Subskrybuj nas na Youtube
Więcej środków na stypendia dla najlepszych studentów, mniejsza liczba miejsc na studiach doktoranckich i odbiurokratyzowanie procedur.
To tylko niektóre zmiany, jakie wprowadza już od 1 października br. nowelizacja z 23 czerwca 2016 r. ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. poz. 1311). Ale to dopiero początek. Resort nauki bowiem kończy – o czym pisaliśmy wczoraj – pracę nad przepisami, które przyspieszą likwidację słabszych szkół wyższych, które obecnie pożyczają kadrę od uniwersytetów.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków prowadzenia studiów (ma wejść w życie 1 października 2016 r.) uczelnie będą mogły wliczać do swojego minimum kadrowego tylko akademików, dla których są one pierwszym miejscem zatrudnienia. Przy czym wymóg ten będą musiały spełnić wyłącznie szkoły wyższe prowadzące studia pierwszego stopnia (licencjackie, inżynierskie) o profilu praktycznym.
Pomysł ten jest krytykowany zarówno przez prywatne placówki, jak i państwowe wyższe szkoły zawodowe. Obawiają się, że w ciągu dwóch lat (tyle mają na dostosowanie do nowych przepisów) nie będą w stanie skompletować kadry, która jest konieczna do prowadzenia danego kierunku. Argumentują, że resort, który dąży do podwyższenia jakości, doprowadzi paradoksalnie do tego, że w ich szkołach poziom nauczania spadnie. Trudno bowiem będzie im przekonać tych, którzy pracują na uniwersytetach, aby zamiast najlepszych placówek w kraju wybrali jako podstawowe miejsce pracy gorszą uczelnię. By się bronić przed likwidacją, tego typu placówki zmuszone będą więc sięgnąć po emerytowanych akademików.
Mimo krytycznych uwag resort nauki nie zamierza wycofać się ze swojej propozycji. Nie uwzględnił prośby uczelni o zrezygnowanie z proponowanego zapisu. W odpowiedzi na opinie szkół napisał: Rozwiązanie to ma na celu zapewnienie jak najlepszej realizacji kształcenia na kierunku studiów o profilu praktycznym przy pełnym zaangażowaniu nauczyciela akademickiego zatrudnionego w uczelni jako podstawowym miejscu pracy. Dzięki temu nauczyciel będzie dostępny dla studentów na miejscu, a nie jedynie wpadał na czas wykładów na wydział, a potem wracał na swój macierzysty uniwersytet.
Resort nie zamierza poprzestać na bieżących nowelizacjach prawa o szkolnictwie wyższym czy rozporządzeń. Trwają już prace nad zupełnie nową ustawą. Jej koncepcje niezależnie od siebie przygotowują trzy zespoły, w skład których wchodzą przedstawiciele środowiska akademickiego.
Co się zmieni na studiach od 1 października 2016 r.
