Stypendia, zapomogi, kredyty czy ulgi – to formy wsparcia, z których mogą korzystać osoby kształcące się w szkołach wyższych.
Stypendium socjalne
O te pieniądze mogą się ubiegać studenci w trudnej sytuacji materialnej. O wysokości dochodu uprawniającego do uzyskania wsparcia decyduje każda uczelnia, ale w ramach ustawowych widełek. Zgodnie z przepisami miesięczny próg dochodu na osobę w rodzinie ustalony przez szkołę nie może więc być niższy niż 686,4 zł netto (od 1 stycznia 2022 r. wzrośnie – 780 zł) ani wyższy niż 1051,7 zł.
Student, który nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, może ubiegać się o stypendium socjalne bez wykazywania ich zarobków. Jednak pod warunkiem, że spełnia choć jedno z kryteriów:
- ukończył 26. rok życia,
- pozostaje w związku małżeńskim,
- ma na utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, pobierające naukę do 26. roku życia oraz niepełnosprawne bez względu na wiek,
- osiągnął pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej,
- posiada stałe źródło dochodów i jego przeciętny miesięczny dochód jest wyższy lub równy 930,35 zł.
Wniosek o świadczenie, w którym jest udokumentowana sytuacja materialna, rozpatruje uczelnia. Student może również starać się o zwiększenie stypendium socjalnego, ale tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach, np. gdy studiuje poza stałym miejscem zamieszkania i musi opłacać wynajmowane mieszkanie.
Stypendium rektora
To świadczenia dla najlepszych studentów. Mogą być przyznane za wyróżniające wyniki w nauce, osiągnięcia naukowe, artystyczne czy sportowe we współzawodnictwie co najmniej na poziomie krajowym. Stypendium rektora można otrzymać już na pierwszym roku studiów. Na takie świadczenia mogą liczyć np.:
- laureaci olimpiady międzynarodowej albo laureaci lub finaliści olimpiady przedmiotowej stopnia centralnego,
- medaliści co najmniej współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski.
Stypendium rektora przyznaje się nie więcej niż 10 proc. studentów na określonym kierunku. Limit ten nie dotyczy osób, które otrzymają to świadczenie na pierwszym roku.
Stypendium dla niepełnosprawnych
Z tego wsparcia mogą korzystać studenci, którzy posiadają orzeczenia m.in. o stopniu niepełnosprawności, niezdolności do pracy, samodzielnej egzystencji czy posiadający grupę inwalidzką. Stypendia te są przydzielane niezależnie od zamożności studenta.
Zapomoga
Studenci, którzy znajdą się w przejściowo trudnej sytuacji życiowej, mogą wnioskować o zapomogę. Nie ma wskazanego katalogu sytuacji, kiedy ta pomoc przysługuje. Przykładowo można się o nią starać w przypadku m.in. śmierci rodzica, utraty pracy, kradzieży, pożaru mieszkania, choroby itd. Przepisy nie wskazują też wysokości wsparcia, uczelnie same oceniają daną sytuację i przydzielają pieniądze. Student może więc otrzymać i 300 zł pomocy, i 1,5 tys. zł. Co do zasady zapomoga może być przyznawana dwa razy w roku.
Kredyt studencki
Studenci mogą skorzystać z niskooprocentowanego kredytu. Pożyczki udzielają wybrane banki. Mogą wnioskować o niego tylko studenci, którzy nie ukończyli 30 lat. W tym wypadku brana jest pod uwagę sytuacja finansowa. O pożyczkę mogą ubiegać się ci, których dochód nie przekracza 3 tys. zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie. Do wniosku należy dołączyć także dane, które pozwolą bankowi na ocenę zabezpieczenia jej spłaty. Można starać się o poręczenie pożyczki przez BGK. Kredyt studencki jest udzielany na dany okres studiów tylko raz, nie dłużej niż na sześć lat. Bank będzie wypłacał go w miesięcznych transzach przez maksymalnie 10 miesięcy roku akademickiego, z wyłączeniem urlopów od zajęć lub innych przerw udzielonych zgodnie z regulaminem studiów. Student sam decyduje o jego wysokości – może wybrać transzę: 400 zł, 600 zł, 800 zł lub 1000 zł miesięcznie. W trakcie jego pobierania można wnioskować o zmianę wysokości przelewów z banku. Kredyt studencki jest udzielany na preferencyjnych zasadach nie tylko z uwagi na jego niskie oprocentowanie, lecz także możliwość jego umorzenia. Częściowo w przypadku np.:
- wyróżniającego wyniku ukończenia studiów przez kredytobiorcę (nawet 50 proc. pożyczki może zostać umorzona),
- szczególnie trudnej sytuacji życiowej kredytobiorcy spowodowanej np. utratą stałego źródła dochodu skutkującego koniecznością korzystania ze świadczeń z systemu pomocy społecznej lub zdarzeniem losowym.
Albo też w całości, gdy np.:
- kredytobiorca trwale utraci zdolność do spłaty zobowiązań co jest spowodowane w szczególności całkowitą i nieodwracalną niezdolnością do podjęcia pracy,
- nie będzie prawnych możliwości dochodzenia roszczeń od kredytobiorcy.
Student będzie miał dwa lata po ukończeniu kształcenia na rozpoczęcie spłaty kredytu.
Ulgi dla studentów
W trakcie studiów przysługuje też wiele zniżek i ulg – np. w komunikacją miejskiej (50 proc. bez względu na wiek), do kina czy teatru. Aby z nich skorzystać, trzeba okazać legitymację studencką. W tym roku czas na przedłużenie jej ważności mija 14 października.
Wysokość stypendiów i wspólne zasady ich przyznawania
Każda uczelnia sama określa wysokość wypłacanych stypendiów. Przepisy jedynie wskazują, że łączna miesięczna kwota stypendiów socjalnego oraz rektora otrzymywanych przez studenta nie może przekroczyć 2435,80 zł. Świadczenia są przelewane co miesiąc na konto studenta przez okres do 10 miesięcy w roku akademickim, a gdy kształcenie trwa jeden semestr – przez maksymalnie pięć miesięcy. Student kształcący się równocześnie na kilku kierunkach może otrzymywać świadczenia tylko na jednym, wskazanym przez siebie. Stypendia przysługują na studiach nie dłużej niż przez sześć lat. Nie otrzyma ich osoba, która posiada już tytuł zawodowy magistra uzyskany w Polsce.