Subskrybuj nas na Youtube
Przygotowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) projekt ustawy o wspieraniu działalności naukowej z Funduszu Polskiej Nauki przewiduje, że Fundusz zostanie dofinansowany kwotą 500 mln zł, poprzez obniżenie funduszu statutowego BGK.
Zgodnie z zapisami projektu środki Funduszu będą pochodzić m.in. z: dotacji celowych z budżetu państwa; środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi; środków z kredytów lub pożyczek zaciągniętych na rzecz Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego; wpływów z obligacji emitowanych na rzecz Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego; pożyczek z budżetu państwa; darowizn i zapisów; wpływów z komercjalizacji wyników pracy zespołów badawczych.
Z Funduszu ma być finansowana nowatorska formuła współpracy naukowej: wirtualny instytut badawczy (WIB).
WIB będzie stanowił formę organizacji pracy wyselekcjonowanych, konkurencyjnych na poziomie międzynarodowym zespołów badawczych, prowadzących działalność naukową o wysokim potencjale zastosowań społeczno-gospodarczych, której wyniki mają zostać skomercjalizowane. Pracami pokieruje lider o uznanym dorobku naukowym.
WIB nie będzie posiadał osobowości prawnej, nie będzie również pracodawcą dla naukowców wchodzących w skład tworzących go zespołów badawczych. Jak tłumaczył kila miesięcy temu w rozmowie z PAP wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Dardziński, WIB ma pozwolić "wykorzystać rozproszony potencjał wybitnych naukowców bez konieczności finansowania twardej infrastruktury".
Środki z Funduszu mają zostać przeznaczone bezpośrednio na konkursy dla zespołów naukowych tworzonych przez uczonych z różnych ośrodków badawczych. Taka formuła ma pomóc w finansowaniu badań zorientowanych na komercjalizację, ważnych dla realizacji strategii rozwoju państwa.
Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, proponowane regulacje wpisują się w realizację Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) przyjętą przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r. Projektodawcy zwracają uwagę, że jednymi z flagowych projektów wymienionych w Strategii jest Centrum Rozwoju Biotechnologii oraz Polskie wyroby medyczne, zaś jedną z branż, w których Polska ma znaczący potencjał rozwojowy jest branża zaawansowanych produktów biotechnologicznych i biomedycznych. Dlatego, jak uzasadniono, „środki tworzonego Funduszu w pierwszej kolejności zostaną przeznaczone na obszar szeroko rozumianej biotechnologii, ze szczególnym uwzględnieniem biotechnologii medycznej. Obszar ten ma bowiem bardzo duży potencjał komercyjny”.
Według projektodawców, proponowane rozwiązanie ma zapewnić stabilny i elastyczny system finansowania, dostępny w perspektywie długookresowej (w założeniu: do 10 lat w 5-letnich cyklach, po dokonaniu oceny wydatkowania dotychczas przyznanych środków oraz osiągnięcia zakładanych celów naukowych).
Działania związane z organizacją WIB oraz jego zarządzaniem minister właściwy ds. ds. szkolnictwa wyższego i nauki będzie powierzał, w formie umowy, podmiotowi zarządzającemu. W projekcie przewidziano, że będzie nim mógł być PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii sp. z o.o. we Wrocławiu (dawniej Centrum Badań EIT+) albo podmiot wybrany w drodze otwartego konkursu ofert.
Ustawa ma wejść w życie 14 dni od dnia ogłoszenia. W terminie 30 dni od dnia jej wejścia w życie obniżony zostanie fundusz statutowy BGK o kwotę w wysokości 500 mln zł, przez wpłatę tej kwoty na zasilenie Funduszu.
Wedle projektu plan finansowy Funduszu będzie stanowił wyodrębnioną część planu finansowego BGK. Fundusz będzie funkcjonował na zasadach funduszu przepływowego, podobnie jak inne fundusze znajdujące się w zarządzie BGK (w tym Krajowy Fundusz Drogowy czy Fundusz Kolejowy).
Konsultacje publiczne projektu ustawy zakończyły się 30 sierpnia ub. roku. Wedle planów resortu nauki ustawa miała wejść w życie 1 stycznia 2019 roku. Jak wyjaśnił w styczniu br. w rozmowie z PAP wiceminister Dardziński, powodem opóźnienia prac nad ustawą były "kwestie techniczne", np. zdefiniowanie natury funduszu - jego charakteru i struktury przesyłania kapitału. Ostatecznie ustalono, że będzie to fundusz przepływowy z jednorazową kapitalizacją - tak jak resort planował pierwotnie.
"Mam nadzieję, że w ciągu trzech-czterech miesięcy ustawa zostanie przyjęta przez Sejm i Senat oraz zostanie podpisana przez pana prezydenta. To chyba jest realistyczne" - ocenił Dardziński, dodając przy tym, że Fundusz powinien zostać powołany w pierwszym półroczu 2019 r.