Do Rzecznika Praw Obywatelskich trafił wniosek w sprawie uczniów, u których zdiagnozowano zaburzenia hiperkinetyczne, w tym hiperkinetyczne zaburzenia zachowania (ADHD). W opinii wnioskodawczyni obecne uregulowania wsparcia uczniów z tej grupy w procesie edukacji nie odpowiadają ich szczególnym potrzebom.
Uczniowie, u których zdiagnozowano ADHD nie mogą w tej chwili uzyskać orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Mogą jedynie uzyskać orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym, jeśli poza ADHD, występuje u nich inna szczególna potrzeba edukacyjna. Bez możliwości uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, placówka edukacyjna nie ma możliwości uzyskania dodatkowych środków na dostosowanie procesu edukacji do szczególnych potrzeb ucznia.
Wątpliwości wnioskodawczyni budzi również wysokość subwencji. Jak pisze w piśmie do RPO, "na tle kwot możliwych do uzyskania dla uczniów z orzeczeniami wydanymi z uwagi na inne szczególne potrzeby, kwota subwencji przysługująca wyłącznie części uczniów z ADHD nie pozwala na wprowadzenie adekwatnych do potrzeb rozwiązań."
Jak informuje Izabela Ziętka, podsekretarz stanu w MEN, trwają prace nad kompleksową zmianą systemu wsparcia dzieci i uczniów o różnym poziomie funkcjonowania, w tym dzieci z zespołem ADHD.
„Celem jest wdrożenie rozwiązań, które różnicują wsparcie na podstawie rzeczywistych, indywidualnych potrzeb dzieci i uczniów. Projektowany model oceny potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz ustalania na tej podstawie adekwatnych form wsparcia i finansowania tego wsparcia (określony pojęciem „oceny funkcjonalnej”), będzie oparty na modelu biopsychospołecznym. W ww. modelu funkcjonowanie dziecka/ucznia rozumiane jest jako wynik interakcji pomiędzy jego indywidualnymi cechami (stan zdrowia, możliwości psychofizyczne) a środowiskiem, w jakim dziecko uczy się i wychowuje” – pisze Izabela Ziętka.
Jak wyjaśnia, chodzi o to, by w ocenie przyczyn trudności w rozwoju i uczeniu się dziecka oraz planowaniu działań, które te problemy rozwiążą, uwzględnić zarówno jego stan zdrowia i możliwości, jak i zasoby i bariery oraz zasoby w środowisku, które wpływają na funkcjonowanie dziecka.
Aktualnie w ministerstwie trwa analiza wyników projektów zakończonych w 2023 r. i 2024 r. pod kątem przygotowania propozycji przepisów oraz kolejnych działań wspierających szkoły, które już obecnie realizują zadania w zakresie kształcenia i udzielania wsparcia dzieciom i uczniów przejawiającym różne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, w tym uwarunkowane ADHD.
