Strefa aplikanta: sprawdź swoją wiedzę z prawa gospodarczego

Przedstawiamy kolejną część cyklu, który ma ułatwić młodym prawnikom przygotowanie się do egzaminu adwokackiego i radcowskiego, zaplanowanego na 19–21 marca. W tym tygodniu zachęcamy do analizy kazusów z zakresu prawa gospodarczego. Opracował je Kamil Gorzelnik, adwokat, autor książki „Egzaminy prawnicze Ministerstwa Sprawiedliwości”, tom 3. (pozycja ta jest zbiorem kazusów z czterech dziedzin prawa, zawierających zagadnienia, z którymi aplikanci mogą się spotkać na egzaminie). W rozwiązaniu poniższych zadań pomoże „Orzecznictwo aplikanta. Kodeks spółek handlowych” autorstwa Justyny Witas z wyborem najważniejszych orzeczeń dotyczących prawa handlowego i gospodarczego. Wszystkim aplikantom polecamy także tom 2. „Egzaminów...”, w którym znaleźć można kazusy egzaminacyjne z lat 2011–2013 wraz z propozycjami odpowiedzi, wzory umów oraz kompletne akta gospodarcze z wyrokami i uzasadnieniami.

Kazus 1

STAN FAKTYCZNY

BAAC Sp. z o.o. zamierza podpisać umowę o współpracę z przedsiębiorcą Janem Kilińskim jako usługobiorcą, na podstawie której usługobiorca zobowiąże się do świadczenia na rzecz spółki usług doradczych za wynagrodzeniem. Spółce zależy, aby w okresie obowiązywania umowy, a także w terminie jednego roku od jej rozwiązania usługobiorca nie prowadził działalności konkurencyjnej w stosunku do spółki, a także nie świadczył usług na rzecz podmiotów zajmujących się działalnością konkurencyjną.

ZADANIE

Na zlecenie spółki opracuj postanowienia umowy o współpracy dotyczące zakazu konkurencji dla Jana Kilińskiego. Informacje niezbędne do przygotowania postanowień umowy, które nie wynikają ze stanu faktycznego, dobierz samodzielnie w sposób dowolny.

ROZWIĄZANIE

Par. 8. Zakaz działalności konkurencyjnej

1. Usługobiorca zobowiązuje się do powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej w stosunku do spółki w okresie obowiązywania niniejszej umowy, a także przez okres jednego roku od dnia jej rozwiązania („okres zakazu konkurencji”).

2. Przez działalność konkurencyjną strony rozumieją działalność własną lub innego podmiotu (osoby fizycznej, prawnej, jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niezależnie od podstawy prawnej i właściwości prawa, na podstawie którego jest ona prowadzona) prowadzoną na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, jeżeli faktycznie wykonywana działalności własna lub innego podmiotu jest tożsama lub zbliżona do faktycznie wykonywanej działalności spółki („działalność konkurencyjna”);

3. Sprzedający w okresie zakazu konkurencji nie będzie bezpośrednio lub pośrednio za wynagrodzeniem lub bez:

1) wykonywał jakiejkolwiek działalności konkurencyjnej na własny rachunek, jako wspólnik w spółce cywilnej, spółce osobowej, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcjonariusz w spółce akcyjnej, jako członek spółdzielni lub w jakiejkolwiek innej formie, w której prawo polskie lub obce dopuszcza prowadzenie działalności gospodarczej;

2) świadczyć usług w ramach jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej lub na podstawie jakiegokolwiek innego stosunku prawnego, na rzecz jakiegokolwiek podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną;

3) nabywać lub obejmować udziały lub akcje w spółkach kapitałowych prowadzących działalność konkurencyjną, chyba że akcje danej spółki są w obrocie publicznym i liczba nabytych przez sprzedającego akcji nie przekracza 5 proc. wszystkich akcji tej spółki;

4) obejmować stanowisk w organach zarządzających, nadzorujących lub kontrolujących w spółkach handlowych, spółdzielniach lub innych podmiotach prowadzących działalność konkurencyjną;

5) zatrudniać, namawiać do zatrudnienia, współpracować na jakiejkolwiek podstawie prawnej z pracownikami lub ze współpracownikami spółki (współpracującymi ze spółką na podstawie innego stosunku prawnego niż umowa o pracę);

6) działać w charakterze pełnomocnika albo innego rodzaju przedstawiciela na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną.

