Dariusz Piontkowski, minister edukacji narodowej, zapewnia, że tegoroczne podwyżki dla nauczycieli nie są zagrożone. Jednak samorządowcy i związkowcy zaczęli się niepokoić tym, że choć mamy już sierpień, wciąż nie ma nawet projektu rozporządzenia, które jest podstawą prawną do wypłaty obiecanych od września podwyżek.

zobacz także:

Po tym, jak wczoraj spytaliśmy o to resort edukacji, projekt trafił do konsultacji społecznych.

Potrzebne przepisy

Nauczyciele są wśród tych nielicznych grup zawodowych, które otrzymują wynagrodzenie z góry. Nowo zatrudniony stażysta nie musi nawet przepracować godziny w samorządowej szkole lub przedszkolu, aby otrzymać wynagrodzenie. Dopiero w kolejnym miesiącu te uposażenia są korygowane, jeśli pracownik np. zachorował. Dzięki temu nauczyciele formalnie już 1 września powinni otrzymać wynagrodzenia zasadnicze powiększone o 6 proc. W związku ze wzrostem od 1 września 2020 r. o 6 proc. kwoty bazowej dla nauczycieli wzrośnie również wynagrodzenie średnie, którego jednym z elementów jest wynagrodzenie zasadnicze. Po podwyżce kwota bazowa wyniesie 3537,80 zł.

źródło: DGP

Do tego jednak niezbędna jest nowelizacja załącznika do rozporządzenia w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 416 ze zm.). Stawki zaproponowane w nowym projekcie będą rozpoczynać się od poziomu przyszłorocznej płacy minimalnej, czyli 2,8 tys. zł (patrz infografika).

– To, że w ustawie budżetowej są zagwarantowane podwyżki, to dopiero pierwszy krok do ich realizacji. Zawsze za tym zmieniany był załącznik do rozporządzenia – podane w nim stawki powinny być podwyższone o te 6 proc. Samorządy i dyrektorzy na tej podstawie aktualizują też inne dodatki, które często wzrastają wraz z podwyżką – wyjaśnia Krystyna Szumilas, posłanka PO i była minister edukacji narodowej.

– To jest jawne lekceważenie nauczycieli, bo już w kwietniu powinien ten projekt być uzgodniony – dodaje.

Zniecierpliwieni długim oczekiwaniem byli m.in. samorządowcy. – Podwyżek nie załatwia się przecież z dnia na dzień. Na tej podstawie musimy prześledzić kwoty dodatku i zdecydować o ewentualnych nowelizacjach budżetów lokalnych. Trzeba pamiętać, że każdy taki wzrost pensji zasadniczej utrudnia zapewnienie nauczycielom średniej płacy zagwarantowanej w karcie – mówi Marek Olszewski, starosta toruński. Przestrzega, że jeśli wszystkie składniki wynagrodzeń nie będą skorelowane, to w styczniu samorządy czeka dodatkowy wydatek w postaci jednorazowego świadczenia, tzw. czternastki.

Związkowcy obawiają się również, że podwyżki z budżetu otrzymają tylko nauczyciele zatrudnieni w szkołach, a ci z przedszkoli nie, bo ich prowadzenie jest zadaniem własnym gmin. – Samorządy otrzymały zaniżoną subwencję, bo przecież domagały się 840 mln zł, a dostały zaledwie 100 mln zł. To może sprawiać im kłopoty przy pozyskiwaniu środków dla nauczycieli pracujących w przedszkolach, którym pensje muszą zabezpieczyć sami – mówi Krzysztof Baszczyński, wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Zwraca uwagę, że zbyt niska subwencja może okazać się poważnym problemem w wypłacie obiecanych nauczycielom środków. – Teoretycznie mogą one nawet być zablokowane przez nowelizację budżetu, choć mam nadzieję, że do takiej sytuacji nie dojdzie – przekonuje.

Albo wszyscy, albo nikt

Tymczasem rząd czeka wkrótce nie tylko nowelizacja tegorocznego budżetu, lecz także przygotowanie przyszłorocznego. W przyjętych przez Radę Ministrów założeniach do niego przesądzono, że automatycznych podwyżek (tak jak było w tym roku – o 6 proc.) dla całej sfery budżetowej nie będzie. Nie wiadomo na razie, czy będzie to również dotyczyć nauczycieli. W rozmowie z DGP minister finansów pytany o tę kwestię odparł, że nie jest to przesądzone i zależy od decyzji rządu. Związkowcy, choć domagają się 10-proc. podwyżek, mają coraz mniejsze nadzieje, że znajdą się na to pieniądze w budżecie na 2021 r.

zobacz także:

– W założeniach i dokumentach przesłanych do członków Rady Dialogu Społecznego pojawił się niepokojący zapis, że – wraz ze sferą budżetową – podwyżek w przyszłym roku nie otrzymają nauczyciele zatrudnieni w szkołach, dla których organem prowadzącym są poszczególne ministerstwa, np. rolnictwa – mówi Krzysztof Baszczyński.

Jednak, jak zauważa, w szkołach resortowych stosuje się Kartę nauczyciela i jeśli ich pracownicy nie otrzymują podwyżek, to nie mogą być wyjątkiem, bo na to nie pozwalają przepisy. – Albo wszyscy, albo nikt – podkreśla wiceprezes ZNP.

Krystyna Szumilas potwierdza, że nie da się w obecnym stanie prawnym przyznać podwyżki nauczycielom samorządowym, pomijając zatrudnionych w placówkach resortowych. Według niej byłoby to niezgodne z przepisami i dyskryminujące.

Sławomir Wittkowicz, przewodniczący Wolnego Związku Zawodowego „Solidarność-Oświata”, nie ma złudzeń – jego zdaniem taki zapis przekreśla nadzieje, że nauczyciele będą tym wyjątkiem od zasady zamrożenia płacy. Jak jednak przekonuje, jeśli rząd nie podwyższy płac, będą kolejne odejścia z zawodu.

Projekt rozporządzenia, który się wczoraj ukazał, uwzględnia już kwotę proponowanej na przyszły rok płacy minimalnej na poziomie 2,8 tys. zł.

– Pod koniec ubiegłego roku, przy ostatniej nowelizacji rozporządzenia, niektóre stawki dla nauczycieli były poniżej płacy minimalnej. Skończyło się na podwyższeniu ich o kilka złotych i zrównaniu do tego poziomu – przypomina Krzysztof Baszczyński. Jego zdaniem wyrównanie na tym etapie również może zwiastować, że nic więcej rząd nie ma do zaoferowania nauczycielom na przyszły rok.