W ocenie Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN), które jest autorem projektu, obowiązujący próg 50 proc. nieusprawiedliwionych nieobecności jest niewystarczający, dlatego resort zamierza zaostrzyć przepisy. Chce znowelizować treść art. 42 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 737 ze zm.) i wskazać, że przez niespełnianie obowiązku: rocznego przygotowania przedszkolnego, szkolnego lub nauki należy rozumieć „albo nieusprawiedliwioną nieobecność na co najmniej 50 proc. dni zajęć w miesiącu, albo na co najmniej 25 proc. dni zajęć w ciągu całego roku szkolnego”.

Resort edukacji nie planuje jednak zmieniać procedury usprawiedliwiania nieobecności. Uczniowie, a w przypadku niepełnoletnich – ich rodzice, będą usprawiedliwiać te nieobecności jak dotychczas (art. 99 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe), w terminie i formie określonych w statucie szkoły. Ustawodawca pozostawia tu placówkom oświatowym swobodę, jedynie wskazując, że usprawiedliwienie powinno zawierać powód nieobecności. Nie determinuje jednak ani terminów, ani zagadnień związanych z udokumentowaniem tychże powodów.

W ustawie ponadto zostaną wskazane prawa i obowiązki ucznia. Proponowany otwarty katalog zawiera prawa ucznia m.in. do:

  • poszanowania jego godności;
  • równego traktowania z innymi uczniami;
  • ochrony wizerunku;
  • zachowania tajemnicy komunikowania się;
  • zachowania odpowiednich proporcji między wysiłkiem szkolnym a czasem wolnym i rozwojem własnych zainteresowań;
  • jawnego, sprawiedliwego i umotywowanego oceniania postępów w nauce i zachowania.

Szkoły i placówki oświatowe będą mogły ten katalog poszerzyć. W przeciwieństwie do zamkniętego katalogu obowiązków uczniowskich. Zgodnie z nim uczeń będzie musiał np.:

  • zachowywać się zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi;
  • przestrzegać zasad regulujących strój i wygląd;
  • przestrzegać warunków wnoszenia na teren szkoły lub placówki telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych i korzystania z nich;
  • uczęszczać na zajęcia edukacyjne;
  • przygotowywać się do zajęć oraz przystępować do form sprawdzania osiągnięć edukacyjnych;
  • szanować prawa autorskie cudzych utworów.

Projekt przewiduje też wprowadzenie w ustawie katalogu kar dla uczniów oraz procedury ich wymierzania. Dziś bowiem swoboda wśród szkół i placówek powodowała, że w części szkół niektóre sankcje naruszały istotę prawa do nauki (przez np. nakazanie opuszczenia sali lekcyjnej). Ponadto zostaną powołane organy ochrony praw uczniowskich. Będą sprawować funkcję rzeczników praw uczniowskich. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt skierowany do konsultacji