Najwyższa Izba Kontroli zbadała system finansowania niepublicznych szkół dla dorosłych. Wyniki kontroli są alarmujące: system ten nie działa prawidłowo i nie zapewnia skutecznej kontroli nad wydatkowaniem środków publicznych.
Istnieje ryzyko wyłudzania dotacji przez szkoły i organy prowadzące, które zawyżają liczbę uczniów podczas ubiegania się o dotacje. Szkoły i organy prowadzące mają trudności z planowaniem finansowym ze względu na brak informacji o wysokości dotacji w kolejnym roku.
"Nie podjęło jednak prac nad zmianami przepisów, mimo przekazanych Ministrowi przez samorządy wielu informacji o nieprawidłowościach oraz licznych wniosków o pilne zmiany przepisów w celu zapobieżenia wyłudzaniu znacznych kwot dotacji." - pisze NIK.
Niejednolite zasady dotacji
Różne wymagania samorządów dotyczące udzielania, rozliczania i kontroli dotacji generują dodatkowe koszty i utrudniają prowadzenie działalności przez szkoły. Typowe kontrole są mało skuteczne w wykrywaniu nadużyć, a postępowania administracyjne w sprawie wstrzymania lub zwrotu dotacji są długotrwałe i nieskuteczne. W wielu przypadkach dotacje są pobierane nienależnie, co skutkuje powstawaniem wysokich kwot nieściągalnych należności.
"Kontrola wykazała, że ustalenie łącznych kwot dotacji było możliwe jedynie w odniesieniu do szkół policealnych. Wynikająca ze sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego kwota wydatków na dotacje dla tych szkół w latach 2019–2022 wynosiła 2 mld zł. Była ona jednak zaniżona, ponieważ nie obejmowała kwoty około 51 mln zł błędnie ujętej w sprawozdawczości przez niektóre jednostki. Nie można było ustalić wysokości kwot dotacji dla pozostałych typów niepublicznych szkół kształcących dorosłych, co wynikało z braku określenia w przepisach dotyczących sprawozdawczości budżetowej odpowiednich podziałek klasyfikacji budżetowej." - pisze w raporcie NIK.
NIK: Pilnie zmienić ustawę
NIK sformułował szereg wniosków i zaleceń mających na celu poprawę systemu finansowania niepublicznych szkół dla dorosłych. Do najważniejszych należą: pilne zmiany w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych, opracowanie nowego systemu finansowania opartego na jasnych i przejrzystych zasadach, poprawa systemu kontroli i wprowadzenie skutecznych mechanizmów wykrywania i zwalczania nadużyć.
Niesprawny system finansowania niepublicznych szkół dla dorosłych zdaniem NIK ma szereg negatywnych konsekwencji, m.in.: marnowanie środków publicznych, niską jakość kształcenia i nierówny dostęp do edukacji. Wprowadzenie zmian rekomendowanych przez NIK ma być niezbędne dla zapewnienia efektywnego wykorzystania środków publicznych i poprawy jakości kształcenia dorosłych.
Pełny raport NIK dostępny jest na stronie internetowej: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-ksztalceniu-doroslych-w-szkolach.html