Polskie Powroty dają naukowcom niezależność

Powrót naukowca z zagranicy do Polski na własnych warunkach, aby wykorzystać swoją wiedzę i pomysły i rozwijać karierę naukową na polskiej uczelni? To możliwe dzięki programowi Polskie Powroty. Celem jest umożliwienie wyróżniającym się polskim naukowcom powrotu do kraju i zatrudnienia się w uczelniach lub instytutach naukowo-badawczych. Program stwarza powracającym naukowcom optymalne warunki prowadzenia w Polsce badań lub prac rozwojowych na światowym poziomie. Środki uzyskane w ramach programu zapewniają wynagrodzenie dla powracającego naukowca, a także umożliwiają stworzenie grupy projektowej (zespołu badawczego). A krajowe uczelnie i jednostki naukowe dzięki programowi mogą zatrudnić specjalistów, posiadających doświadczenie międzynarodowe oraz wiedzę z zakresu najnowszych trendów badawczych.

Dotychczas NAWA rozstrzygnęła trzy edycje Polskich Powrotów. W ramach programu w latach 2018–2021 rozpoczęło lub rozpocznie swoje projekty naukowe na polskich uczelniach i w instytutach 53 naukowców. Badacze ci reprezentują różne dziedziny nauki i wrócili z ośrodków m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji, Danii, Hiszpanii, Niemczech, Austrii, Szwajcarii oraz Japonii, Singapurze, Korei Południowej. Pracują teraz m.in. w Warszawie, Gdańsku, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Szczecinie.

Medyk NAWA dla lekarzy i pielęgniarek

Również nowe działanie agencji „Medyk NAWA – Wsparcie uczelni kształcących na kierunkach medycznych – pilotaż 2020 r.” otwiera przed specjalistami polskiego pochodzenia pracującymi za granicą możliwość powrotu do kraju. W ramach działania „Medyk NAWA” uczelnie medyczne będą mogły jeszcze w tym roku zaprosić do współpracy lub zatrudnić nie tylko lekarzy – naukowców i praktyków, dentystów oraz pielęgniarki i położne z Unii Europejskiej, a także z Wielkiej Brytanii. Według danych OECD niemal 90 tys. lekarzy i pielęgniarek polskiego pochodzenia pracuje poza granicami kraju. NAWA finansuje roczne stypendium oraz dofinansowuje koszty przeprowadzki. Projekt otwarty jest na specjalistów wszystkich narodowości, w tym właśnie na medyków polskiego pochodzenia. Działanie „Medyk NAWA” ma przede wszystkim wzmocnić umiędzynarodowienie kształcenie studentów na kierunkach medycznych.

Edycja COVID-19

NAWA jest agencją, która stara się odpowiadać na pojawiające się potrzeby współczesnego świata. Dlatego właśnie w tym roku realizowana jest specjalna edycja Polskich Powrotów, która jest odpowiedzią na pandemię COVID-19. Nabór wniosków skierowany został do naukowców polskiego pochodzenia, pracujących za granicą, których badania mogą przełożyć się na poszerzenie wiedzy i rozwiązanie istotnych problemów związanych z epidemią COVID-19 i jej konsekwencjami.

Więcej informacji o programie Polskie Powroty znajduje się na stronie www.nawa.gov.pl

Korzyści dla naukowców i uczelni

Program Polskie Powroty to specjalna oferta dla naukowców, którzy chcą wrócić z zagranicy i pracować na polskich uczelniach i w polskich instytutach naukowo-badawczych. Na czym polega wyjątkowość tego programu NAWA?

Program zapewnia naukowcom samodzielność naukową już od pierwszego dnia po powrocie do kraju. Wsparcie uzyskane z NAWA umożliwia zaplanowanie kilkuletniej pracy nad własnym projektem badawczym oraz stworzenie własnego zespołu naukowego. Polskie Powroty stwarzają więc powracającym naukowcom solidne podstawy do kontynuacji badań na najwyższym światowym poziomie. Program jest otwarty na wszystkie dziedziny naukowe.

Co jeszcze oprócz samodzielności naukowej jest zachętą do udziału w programie?

Niewątpliwie zachętą są też warunki finansowe, jakie oferuje NAWA. Wynagrodzenie powracających naukowców jest porównywalne z otrzymywanym w zagranicznych ośrodkach naukowych. Stypendium NAWA zapewnia stabilność finansową na trzy, cztery lata. Poza tym w programie przewidziane są środki na wynagrodzenia dla członków zespołu naukowego. NAWA finansuje także koszty przeprowadzki powracającego naukowca oraz jego najbliższych. Dodatkowo agencja może sfinansować adaptację i organizację miejsca pracy oraz przygotowanie zaplecza badawczego.

Warto podkreślić, że naukowcy, którzy biorą udział w programie Polskie Powroty, mogą się też ubiegać o grant z Narodowego Centrum Nauki (NCN), czyli o tzw. komponent badawczy. To rodzaj grantu startowego na rozpoczęcie badań w nowym miejscu pracy. Wprowadziliśmy to rozwiązanie w porozumieniu z NCN, aby naukowiec mógł od razu rozpocząć pracę nad swoim projektem.