(„zakaz konkurencji”)

4. Wynagrodzenie usługobiorcy z tytułu powstrzymania się przez usługobiorcę od działalności konkurencyjnej w czasie obowiązywania umowy uwzględnione jest w wynagrodzeniu usługobiorcy za świadczenie usług na rzecz spółki.

5. Wynagrodzenie usługobiorcy z tytułu powstrzymania się przez usługobiorcę od działalności konkurencyjnej po rozwiązaniu umowy spółka wypłaci usługobiorcy w terminie miesiąca od dnia rozwiązania umowy w wysokości równej wynagrodzeniu usługobiorcy za ostatnie trzy miesiące świadczenia usług na rzecz spółki przed rozwiązaniem umowy.

6. W przypadku naruszenia przez usługobiorcę zakazu konkurencji w okresie zakazu konkurencji za każde naruszenie usługobiorca zapłaci na rzecz kupującego karę umowną w wysokości 1 000 000 zł (jeden milion złotych). Nie wyłącza to prawa spółki do dochodzenia odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary umownej.

Strefa aplikanta: przygotuj się do egzaminu zawodowego razem z DGP

WYJAŚNIENIE

Powyższa propozycja rozwiązania opiera się na zasadzie swobody umów wyrażonej w art. 353¹ k.c. Strony mogą w sposób dowolny kształtować stosunek prawny w tym zakresie, dowolnie ustalając zakres zakazu konkurencji oraz konsekwencje jego naruszenia. W interesie spółki leży, aby zakres zakazu konkurencji był możliwie szeroki i aby obejmował wszelkie formy, w jakich ewentualna działalność konkurencyjna mogłaby być wykonywana. Prawidłowo skonstruowany zakaz konkurencji powinien obejmować:

1) definicję działalności konkurencyjnej;

2) okres zakazu konkurencji;

3) określenie zakresu zakazu konkurencji.

Brak określenia sankcji za naruszenie zakazu konkurencji powoduje, że podmiot uprawniony będzie mógł dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Zaproponowana kara umowa ma na celu ułatwienie w dochodzeniu roszczeń z tytułu naruszenia zakazu konkurencji.

W rozwiązaniu wskazano także warunki finansowe związane z przestrzeganiem przez usługobiorcę zakazu konkurencji. Przepisy prawa nie nakładają wprost obowiązku, aby wypłacać jakiekolwiek wynagrodzenie za przestrzeganie zakazu konkurencji. Zastosowanie znajdzie tu art. 353¹ k.c., zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Inaczej rzecz przedstawia się w przypadku stosunku pracy, gdzie pracodawca jest zobowiązany do wypłacania pracownikowi wynagrodzenia za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. Artykuł 101² par. 3 kodeksu pracy ustanawia obowiązek wypłaty odszkodowania w wysokości nie niższej niż 25 proc. wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. W uzasadnieniu wyroku z 11 września 2003 r. (III CK 579/01) Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli klauzula w zakresie konkurencji w okresie trwania umowy dopuszczalna jest w ramach stosunku pracy, to nie można przyjąć, że wprowadzenie przez strony takiej klauzuli w umowie-zleceniu sprzeciwia się ustawie, zasadom współżycia społecznego lub naturze stosunku zlecenia. Nie można jednak uznać, aby zgodne z zasadami współżycia społecznego było zobowiązanie zleceniobiorcy do niepodejmowania działalności konkurencyjnej po ustaniu obowiązywania umowy bez jakiegokolwiek ekwiwalentu. Aby uniknąć kwestionowania ważności zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy cywilnoprawnej, umowa ta powinna zatem przewidywać wynagrodzenie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej.

Kazus 2

STAN FAKTYCZNY

Nadzwyczajne walne zgromadzenie spółki KLM Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowo-akcyjnej podjęło uchwałę w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego spółki. Oferta objęcia 500 akcji spółki została skierowana do jedynego członka zarządu komplementariusza spółki, tj. pana Michała Mąki. W spółce komandytowo-akcyjnej nie ustanowiono rady nadzorczej.

