Minister edukacji i nauki w odpowiedzi na pismo rzecznika praw obywatelskich w sprawie ujednolicenia przepisów dotyczących uchylania decyzji o nadaniu stopnia naukowego stwierdził, że regulacje zostaną poddane analizie, ale dopiero w przypadku decyzji o nowelizacji ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 742, dalej: PSWiN).
RPO zwracał uwagę, że obecnie można uchylić decyzję o nadaniu stopnia naukowego uzyskanego na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce, ale tylko jeśli postępowanie wznowieniowe wszczęto przed wejściem w życie PSWiN, a więc przed 1 października 2018 r. Wynika to z tego, że w poprzednim stanie prawnym, poza przesłankami wskazanymi w art. 145 par. 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 775, dalej: KPA), postępowanie można było wznowić również, jeśli dorobek naukowy powstał z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich lub dobrych obyczajów bez ograniczeń czasowych. W KPA takich przesłanek nie ma, a dodatkowo uchylenie decyzji nie jest możliwe, jeśli od jej doręczenia lub ogłoszenia minęło pięć lat (w przypadku przesłanek dotyczących: fałszywych dowodów, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, lub decyzji wydanej w wyniku przestępstwa – 10 lat). W ocenie rzecznika wątpliwości budzi fakt odmiennego uregulowania sytuacji prawnej osób, wyłącznie ze względu na moment, w którym wszczęto postępowanie wznowieniowe (pisaliśmy o tym w artykule: „RPO interweniuje w sprawie plagiatorów”, DGP nr 167/2023).
Minister, choć przyznał, że dostrzega zasadność wskazanego przez RPO problemu, to jednak z istotnymi zastrzeżeniami. Wyjaśnił, że na podstawie art. 187 ust. 2 ustawy z 3 lipca 2018 r. przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1669 ze zm.) postępowania wznowieniowe mogły być wszczynane na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów do 31 grudnia 2020 r., a nie do dnia wejścia w życie PSWiN. Szef resortu edukacji i nauki wyjaśnił również, że upłynięcie pięciu lub dziesięciu lat (w zależności od przesłanki) od doręczenia lub ogłoszenia decyzji nie powoduje braku możliwości wznowienia postępowania. „Organ administracji publicznej ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji” – zaznaczył. Co więcej, na podstawie art. 194 i 225 PSWiN przedawnienie nie dotyczy rażącego naruszenia prawa przez podmiot doktoryzujący albo habilitujący. Minister dodał również, że rezygnacja w PSWiN z przesłanki dotyczącej dorobku naukowego powstałego z naruszeniem prawa lub dobrych obyczajów w nauce wynika z tego, że zawiera się ona w tej z art. 145 par. 1 pkt 5 k.p.a., mówiącej o wyjściu na jaw nowych, istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych lub nowych dowodów, nieznanych organowi, który wydał decyzję.
„Przedstawiając wyjaśnienia, pragnę równocześnie zapewnić, że podniesiona przez RPO w korespondencji kwestia zostanie poddana analizie pod kątem ewentualnej zmiany brzmienia art. 194 ustawy PSWiN – w przypadku podjęcia decyzji o nowelizacji przedmiotowego aktu normatywnego” – podsumował szef MEiN. ©℗
