Podstawy prawne do ustanowienia i realizacji programu „Studia dla wybitnych” stworzy nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o podatku dochodowym. Projekt nowelizacji, przedłożony przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego, przyjęła we wtorek Rada Ministrów.

„Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw obietnicy złożonej przez premier Ewę Kopacz w exposé, w którym zapowiedziała, że młodzi, zdolni Polacy będą mieli możliwość studiowania na renomowanych uczelniach zagranicznych” - podkreślono w komunikacie Centrum Informacyjnego Rządu (CIR) po posiedzeniu Rady Ministrów. Z kolei resort nauki w swoim komunikacie zwrócił uwagę, że program „Studia dla wybitnych” to „pierwszy publiczny projekt finansowania całości studiów za granicą”.

"W szczególnym programie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego rocznie będziemy wysyłać około 100 młodych ludzi, wyjątkowo zdolnych, na studia w innych krajach. Te osoby, w ramach programu, będą miały pokryte koszty nie tylko rekrutacji, ale pobytu, przejazdu i czesnego. Średnio przez 10 lat chcemy wykształcić poza granicami kraju około 700 polskich zdolnych studentów" - powiedziała na wtorkowej konferencji premier Ewa Kopacz. "Chcemy wykorzystać ich umiejętności i to, czego nauczyli się podczas tych studiów zagranicznych" - dodała.

Jak podał CIR, program będzie adresowany do studentów mających wybitne osiągnięcia naukowe, dla których „jedyną przeszkodą w zdobywaniu wiedzy i doświadczenia międzynarodowego jest sytuacja materialna”. Program zostanie ustanowiony w formie uchwały przyjętej przez Radę Ministrów. Ma ruszyć od roku akademickiego 2016/2017 i objąć ok. 100 studentów.

W sumie do 2025 roku na realizację programu rząd przeznaczy 336 mln zł, a w 2016 roku będzie to 18,5 mln zł - poinformowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) w przesłanym PAP komunikacie.

Z programu będą mogli skorzystać wybitni studenci, którzy ukończyli trzeci rok jednolitych studiów magisterskich oraz absolwenci studiów licencjackich. Jednym z warunków otrzymania finansowania jest oficjalny dokument potwierdzający przyjęcie na zagraniczną uczelnię.

Bezpłatnych studiów za granicą nie trzeba będzie odpracować?
Bezpłatnych studiów za granicą nie trzeba będzie odpracować?

Zobacz również

Osoba, która podejmie studia za granicą, może otrzymać z programu fundusze na pokrycie kosztów: rekrutacji, czesnego, zakwaterowania, utrzymania, przejazdów i ubezpieczeń. „Świadczenia te zostaną zwolnione z podatku PIT. Pomoc o podobnym charakterze, np. stypendia naukowe i socjalne, jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych” – poinformował CIR.

Pomoc finansową udzieloną w ramach programu trzeba będzie zwrócić, gdy np. studia nie zostaną ukończone z przyczyn leżących po stronie uczestnika albo z powodu braku postępów w nauce. Uczestnik programu będzie zwolniony ze zwrotu udzielonego mu wsparcia, gdy w ciągu 10 lat od ukończenia studiów na zagranicznej uczelni przepracuje w Polsce łącznie 5 lat, odprowadzając przez ten okres składki na ubezpieczenia: społeczne i zdrowotne. Inną możliwością uniknięcia zwrotu pieniędzy z programu jest to, by uczestnik programu po powrocie ze studiów zrobił doktorat w polskiej instytucji.

"Dajemy szansę najzdolniejszym, najambitniejszym studentom, którzy chcieliby wyjechać za granicę, ale często po prostu ich na to nie stać. Ich wiedzę, zdolności i umiejętności trzeba jednak potem wykorzystać dla polskiej gospodarki. Dlatego będziemy zachęcać ich, żeby wracali do kraju" – mówi cytowana w komunikacie MNiSW szefowa resortu nauki, prof. Lena Kolarska-Bobińska.

Jak podało MNiSW, finansowanie ma dotyczyć studiów na najlepszych uniwersytetach zagranicznych. Zestawienie uczelni ma być przygotowywane zgodnie z Akademickim Rankingiem Uczelni Świata (ang. Academic Ranking of World Universities) – tzw. rankingiem szanghajskim. Na liście ma znaleźć się pierwszych 15 uniwersytetów z rankingu ogólnego, a także uczelnie z rankingów dziedzinowych.

"Program +Studia dla wybitnych+ to także wielka szansa dla uczelni, które będą dumne, że przygotowują studentów tak, aby studiowali oni na najlepszych szkołach wyższych świata. Spowoduje to też większy nacisk na poprawę jakości i wzrost konkurencyjności. Nie mam wątpliwości, że uczelniom ten program pomoże" – uważa minister Kolarska-Bobińska.

Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu, planowane regulacje są odpowiedzią na zobowiązania podjęte przez europejskich ministrów do spraw szkolnictwa w kwietniu 2009 r. w Leuven i Louvain-la-Neuve, zgodnie z którymi w 2020 r. co najmniej 20 proc. studentów uzyskujących dyplom w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego powinno wcześniej odbyć okres studiów lub szkolenia za granicą. Jednym z wariantów realizacji tego założenia może być udzielenie wsparcia finansowego studentom podejmującym kształcenie za granicą.

Nowe przepisy mają obowiązywać po 14 dniach od daty ogłoszenia ich w Dzienniku Ustaw.