów.
Podstawa prawna: art. 40a ust. 1 w związku z art. 8 pkt 15a lit. c u.g.o. w związku z art. 27 pkt 4 nowelizacji.
PYTANIE 2. Czy opłatę będzie musiał pobierać każdy handlowiec i od każdej torby? Czy obowiązek ten dotyczy też tych, którzy wydają torby nieodpłatnie?
Nie ma znaczenia, w jakiej branży działa handlowiec. Ani to, czy handlowiec pobiera należność za foliówkę, czy nie. Obowiązek opłatowy dotyczy wszystkich grubszych toreb, które są wykonane z tworzywa sztucznego, zdefiniowanego w art. 8 pkt 15b u.g.o. Obowiązek ten dotyczy zatem także podmiotów, które wydają torby nieodpłatnie (tak było według dotychczasowych zasad i takie jest uzasadnienie do nowelizacji).
Podstawa prawna: art. 40a ust. 1 w związku z art. 8 pkt 15a lit. c u.g.o. w związku z art. 27 pkt 4 nowelizacji.
PYTANIE 3. Czy każdy podmiot, który sprzedaje reklamówki lub przekazuje je klientom, będzie musiał wpisać się do bazy BDO?
Tak. Zgodnie z artykułem z art. 25 ust. 1 nowelizacji z 19 lipca 2019 r. przedsiębiorcy prowadzący w dniu jej wejścia w życie jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w których są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego objęte opłatą recyklingową, są zobowiązani do złożenia wniosku o wpis do rejestru. Muszą to uczynić do 31 grudnia 2019 r. A więc w praktyce mało której placówki ten obowiązek nie będzie dotyczył.
Podstawa prawna: art. 49 ust. 1 pkt 3 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 701, dalej: u.o.) w związku z art. 25 ust. 1 oraz 27 pkt 4 nowelizacji.
PYTANIE 4. Do kiedy i gdzie należy wpłacić opłatę recyklingową za 2019 r.? Jak zmieni się sposób rozliczenia opłat pobranych po 1 stycznia 2020 r.?
Zgodnie z art. 26 nowelizacji do przekazywania opłaty recyklingowej, pobranej w 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Dotychczas opłata recyklingowa była wnoszona do 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, w którym została pobrana. Pierwsza wpłata opłaty recyklingowej (za rok 2018) następowała do 15 marca 2019 r. Należy zatem przyjąć, że opłata za rok 2019 będzie musiała być wniesiona do 15 marca 2020 r. W odniesieniu do opłat należnych już za rok 2020 system rozliczania się zmieni. W myśl znowelizowanego art. 40c u.g.o. pobrana opłata recyklingowa jest wnoszona w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym została pobrana. Zmiana jest istotna: pierwszą kwartalną opłatę za I kwartał 2020 r. trzeba będzie wnieść do 15 kwietnia 2020 r., opłatę za II kwartał – do 15 lipca 2020 r., za III kwartał – do 15 października itd. Opłata jest wnoszona na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa.
Podstawa prawna: art. 26 nowelizacji, art. 40c u.g.o. w związku z art. 27 pkt 1 nowelizacji.
PYTANIE 5. Jakie będą konsekwencje niezłożenia w terminie wniosku o wpisanie do BDO?
Przedsiębiorca, który będzie wprowadzał do obrotu torby na zakupy z tworzyw sztucznych bez złożenia wniosku o wpis do BDO, będzie podlegał administracyjnej karze pieniężnej w widełkach od 5 tys. zł do 1 mln zł. Kary będą mogły być nakładane od 1 stycznia 2020 r.
Podstawa prawna: art. 49 ust. 1 pkt 3 oraz art. 194 ust. 1 pkt 5, art. 194 ust. 3 u.o. w związku z art. 25 ust. 1 nowelizacji.
PYTANIE 6. Od kiedy przedsiębiorcy mają obowiązek prowadzić ewidencję nabycia i sprzedaży toreb z tworzyw sztucznych?
Ustawodawca przesądził, że przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego objęte opłatą recyklingową, jest obowiązany prowadzić ewidencję liczby nabytych i wydanych lekkich i pozostałych toreb na zakupy z tworzywa sztucznego w danym roku kalendarzowym. Może być ona w formie papierowej albo w postaci elektronicznej. Przepis ten będzie obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.
Podstawa prawna: art. 40f ust. 1 u.g.o. w związku z art. 27 pkt 1 nowelizacji.
PYTANIE 7. Mam dwa sklepy. Czy muszę prowadzić jedną ewidencję, czy osobną dla każdego punktu? Jak długo ją przechowywać?
Przepisy wskazują, że ewidencję należy prowadzić oddzielnie dla poszczególnych jednostek (sklepów). Informacje zawarte w niej trzeba przechowywać przez pięć lat.
