Studenci z lękami, doktoranci z myślami samobójczymi, a naukowcy z wypaleniem. W szkolnictwie wyższym na zaburzenia psychiczne chorują wszyscy

Badacze z Uniwersytetu SWPS za zlecenie Ministerstwa Nauki opracowali raport, w którym przejrzeli dostępne dane na temat zdrowia psychicznego w środowisku akademickim. Dane zaprezentowane w raporcie wskazują, że społeczność akademicka, zarówno w Polsce, jak i w wymiarze globalnym stoi przed znacznymi wyzwaniami w zakresie zdrowia psychicznego i jakości życia. Charakteryzuje się ona wysokim stopniem rozpowszechnienia problemów ze zdrowiem psychicznym (zaburzenia lękowe i depresyjne oraz silny stres, a w przypadku kadry akademickiej także wypalenie zawodowe). Dotyczy to niemal każdej z analizowanych grup - zarówno studentów, doktorantów, jak i kadry akademickiej.

Połowa studentów ma zaburzenia lękowe

W przypadku studentów częstość występowania poważnych objawów zaburzeń lękowych w polskiej populacji waha się od 30 proc. do 65 proc. Dane międzynarodowe mówią raczej o przedziale od 10,3 proc. do 49,94 proc., w zależności od rodzaju zaburzenia i badanej populacji. Podobnie rozpowszechnienie depresji wśród polskich studentów można szacować na 22-23 proc., co także jest zbliżone do danych na temat globalnego rozpowszechnienia tego zaburzenia w tej populacji, wynoszącego od 23,2 proc. do 34 proc.

Bardziej narażone na podwyższony poziom stresu są osoby studiujące na pierwszych latach studiów. Młodsze osoby wykazują zwiększoną podatność na lęk i zaburzenia adaptacyjne. Znaczące różnice występują również między płciami - kobiety zgłaszają wyższy poziom lęku, depresji i wypalenia edukacyjnego w porównaniu do swoich rówieśników płci męskiej. Negatywnie na zdrowie psychiczne studentów i studentek wpływa kształcenie online - jeśli jest to jedyna forma studiowania, wzmacnia poczucie osamotnienia, stresu i niezadowolenia z kształcenia ze względu na brak naturalnych interakcji społecznych i wysoką zależność efektów uczenia od kompetencji samych studentów do samoregulacji uczenia się.

Co 20. doktorant ma myśli samobójcze

Problemy ze zdrowiem psychicznym dotykają także doktorantów i doktorantki. Około 19,8 proc. z nich zgłasza silny niepokój lub bezsenność, co jest porównywalne do globalnych danych, według których 17-24 proc. doktorantów doświadcza objawów zaburzeń lękowych i depresyjnych. Jak podkreślają badacze, w Polsce nie przeprowadzono jeszcze badań, które w systematyczny i kompleksowy sposób analizują rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych i lękowych w populacji doktorantów i doktorantek, można przewidywać, że będą one porównywalne z danymi z literatury międzynarodowej.

Dużym wyzwanie wśród tej grupy społeczności akademickiej są myśli samobójcze. Raportowało je około 6 proc. polskich doktorantów i doktorantek, co także koresponduje z danymi z innych krajów (2-12 proc.).

Kadra akademicka jest wypalona

"Wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym dotykają również znaczną grupę polskich pracowników akademickich, wśród których nawet 31,6 proc. doświadcza wysokiego nasilenia symptomów zaburzeń afektywnych (gł. depresja i zaburzenia lękowe) i psychosomatycznych" - czytamy w raporcie. Jest to większy odsetek niż ten ujawniony w badaniach międzynarodowych, które wskazują na odsetek rzędu 17-19 proc.

Polscy naukowcy borykają się także z problemem wypalenia zawodowego - 21 proc. osób doświadczało tego syndromu w wysokim stopniu, a 62 proc. zgłaszało niskie poczucie osobistych osiągnięć. Z badań wynika, że wyczerpanie i wypalenie pracowników akademickich może być wyższe niż wśród innych grup zawodowych (pracownicy służby zdrowia, nauczyciele). Nauczyciele akademiccy należą do grupy szczególnie narażonej na wyczerpanie i wypalenie, ponieważ wykonywana przez nich praca w największym stopniu polega na intensywnym kontakcie z innymi ludźmi.