Większość instytutów badawczych pozostanie praktycznie bez budżetowego wsparcia. Reszta trafi do Narodowego Instytutu Technologicznego. Tak wynika z projektu ustawy o NIT, do którego dotarł DGP. Jeszcze w tym tygodniu rząd zamierza przesłać go do konsultacji publicznych. Ustawa ma zreformować instytuty badawcze.
– Pomimo sukcesów odnoszonych przez pojedyncze placówki nie spełniają one oczekiwań – przyznaje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Nie są np. wystarczająco konkurencyjne na arenie międzynarodowej. Przykładowo 35 na 114 instytutów nie uzyskało żadnych środków z grantów międzynarodowych w 2015 r. Dlatego rząd zamierza powołać NIT. Ma on powstać już w 2018 r. Do nowej organizacji zostanie włączonych 36 placówek, m.in. Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur w Warszawie, Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych w Łodzi, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Warszawie.
Pozostałe kilkadziesiąt instytutów musi się liczyć z tym, że ich dotacja statutowa, którą otrzymują z budżetu państwa, spadnie. Z projektu ustawy wynika, że w 2018 r. zmniejszy się o 25 proc., w 2019 o 50 proc., a w 2020 proc. o 75 proc. Obniżenie dotacji nie obejmie instytutów ochrony zdrowia.
Z projektu wynika, że celem NIT będzie głównie prowadzenie badań naukowych szczególnie ważnych dla polityki gospodarczej, naukowej i innowacyjnej państwa. Nadzór nad nim obejmie minister nauki.
Nowa jednostka przejmie pracowników 36 instytutów, mienie, a także należności i zobowiązania. Instytuty włączone do NIT stracą prawa do prowadzenia studiów doktoranckich czy uprawnienia do nadawania stopni naukowych i doktora habilitowanego.
Z projektu wynika ponadto, że prezes NIT zostanie powołany z dniem wejścia w życie ustawy – 1 stycznia 2018 r. – wiceprezesi w terminie 30 dni, zaś członkowie rady w ciągu 7 dni. W składzie rady będzie czterech wiceministrów.
Siedzibą NIT będzie Warszawa. Lokalizacja ta wynika z faktu, że zdecydowana większość instytutów, które zostaną włączone do NIT, ma swoją siedzibę właśnie w stolicy. Ponadto tu jest także usytuowanych najwięcej firm, polskich i zagranicznych, które będą kluczowymi partnerami NIT.