Czas powyborczy to podsumowania i pierwsze prognozy. Nowy układ sił politycznych przyniesie prawdopodobnie duże, zapowiadane zmiany w edukacji. Czego mogą się spodziewać uczniowie, nauczyciele i rodzice? Przypominamy obietnice przedwyborcze Koalicji Obywatelskiej, Lewicy i Trzeciej Drogi dla edukacji.
Nieoficjalne wyniki wyborów 2023
Dane Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) zebrane z 29 proc. komisji wyborczych, wskazują, że zwycięstwo w niedzielnych wyborach do Sejmu odniosło Prawo i Sprawiedliwość (PiS), uzyskując 40,05 proc. głosów, zaś na drugim miejscu uplasowała się Koalicja Obywatelska (PO) z 26,38 proc. poparcia, podała PKW.
Kolejne miejsca zajęli: Koalicja Polska 2050-PSL z 14,12 proc. głosów, Lewica z 8,03 proc. głosów oraz Konfederacja z 7,37 proc. głosów. Pozostałe ugrupowania nie przekroczyły progu wyborczego.
Z wyników late poll wynika natomiast, że w wyborach 2023Prawo i Sprawiedliwość zdobyło 36,6 proc., Koalicja Obywatelska 31 proc., Trzecia Droga - 13,5 proc., Lewica - 8,6 proc., Konfederacja - 6,4 proc. Sondażowe wyniki wyborów podał ośrodek badania opinii publicznej Ipsos.
Wyniki wyborów late poll. Prognozowany rozkład mandatów
Z sondażu Ipsos, zrealizowanego dla TVP, TVN i Polsat, tzw. late poll wynika, że rozkład mandatów w Sejmie przy takich wynikach wyglądałby następująco: PiS - 198 mandatów, Koalicja Obywatelska - 161 mandatów, Trzecia Droga - 57 mandatów, Lewica - 30 mandatów, Konfederacja - 14 mandatów.
Jeśli te wyniki się potwierdzą, to najprawdopodobniejszy scenariusz zakłada, że nowy rząd utworzy opozycja - KO, Trzecia Droga i Lewica.
Edukacja po wyborach 2023: Generalny kierunek rozwoju szkół
Zarówno Koalicja Obywatelska, jak i Lewica zapowiedziały "odpolitycznienie szkół". W programie wyborczym KO znalazł się zapis o natychmiastowym usunięciu przedmiotu HiT i stworzeniu podstawy programowej, która będzie nie ideologiczna, a praktyczna. KO zapowiadała również przywrócenie autonomii i apolityczności uczelniom wyższym. W programie partii znalazła się propozycja przejścia szkół na system 1 zmianowy (docelowo: od 1 września 2025 wszystkie szkoły mają pracować w tym systemie).
Jednym z kluczowych haseł przedwyborczych Lewicy było wyprowadzenie religii ze szkół. Podobnie jak KO, Lewica proponowała tworzenie podstaw programowych przez specjalistów wytypowanych za pośrednictwem uczelni i oświatowych związków zawodowych. Dużo miejsca w programie poświęcono tematyce dobrostanu psychicznego uczniów. Lewica zapowiedziała m.in.: wprowadzenie do szkół szeroko rozumianej edukacji zdrowotnej (profilaktyka, edukacja seksualna), szkoleń antydyskryminacyjnych i powołanie Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich.
Trzecia Droga obiecała mocny nacisk na naukę języka angielskiego i tzw. kompetencje przyszłości, czyli komunikację, pracę zespołową, krytyczne myślenie i kreatywność. W programie wyborczym – podobnie jak u Lewicy – pojawiły się propozycje wprowadzenia do szkół edukacji ekologicznej i klimatycznej. Trzecia Droga zapowiedziała również zapewnienie dostępu uczniom do psychologa i pedagoga oraz uruchomienie całodobowego telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży.
Plan opozycji na edukację? Podwyżki dla nauczycieli i podniesienie prestiżu zawodu
Według programu wyborczego KO nauczyciele będą mogli liczyć na co najmniej 30 proc. podwyżki – nie mniej niż 1500 zł brutto. Do tego dochodzi projekt systemu automatycznej rewaloryzacji.
Lewica obiecuje – finansowane z budżetu państwa – podwyżki zarówno dla nauczycieli, jak i pozostałych pracowników oświaty. Sugerowana stawka podwyżek to co najmniej 20 proc. w pierwszym roku od początku nowej kadencji parlamentu.
Trzecia Droga zaproponowała nauczycielom średnią krajową na start, a o kolejnych podwyżkach ma decydować zdobyte doświadczenie i sukcesy zawodowe. W programie partii pojawiła się również zapowiedź skrócenia tzw. ścieżki awansu zawodowego nauczycieli i zmniejszenie dokumentacji wymaganej do awansu.
Wybory 2023 a edukacja. Co dla uczniów i studentów?
KO zapowiedziała odciążenie plecaków uczniów m.in. poprzez stworzenie elektronicznych wersji podręczników i projekt wprowadzenia indywidualnych szafek dla dzieci (w każdej szkole). Najbardziej oryginalną propozycją może okazać się projekt likwidacji prac domowych w szkołach podstawowych.
Lewica proponowała m.in. mocniejszą autonomię uczniów, nauczycieli i szkół. W programie pojawiła się zapowiedź bezpłatnych podręczników (wszystkie typy szkół, oprócz wyższych), bezpłatnych czytników ebooków (dla wszystkich uczniów) oraz tworzenia tzw. spółdzielni uczniowskich. Program partii zakłada szeroko rozumianą pomoc dla uczniów z orzeczeniami o niepełnosprawności i z problemami edukacyjnymi. Uczniów może również zainteresować pomysł wprowadzenia bezpłatnej komunikacji lokalnej – także w czasie ferii i wakacji.
Program Trzeciej Drogi zapowiadał mocne odchudzenie podstaw programowych oraz łatwy dostęp uczniów szkół do psychologów i pedagogów. Zaproponowano także zmiany w szkolnictwie wyższym – czyli m.in. finansowanie nauki i szkolnictwa wyższego do 2% PKB w 2023 roku oraz wprowadzenie parytetów w dostępie do naukowych funduszy.
Każda z wymienionych partii skłania się ku dofinansowaniu darmowych posiłków dla uczniów szkół podstawowych (z opcją poszerzenia projektu o szkoły średnie).