Program daje wiele możliwości naukowcom, a jakie są korzyści dla uczelni czy instytutu naukowo-badawczego, które zatrudnią powracającego naukowca?

Powracający naukowcy w pełni wykorzystują zdobytą za granicą wiedzę i doświadczenie. Beneficjantami programu są więc zarówno naukowcy, jak i uczelnie i instytuty naukowo-badawcze, które ich przyjmują. Naukowcy mają dobre warunki na realizowanie pomysłów badawczych, a polskie ośrodki naukowe wzmacniają swój potencjał naukowy, pozycję i rozpoznawalność na świecie. Dotychczas do kraju w ramach Polskich Powrotów powróciło 40 naukowców. W ramach rozstrzygniętej we wrześniu 3. edycji programu powróci kolejnych 13 naukowców.

Naukowcy, korzystając z zagranicznych kontaktów, budują międzynarodowe zespoły badawcze, współpracują z najlepszymi ośrodkami zagranicznymi, publikują artykuły naukowe w prestiżowych czasopismach z afiliacją polskiej uczelni oraz są zdobywcami prestiżowych międzynarodowych grantów, takich jak granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council – ERC), Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej (EMBO), granty z programu „Horyzont 2020”. Zdobywają także granty z Narodowego Centrum Nauki. Realizacja programu Polskie Powroty dobrze więc służy odwróceniu „drenażu mózgów”, którym wciąż jest zagrożona polska nauka i w dłuższej perspektywie istotnie przyczyni się do wzrostu jej międzynarodowej pozycji.

Szansa na powrót medyków

Polska zawalczy o lekarzy i pielęgniarki, którzy wyjechali z kraju?

Przez ostatnich 20 lat z Polski na zachód Europy i do USA wyjechało około 20 tys. lekarzy. Wielu z nich straciliśmy bezpowrotnie. Zbudowali tam swoje kariery, założyli rodziny i zupełnie nie myślą o powrocie. Jest jednak spora część, która od pewnego czasu głośno zastanawia się nad kontynuowaniem swojej przyszłości zawodowej właśnie w ojczyźnie.

Skąd pewność, że medycy tłumnie ruszą, aby skorzystać z projektu Medyk NAWA?

hcemy dać ludziom możliwość wyboru. Pensje w Polsce są coraz bardziej atrakcyjne. Widzimy już, że kierunek powrotu do Polski obiera część lekarzy i pielęgniarek, a tym programem chcemy otworzyć dodatkowe możliwości ścieżki kariery na uczelniach. Mamy też bezpośrednie sygnały od ambasad i środowisk polonijnych, że istnieje coraz większe zainteresowanie takimi propozycjami. Po takich rozmowach postanowiliśmy wspólnie z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej stworzyć narzędzie, które otworzy drzwi osobom zainteresowanym.

Tym programem zmniejszymy problemy kadrowe w polskiej służbie zdrowia?

Te problemy trzeba rozwiązywać na wielu płaszczyznach. Z jednej strony, musimy kształcić więcej personelu medycznego. Z drugiej jednak nie możemy pozwolić sobie na utratę poziomu kształcenia, który w Polsce jest bardzo wysoki. Te osoby, które wrócą, pozwolą nam lepiej edukować młodych studentów kierunków lekarskich, pielęgniarskich czy ratownictwa medycznego. Czyli w dłuższej perspektywie czasu pomogą zredukować niedobory personelu.

Ile osób może skorzystać na tym programie?

To dopiero pilotaż. W tym roku zakładamy możliwość pozyskania od kilkunastu do kilkudziesięciu osób. W kolejnych latach będziemy starali się tę liczbę sukcesywnie zwiększać. Na rozpoczęcie tego działania NAWA przeznaczy do 4 mln zł.

W których krajach spodziewają się państwo największego zainteresowania?

Z informacją o programie chcemy dotrzeć jak najszerzej. Polscy lekarze pracują w całej Europie i są wszędzie bardzo doceniani. Czasem jednak mają do pokonania szklany sufit, który uniemożliwia im tak sprawną ścieżkę awansu, jaką mogliby mieć w kraju. Głównym obszarem naszych poszukiwań będzie oczywiście Wielka Brytania. Po brexicie nastoje wśród Polaków mieszkających na Wyspach są mniej optymistyczne niż wcześniej. Rośnie niepokój. Sam znam paru znakomitych naukowców, którzy wrócili ostatnio z Londynu i bardzo sobie tę zmianę cenią.

Jakie warunki będzie musiała spełnić osoba, która będzie chciała do Polski wrócić? Kto będzie dokonywał wyboru do programu?

To szkoły wyższe wiedzą najlepiej, kogo potrzebują, jakie mają braki kadrowe, pracownicy jakiej specjalizacji są im potrzebni. My dajemy im możliwość. Oni sami dokonują wyboru i wybierają kandydatury, które zasilą ich placówki. Ważnym aspektem jest fakt, że wiele uczelni prowadzi naukę kierunków medycznych w języku angielskim. Tak pozyskany personel na pewno przyczyni się do wzrostu poziomu takiego kształcenia.

Partner