Podstawa prawna: art. 40f ust. 2 i 3 u.g.o.
PYTANIE 8. Za jaki okres przedsiębiorcy muszą złożyć pierwsze sprawozdanie? Czy będzie ono obejmowało tylko okres od 1 września do 31 grudnia 2019 r.?
Według nowelizacji po raz pierwszy sprawozdanie trzeba będzie złożyć za rok 2019, przy czym sprawozdanie w zakresie liczby nabytych i wydanych pozostałych toreb na zakupy z tworzywa sztucznego obejmuje okres od 1 września 2019 r. (art. 25 ust. 2 nowelizacji). Jak wyjaśniło ministerstwo, przepis ten trzeba rozumieć w ten sposób, że sprawozdanie obejmie informacje za okres do 31 sierpnia w zakresie tylko lekkich toreb, a za pozostałą część roku – informacje o wszystkich torbach. A to oznacza, że w praktyce sprawozdanie za obecny rok będzie składało się z dwóch części, a więc za okres od 1 stycznia 2019 r. do 31 sierpnia 2019 r. – obejmującej lekkie torby, a za okres od 1 września 2019 r. do 31 grudnia 2019 roku – już wszystkie.
Podstawa prawna: art. 25 ust. 2 nowelizacji.
PYTANIE 9. Na jakiej podstawie ma być sporządzone sprawozdanie za rok 2019, skoro obowiązek prowadzenia ewidencji wejdzie w życie dopiero 1 stycznia 2020 r.?
Takie sprawozdanie za okres, w którym przedsiębiorca nie prowadzi ewidencji, zapewne będzie musiało opierać się na wewnętrznych dokumentach firmy. „Sprawozdanie będzie składane na podstawie danych posiadanych przez sprzedawcę, np. faktur zakupu toreb czy wydruków kasowych obejmujących sprzedaż toreb” – wyjaśnił resort.
Podstawa prawna: art. 25 ust. 2 nowelizacji.
PYTANIE 10. Jaka będzie stawka opłaty recyklingowej za grubsze torby?
Zgodnie z projektem rozporządzenia stawka ma być jednolita dla wszystkich toreb i wynosić 20 gr. Trzeba pamiętać, że do tej kwoty należy doliczyć VAT, co łącznie daje 25 gr.
Podstawa prawna: projektowane rozporządzenie ministra środowiska, które będzie wydane na podstawie art. 40b ust. 2 u.g.o.
PYTANIE 11. Czy opłacie recyklingowej będą podlegały bardzo lekkie torby?
Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/720 z 29 kwietnia 2015 r. zmieniającą dyrektywę 94/62/WE w odniesieniu do zmniejszenia zużycia lekkich plastikowych toreb na zakupy (Dz.Urz. UE z 2015 r. L 115, s. 11) bardzo lekkie torby (czyli o grubości poniżej 15 mikrometrów) mogą nie być objęte środkami przewidzianymi dla lekkich toreb. Również w uzasadnieniu do projektu nowelizacji wskazano, że opłata recyklingowa nie dotyczy bardzo lekkich toreb. Chodzi o popularne zrywki, wykorzystywane głównie do pakowania pieczywa, warzyw, owoców czy produktów sypkich. Pośrednio potwierdza to zakres ewidencji oraz sprawozdań, które mają dotyczyć lekkich i pozostałych toreb.
Wątpliwości rodzą się w związku z nowym brzmieniem art. 40a ust. 1 u.g.o., który po nowelizacji stanowi, że przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce, jest obowiązany pobrać opłatę recyklingową od nabywającego torbę na zakupy z tworzywa sztucznego. A więc ustawa używa pojęcia „torby z tworzywa sztucznego”, w którym mieszczą się również bardzo lekkie torby. Przed nowelizacją była mowa w art. 40a ust. 1 u.g.o. o lekkiej torbie. W takim brzmieniu art. 40a ust. 1 u.g.o. nie koresponduje z intencją ustawodawcy oraz wspomnianymi przepisami o ewidencji i sprawozdaniach (w których jest mowa o lekkich i pozostałych torbach). Moim zdaniem opłata recyklingowa nie dotyczy bardzo lekkich toreb.
Podstawa prawna: art. 40a ust. 1 u.g.o.
KLUCZOWE DATY
1 września 2019 r. od tego dnia trzeba będzie zacząć naliczać opłatę recyklingową również za grubsze torby (powyżej 50 mikrometrów)
31 grudnia 2019 r. do tego dnia wszyscy handlowcy wydający reklamówki muszą zarejestrować się w Bazie Danych o Odpadach
1 stycznia 2020 r. od tego dnia wejdzie obowiązek prowadzenia ewidencji
15 marca 2020 r. do tego dnia trzeba złożyć pierwsze sprawozdanie i rozliczyć opłatę recyklingową za 2019 r.