| Tak jest | Tak będzie | Cel zmiany |
| Studenci i doktoranci | ||
| Senat uczelni ma obowiązek podać liczbę miejsc na danym kierunku studiów dla osób, dla których jest to kolejny fakultet | Senat uczelni nie będzie musiał podawać liczby miejsc na danym kierunku dla osób, dla których jest to kolejny fakultet | Zdjęcie ograniczenia w podejmowaniu kolejnych studiów na kierunkach bezpłatnych. Liczba miejsc na drugim kierunku studiów nie będzie limitowana |
| Student pierwszego roku może otrzymać stypendium rektora dla najlepszych. Dostanie je, jeżeli w szkole średniej uzyskał tytuł laureata olimpiady przedmiotowej, o ile obszar wiedzy wiąże się z kierunkiem studiów, na którym teraz się kształci | Student pierwszego roku będzie mógł otrzymać stypendium rektora, jeżeli jest laureatem olimpiady bez względu na to, czy obszar wiedzy jest związany z kierunkiem studiów | Więcej osób będzie uprawnionych do otrzymywania stypendium rektora dla najlepszych studentów |
| Uczelnia na stypendia rektora dla najlepszych studentów (dawniej naukowe) może przekazać nie więcej niż 40 proc. środków, które są przeznaczone na wszystkie świadczenia dla nich | Uczelnia będzie mogła przeznaczyć na stypendia rektora do 60 proc. środków, które są jej przekazane na świadczenia naukowe i socjalne dla studentów | Więcej pieniędzy dostaną studenci za wyniki w nauce. Mniej będzie przekazanych biednym studentom, którzy korzystają z pomocy materialnej |
| Uczelnia może przyznać stypendium doktoranckie osobie, która kształci się na studiach trzeciego stopnia. Wynosi ono nie mniej niż 60 proc. minimalnego wynagrodzenia asystenta | Nie mniej niż 50 proc. doktorantów studiów stacjonarnych będzie otrzymywało stypendium doktoranckie | Zmniejszenie liczby osób, które są przyjmowane na studia doktoranckie. Dzięki temu większy procent doktorantów skorzysta ze wsparcia |
| Nauczyciele akademiccy | ||
| Uczelnia musi przeprowadzać otwarty konkurs na każde stanowisko w wymiarze przewyższającym połowę etatu | Uczelnia nie będzie musiała przeprowadzać konkursu w przypadku awansowania akademika na wyższe stanowisko po uzyskaniu przez niego kolejnego stopnia lub tytułu naukowego | Likwidacja procedury biurokratycznej |
| Nauczyciel akademicki potrzebuje zgody rektora na drugi etat, z pewnymi wyjątkami | Katalog wyjątków zostanie poszerzony. Nauczyciel nie będzie potrzebował zgody na pracę w szkole, w centrum kształcenia ustawicznego czy szkole artystycznej | Poszerzenie katalogu podmiotów, w których może pracować akademik bez zgody |
| Nauczyciel akademicki jest oceniany nie rzadziej niż co dwa lata | Nauczyciel będzie oceniany nie rzadziej niż co cztery lata | Dostosowanie oceny okresowej do specyfiki pracy nauczycieli akademickich |
| Uczelnie | ||
| Uczelnia może przyznać stypendium doktoranckie. Wynosi ono nie mniej niż 60 proc. minimalnego wynagrodzenia asystenta | Nie mniej niż 50 proc. doktorantów studiów stacjonarnych będzie otrzymywało stypendium doktoranckie | Zmniejszenie liczby osób, które są przyjmowane na studia doktoranckie. Ale dzięki temu większy procent doktorantów skorzysta ze wsparcia na studiach |
| Uczelnia, która chce zbadać losy swoich absolwentów, może dysponować tylko ich imionami, nazwiskami i adresami | Uczelnia będzie mogła dysponować także adresem poczty elektronicznej i numerem telefonu | Ułatwienie prowadzenia monitoringu karier zawodowych absolwentów |
| Likwidacja, zmiana nazwy oraz połączenie uczelni zawodowej są inicjowane na wniosek sejmiku województwa lub rektora | Likwidacja, zmiana nazwy lub konsolidacja uczelni zawodowych będą mogły być inicjowane również na wniosek ministra | Poszerzenie kompetencji ministra. Będzie mógł zainicjować proces likwidacji uczelni zawodowej |
| Polska Komisja Akredytacyjna może dokonać oceny programowej – jednego kierunku studiów, albo instytucjonalnej – całego wydziału | Polska Komisja Akredytacyjna nie będzie już przeprowadzała oceny instytucjonalnej na uczelniach | Uproszczenie oceny uczelni |
| Minister co roku wydaje rozporządzenie w sprawie maksymalnej wysokości opłaty rekrutacyjnej na studia | Decyzja w sprawie wysokość maksymalnych opłat rekrutacyjnych nie będzie musiała zapadać co roku | Likwidacja obowiązków biurokratycznych |