Dziś naukowcom pracującym nad doktoratami nie przysługują zapomogi, choć jeszcze kilka lat temu mieli prawo do świadczeń socjalnych. W wyniku reformy nauki powstał bowiem nowy model kształcenia doktorantów – szkoły doktorskie, który zastąpił wcześniejszą formę, tj. studia doktoranckie. Funkcjonują one od 1 października 2019 r. Zmiana modelu kształcenia doktorantów oznaczała m.in. poprawę ich statusu materialnego. Każdy naukowiec w szkole doktorskiej (nieposiadający stopnia doktora) otrzymuje stypendium doktoranckie w wysokości co najmniej 37 proc. minimalnego wynagrodzenia profesora. Natomiast w przypadku pozytywnego wyniku oceny śródokresowej minimalna wysokość stypendium wzrasta co najmniej do 57 proc.

„Zmiany – w istotny sposób poprawiające status materialny doktorantów – uzasadniały likwidację funkcjonującego w ramach studiów doktoranckich wsparcia w formie stypendiów i zapomóg, które były przyznawane na podstawie określonych kryteriów, uwzględniających specyfikę kształcenia oraz sytuację tej grupy studiujących, a ich wysokość była niższa od obecnie przysługującego stypendium doktoranckiego” – wyjaśnia Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW).

W pierwszych latach funkcjonowania szkół doktorskich coraz częściej pojawiały się jednak sygnały, w których wskazywano na zasadność przywrócenia zapomóg dla doktorantów. Zainteresowani zwracali uwagę na konieczność uwzględnienia trudnych sytuacji losowych mogących dotykać członków społeczności doktoranckiej. Sytuacje te mogą uniemożliwiać prowadzenie badań naukowych. Podnosili, że umożliwienie przyznania doktorantom zapomogi stanowiłoby realną formę wsparcia w trudnych, wyjątkowych sytuacjach i sprzyjało kształtowaniu optymalnych warunków kształcenia doktorantów dotkniętych przez te trudności.

Dlatego MNiSW pracuje nad nowelizacją, której celem jest wprowadzenie możliwości przyznawania przez szkoły doktorskie zapomóg, jednakże wypłaty będą finansowane z ich środków własnych. Zdaniem resortu zapewni to możliwość otrzymania pomocy przez doktoranta i jej wypłaty przez podmiot prowadzący szkołę doktorską, a zarazem pozwoli zminimalizować dodatkowe obowiązki regulacyjne związane z wprowadzaną zmianą i będzie bezkosztowe z punktu widzenia budżetu państwa.

Rada Ministrów ma przyjąć projekt w III kw. 2025 r. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów