Rozpoczynamy cykl publikacji, które ułatwią wszystkim młodym prawnikom przygotowanie się do egzaminu adwokackiego i radcowskiego, zaplanowanego na 19–21 marca. W pięciu odcinkach na łamach „Prawnika” zamieścimy kazusy wraz z propozycjami odpowiedzi, które odpowiadają tematyce zadań z poszczególnych części egzaminu (kolejno z zakresu prawa karnego, cywilnego, gospodarczego i administracyjnego). Nie zapomnimy także o praktycznych poradach uznanych specjalistów od lat szkolących aplikantów, a także o książkach, których lektura ułatwi powtórzenie materiału i usystematyzowanie wiedzy. W tym tygodniu zachęcamy do analizy kazusów z zakresu prawa karnego. Opracował je Zbigniew Kapiński, sędzia Sądu Apelacyjnego w Warszawie, autor m.in. książek „Apelacje karne. Zaskarżanie na korzyść i niekorzyść” i „Apelacje w procesie karnym. Zagadnienia praktyczne i kazusy”. Wszystkim aplikantom polecamy także sięgnięcie po tom 1 „Egzaminów prawniczych Ministerstwa Sprawiedliwości”, w którym można znaleźć zadania egzaminacyjne z lat 2012–2013 wraz z propozycjami odpowiedzi oraz kompletne akta karne z wyrokami i uzasadnieniami. Pozycją, której nie może przegapić żadna osoba przystępująca do egzaminu zawodowego, jest również „Orzecznictwo aplikanta: Kodeks karny i Kodeks postępowania karnego”. Książka zawiera wybór najważniejszych orzeczeń, które przydadzą się przy pisaniu apelacji.
Kazus 1
Wyrokiem SR z 27 stycznia 2010 r. oskarżony Bartosz B. uznany został za winnego tego, że: w dniu 8 października 2008 r. w Tomaszowie, działając wspólnie i w porozumieniu ze znanymi z imienia i nazwiska czterema nieletnimi oraz trzema innymi osobami, dokonał pobicia Łukasza K., powodując u niego podbiegnięcie krwawe oka lewego i siniec w okolicy nadramienia, które naruszyły czynności narządu ciała na okres poniżej siedmiu dni, i za tak przypisany czyn sąd skazał go z mocy art. 158 par. 1 Kodeksu karnego na 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby trzech lat, oddając go pod dozór kuratora sądowego.
Oskarżony przyznał się do udziału w ostatniej fazie bójki. W wyjaśnieniach podał, że jego rola nie była zbyt aktywna, bo włączył się pod sam koniec i tylko raz pięścią uderzył pokrzywdzonego w okolice ramienia.
W pisemnych motywach sąd przyjął, że przebieg całości zdarzenia, udział w niej wielu osób spowodował w stosunku do pokrzywdzonego bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutków określonych w art. 156 par. 1 k.k. lub 157 par. 1 k.k., co zdaniem sądu, mimo marginalnego zachowania oskarżonego, musiało mieć wpływ na wymiar kary.
Zaproponuj zarzut apelacyjny i wniosek.
● Odpowiedź
Obrońca oskarżonego powinien zaskarżyć wyrok w całości i postawić w apelacji zarzut obrazy prawa materialnego, tj. art. 158 par. 1 k.k. polegającej na skazaniu oskarżonego z art. 158 par. 1 k.k., mimo że brak jest w opisie czynu i jego działaniu znamion tego przestępstwa (narażenie pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutków określonych w art. 156 par. 1 k.k. lub art. 157 par. 1 k.k.).
Z opisu czynu, za który został skazany, nie wynika, że wypełnił on wszystkie znamiona strony przedmiotowej tego przestępstwa. Ustalenia co do znamion czynu zabronionego zostały poczynione jedynie w uzasadnieniu i to miało swoje przełożenie na wymiar kary.
Przy zaskarżeniu wyroku jedynie na korzyść oskarżonego nie można orzec na jego niekorzyść i uzupełnić opis czynu o niekorzystne znamię, co zostało pominięte przez sąd.
Obrońca powinien złożyć wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.
Kazus 2
G.Sz. została oskarżona o to, że w nocy z 29 sierpnia 2008 r. na 30 sierpnia 2008 r. w Warszawie przy ul. Ordona D.D., działając w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia H.T., dokonała zabójstwa ww. poprzez zadanie jej licznych ciosów tępym narzędziem w postaci nogi od krzesła w różne okolice głowy, powodując uraz głowy z krwawieniem śródczaszkowym i nieodwracalnym uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego skutkującego zgonem H.T.
Oskarżona wyjaśniła, że to pokrzywdzona H.T. zainicjowała zajście, popychała ją, ubliżała, wyrwała nogę od krzesła i chciała nią uderzyć. Oskarżona była zdenerwowana, wyrwała pokrzywdzonej to narzędzie i broniąc się, uderzyła H.T. kilka razy.
W mowie końcowej obrońca przekonywał, że oskarżona działała w obronie koniecznej, i wniósł o jej uniewinnienie. Sąd Okręgowy skazał oskarżoną z art. 148 par. 1 k.k. na karę dożywotniego pozbawienia wolności.
Sformułuj zarzut i wniosek apelacji.
● Odpowiedź
Jeżeli obrońca uważa, że oskarżona działała w warunkach obrony koniecznej, a sąd tego rodzaju ustaleń nie dokonał, to jest oczywiste, że w apelacji należy podnieść zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegającego na błędnym przyjęciu, że oskarżona G.Sz. dokonała zabójstwa pokrzywdzonej, a nie działała w warunkach obrony koniecznej określonych w art. 25 par. 1 k.k.
Skoro więc istota uchybienia sądu tkwi w ustaleniach faktycznych, to wykluczone jest postawienie zarzutu obrazy prawa materialnego. Tego rodzaju zarzut jest aktualny bowiem tylko wówczas, gdy nie kwestionujemy ustaleń faktycznych. Obraza prawa materialnego – art. 25 par. 1 k.k. – miałaby miejsce wówczas, gdyby sąd prawidłowo ustalił przebieg zdarzenia (w tym elementy obrony koniecznej), a mimo to nie zastosował art. 25 par. 1 k.k.
Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych zazwyczaj powinien zostać poprzedzony zarzutem (zarzutami) dotyczącymi obrazy przepisów postępowania ze sfery gromadzenia i oceny dowodów (np. art. 7 czy art. 410 k.p.k.), chyba że ten błąd ma charakter samoistny (co nie będzie częstym przypadkiem). We wniosku końcowym obrońca powinien wnosić o zmianę wyroku poprzez przyjęcie, że oskarżona działała w warunkach obrony koniecznej, i uniewinnienie oskarżonej, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Kazus 3
Trzech oskarżonych stanęło przed sądem pod zarzutem popełnienia zbrodni z art. 280 par. 2 k.k. Jeden z nich odpowiadał jako młodociany.
W wyniku ujawnionych na rozprawie okoliczności, w tym przyznania się do winy oskarżonych, sąd przyjął, iż jeden z oskarżonych posługiwał się wobec pokrzywdzonego przedmiotem przypominającym broń palną.
Wszyscy oskarżeni zostali skazani z art. 280 par. 1 k.k. na kary pozbawienia wolności po 3 lata.
Obrońca młodocianego oskarżonego postanowił zaskarżyć wyrok, gdyż w jego ocenie sąd powinien zgodnie z art. 54 par. 1 k.k. dać prymat prewencji indywidualnej i orzec niższą karę od tej którą, otrzymali pozostali oskarżeni.
Sformułuj zarzut i wniosek apelacji.
● Odpowiedź
W przedstawionej sytuacji obrońca młodocianego oskarżonego, kwestionując wymiar lub także rodzaj orzeczonej kary, powinien zaskarżyć wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i postawić w apelacji zarzut orzeczenia przez sąd rażąco niewspółmiernie surowej kary, która nie uwzględnia w należyty sposób występujących w sprawie okoliczności łagodzących, w tym faktu, że oskarżony odpowiadał jako młodociany.
Z kolei za całkowicie błędny należałoby uznać zarzut obrazy prawa materialnego, tj. art. 54 par. 1 k.k., bowiem przepis ten nie zawiera w sobie normy o charakterze stanowczym i tak jak art. 53 par. 1 i par. 2 k.k. stanowi jedynie dyrektywę wymiaru kary odnoszącą się w tym wypadku do oskarżonego młodocianego. Obrońca, podnosząc tego rodzaju zarzut, powinien wnosić o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec tego oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze pozwalającym na jej warunkowe zawieszenie.
Kazus 4
Sąd skazał Czesława M. za popełnienie rozboju z posłużeniem się bronią palną tj. za czyn z art. 280 par. 2 k.k., na karę 5 lat pozbawienia wolności. Przedmiotu przestępstwa nie odnaleziono, a oskarżony twierdził, że posługiwał się plastikową atrapą broni. Pokrzywdzony widział w czasie zdarzenie ten przedmiot, lecz nie miał możliwości rozpoznania, czy to była broń ostra, czy jej imitacja.
Jaki zarzut (zarzuty) powinien postawić skarżący? Sformułuj wniosek (wnioski).
● Odpowiedź
Wyrok należy zaskarżyć w całości. Istotą uchybienia sądu jest dokonanie błędnych ustaleń, że oskarżony w czasie rozboju posługiwał się bronią palną w sytuacji, gdy nie było jednoznacznych dowodów pozwalających na dokonanie tego rodzaju ustaleń. Obrońca powinien zatem zarzucić sądowi obrazę art. 7 k.p.k. odnośnie do oceny zeznań pokrzywdzonego i w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że oskarżony w trakcie rozboju posługiwał się bronią palną, w sytuacji gdy broni tej nie odnaleziono, zaś pokrzywdzony nie miał możliwości rozpoznania, czy była to broń ostra, czy np. jej plastikowa imitacja, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, że oskarżony dopuścił się rozboju kwalifikowanego określonego w art. 280 par. 2 k.k. Obrońca powinien wnosić o zmianę wyroku poprzez zmianę opisu czynu i przyjęcie, że oskarżony dokonał rozboju określonego w art. 280 par. 1 k.k. i złagodzenie orzeczonej kary pozbawienia wolności.
Tegoroczny egzamin zawodowy dla aplikantów adwokackich i radcowskich odbędzie się 19–21 marca. Podstawową zmianą w stosunku do ubiegłych lat jest rezygnacja z testu. W pierwszym dniu zdający będą musieli rozwiązać zadanie z zakresu prawa karnego
PARTNEREM CYKLU STREFA APLIKANTA JEST WYDAWNICTWO C.H. BECK
Komentarze (4)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarszeTylko dlaczego w Polsce wymaga sie podpisu mędrca z uczelni pod tak oczywistym faktem?
Dobrze ,ze korporacja adwokacka rezygnuje z testu na koniec studiow prawniczych w swej izbie,bo to moze dac wieksza przestrzen uczelniom wyzszym do wydawania dyplomow wg,wiedzy,a nie wlasnego uznania na mocy testow ze znajomosci prawa na poziomie podstawowym.Ja dodam,ze egzamin taki zagranica jest obowiazkowy,niestawiennictwo po 5 latach to zwrot kasy za bezplatne studia,a niezdanie to brak mgr.
Szkoda tylko,ze zdanie uczelni zwazywszy na statystyki zdawalnosci testu nie pokrywaloby sie z wynikami i co najmniej 60% absolwentow nie ukonczyloby studiow,mimo ze dzisiaj je (niestety) konczy.
Ale ze zdaniem mędrców nie warto polemizowac,,,hehhe..niestety w przypadku prawa samym dyplomem nie mozna zostac prawnikiem (dzieki bogu...).