ZADANIE

Przygotuj komparycję umowy objęcia akcji pomiędzy Michałem Mąką a KLM Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką komandytowo-akcyjną, wskazując, kto będzie reprezentował spółkę. Dane spółki, Michała Mąki oraz inne informacje niezbędne do skonstruowania komparacji umowy objęcia akcji, które nie wynikają z przedstawionego stanu faktycznego, dobierz samodzielnie w sposób dowolny.

ROZWIĄZANIE

Umowa objęcia akcji spółki KLM Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowo-akcyjnej z siedzibą w Poznaniu zawarta w Poznaniu 14 kwietnia 2013 r.

pomiędzy

KLM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowo-Akcyjna z siedzibą w Poznaniu (adres: ul. Przyrynek 4/8, 60-100 Poznań), wpisaną do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, IX Wydział Gospodarczy, Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000113465, o kapitale zakładowym 200.000,- zł, wpłaconym w całości, posiadającą NIP 3486554344 oraz REGON 787456981, reprezentowaną przez komplementariusza KLM Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Poznaniu, w imieniu której działa Michał Mąka – prezes zarządu – zwaną dalej „spółką”

Michałem Mąką, zamieszkałym w Poznaniu przy ul. Poznańskiej 14/22, 60–321 Poznań, legitymującym się dowodem osobistym AVB 890765, posiadającym NIP 5213789065 oraz PESEL 84012300675, zwanym dalej „Akcjonariuszem”

Informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu KRS spółki stanowi załącznik nr 1 do niniejszej umowy.

WYJAŚNIENIE

I. Oznaczenie spółki komandytowo – akcyjnej

W myśl art. 127 par. 5 k.s.h. pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę komandytowo-akcyjną w formie papierowej i elektronicznej, a także informacje na stronach internetowych spółki powinny zawierać firmę spółki, jej siedzibę i adres, oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywana jest dokumentacja spółki, oraz numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru, numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego. Wskazując na reprezentację spółki komandytowo-akcyjnej, należy wskazać, że spółka jest reprezentowana przez komplementariusza. W przypadku gdy komplementariusz jest osobą prawną, wskazać należy osoby działające w jego imieniu.

II. odpis/informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego

W celu identyfikacji przedsiębiorcy można przedłożyć tradycyjny odpis aktualny w wersji papierowej wydany przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego lub też informację odpowiadającą odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców pobraną ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości na podstawie art. 4 ust. 4aa ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym.

W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej nie ma potrzeby załączania odpisu KRS komplementariusza – osoby prawnej, gdyż odpis KRS spółki komandytowo-akcyjnej zawiera informację o sposobie reprezentacji komplementariusza będącego osobą prawną.

III. Reprezentacja spółki komandytowo-akcyjnej w umowach zawieranych z komplementariuszem

W spółce komandytowo-akcyjnej, w której nie ustanowiono rady nadzorczej, przy podejmowaniu czynności wymienionych w art. 143 par. 3 i art. 378 k.s.h. spółkę reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia. Przepis ten wskazuje zatem na reprezentację spółki komandytowo-akcyjnej w przypadku powództwa przeciwko komplementariuszowi oraz w przypadku zawierania z komplementariuszem umowy ustalającej jego wynagrodzenie w S.K.A.

Z kolei na podstawie art. 379 par. 1 w zw. z art. 126 par. 1 pkt 2 k.s.h. w umowach pomiędzy spółką komandytowo-akcyjną a komplementariuszem S.K.A. powinna być reprezentowana przez pełnomocnika powołanego uchwałą walnego zgromadzenia lub alternatywnie przez radę nadzorczą, o ile w danej spółce organ ten został ustanowiony.

IV. Reprezentacja spółki komandytowo-akcyjnej w umowach zawieranych z członkiem zarządu komplementariusza

W przypadku zawierania umów pomiędzy spółką komandytowo-akcyjną a członkiem zarządu komplementariusza S.K.A. zarówno art. 144 k.s.h., jak i art. 379 par. 1 w zw. z art. 126 par. 1 pkt 2 k.s.h. nie znajdą zastosowania, bowiem przepisy te będą stosowane jedynie przy umowach zawieranych z komplementariuszem, nie zaś z członkami jego zarządu. Stąd w przedstawionym stanie faktycznym umowę z obu stron podpisze Michał Mąka, z jednej strony jako członek zarządu komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej, a z drugiej strony w imieniu własnym.

Więcej kazusów na www.prawnik.pl