W ostatnim tygodniu nauki uczniowie szkół podstawowych mają obowiązek zwrócić podręczniki, które szkoła otrzymała z dotacji celowej zakupionych ze środków budżetu państwa. Nauczycielka biblioteki poinformowała uczennice, że jeden z podręczników do języka polskiego jest zniszczony. Rodzice chcieli zapłacić za tę książkę. Niestety szkoła odmówiła i zażądała odkupienie nowej. Co więcej wyznaczyła czas do końca tygodnia nauki na zrealizowanie tego obowiązku. Czy szkoła może żądać odkupienia zniszczonego podręcznika?

Nie. Zgodnie bowiem z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 754) – w przypadku uszkodzenia, zniszczenia lub niezwrócenia podręcznika lub materiału edukacyjnego publiczna szkoła podstawowa (….) może żądać od rodziców ucznia zwrotu kwoty nieprzekraczającej kosztu zakupu podręcznika lub materiału edukacyjnego.

Przepisy przywołanej ustawy nie zawierają podstawy prawnej dla szkoły do żądania od rodziców ucznia odkupienie nowego podręcznika zamówionego z dotacji budżetowej. Być może przy innej formie komunikacji – bezpośredniej z rodzicami i okazaniu dziecku większego zrozumienia – rodzice przychyliliby się do tej prośby. Oczywiście dla pracownika biblioteki jest to bardzo wygodne rozwiązanie i pozbawione żmudnej procedury.

Pracownik biblioteki wprowadził w błąd uczennice i jej rodziców żądając od niej wyłącznie odkupienia podręcznika. Warto również podkreślić, że co do zasady uczniowie korzystają z podręczników przez trzy lata. Po tym okresie podręczniki trafiają na makulaturę i szkoła może np. odstąpić od obowiązku zapłacenia za zniszczony podręcznik. Dodatkowo przywołana ustawa przewiduje możliwość zamawiania więcej podręczników z dotacji celowej w kolejnym roku szkolnym (nawet jeśli nie upłynął wspomniany okres od ich zakupu). W związku z powyższym rodzice powinni poprosić pracownika biblioteki o podanie kwoty kosztu zakupu zniszczonego podręcznika z języka polskiego, a także wskazanie numeru konta bankowego organu prowadzącego szkołę (gminę) na który mamy dokonać stosownej wpłaty. W praktyce jeśli pieniądze jednak jeśli trafią na konto organu prowadzącego, który otrzymuje często bardzo dużo różnego rodzaju przelewy są trudne do odzyskania przez dyrektora szkoły podstawowej. Nie jest to jednak niemożliwe. Nie ma prawnej możliwości przekazania tych pieniędzy bezpośrednio na konto szkoły, czy konto rady rodziców. Trzeba też pamiętać o tym, że wycena podręcznika nie może być znacznie wyższa od wartości dotowanych podręczników. Od spełnienia tego obowiązku nie można też uzależnić wydanie uczniowi świadectwa ukończenia nauki w danym roku szkolnym.