Nauczyciele akademiccy z Ukrainy będą mogli podejmować zatrudnienie na polskich uczelniach bez konieczności przeprowadzania konkursów. Niektórzy studenci z tego kraju zyskają możliwość ubiegania się o stypendium socjalne i kredyty studenckie. Takie rozwiązania w zakresie szkolnictwa wyższego przewiduje projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (wczoraj przyjął go rząd).

Obywatele Polski lub Ukrainy, którzy 24 lutego 2022 r. byli studentami uczelni na terytorium drugiego z wymienionych państw, będą mogli kontynuować naukę w Polsce. Jeśli nie dysponują dokumentami poświadczającymi okresy studiów, zdane egzaminy, zaliczenia lub praktyki zawodowe, będą składać oświadczenia co do roku/poziomu kształcenia. Weryfikację osiągniętych efektów uczenia się przeprowadzą uczelnie, w których zainteresowani będą się ubiegać się o przyjęcie na studia. Zasady takiego sprawdzenia ustalą same szkoły wyższe (w przypadku stwierdzenia np. różnic w programie będą mogły zobowiązać studenta do złożenia określonych egzaminów lub odbycia praktyk zawodowych). W razie braku dyplomu (dokumentu) wykształcenie może być potwierdzone na podstawie postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie.
– To prawidłowe rozwiązania. W tak nadzwyczajnej sytuacji, wymagającej np. nagłej ewakuacji, trudno wymagać, aby np. student miał dokumenty potwierdzające dany poziom kształcenia – wskazuje prof. Piotr Stec z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego.
Projekt przewiduje też ułatwienia finansowe. Obywatele Ukrainy, którzy studiują w Polsce, a przekroczyli granicę od 24 lutego 2022 r., będą mogli ubiegać się o stypendium socjalne oraz kredyt studencki (na podstawie ich oświadczenia o sytuacji rodzinnej i materialnej). Pierwotna wersja projektu zakładała, że niektórzy tacy studenci (kształcący się na studiach stacjonarnych w języku polskim w uczelni publicznej nadzorowanej przez ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego i nauki) będą zwolnieni z czesnego przewidzianego dla cudzoziemców. Takie rozwiązanie nie znalazło się jednak w kolejnej wersji nowych przepisów (pozostał jedynie przepis limitujący czesne dla studentów Polaków, którzy kształcili się na kierunkach medycznych na uczelniach w Ukrainie i będą kontynuować naukę w Polsce). Brak takiego ułatwienia może być istotną barierą do kontynuowania kształcenia dla wielu osób przybywających do Polski.
Nowe przepisy będą dotyczyć też nauczycieli akademickich z ukraińskich placówek. Jeśli przekroczyli oni granicę od 24 lutego 2022 r., będą mogli być zatrudniani na polskich uczelniach bez konieczności przeprowadzania konkursu na stanowisko. Warunkiem będzie oświadczenie, że 24 lutego 2022 r. zainteresowany pracował np. jako nauczyciel akademicki w szkole wyższej działającej na terytorium Ukrainy oraz posiada wymagany tytuł zawodowy, stopień naukowy, stopień w zakresie sztuki lub tytuł profesora i odpowiednie kwalifikacje do zajmowania danego stanowiska. Podobne zasady mają też dotyczyć pracowników naukowych z Ukrainy, którzy będą chcieli podjąć pracę w jednostkach naukowych/instytutach badawczych.
– Wyeliminowanie konieczności przeprowadzania konkursu to znaczące ułatwienie, bo nie trzeba będzie realizować wielomiesięcznej procedury. Tym samym możliwe będzie szybkie zatrudnienie osób, które mają kwalifikacje i chcą pracować jako dydaktycy lub badacze – podsumowuje prof. Stec. ©℗
Etap legislacyjny
Projekt przyjęty przez rząd