Prowadzę niepubliczne przedszkole. Jego działalność jest finansowana m.in. dotacjami z gminy. Uważam, że uchwała rady gminy, która ustala warunki dotacji, jest wadliwa. Jednak mój wniosek do organu nadzoru o orzeczenie jej nieważności został rozpoznany negatywnie. Czy mogę złożyć skargę do sądu na organ, skoro jest bezczynny? Ewentualnie jakie inne rozwiązanie jest możliwe?
/>
Nie ma prawnej możliwości złożenia skutecznej skargi sądowej przez osobę prowadzącą niepubliczne przedszkole na organ nadzoru z powodu niepodjęcia rozstrzygnięcia nadzorczego w określonej sprawie. Jednak taki podmiot może złożyć skargę w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Wtedy zapewne sąd rozpozna merytorycznie argumenty dotyczące wadliwości uchwały dotacyjnej.
Rzekomy brak reakcji RIO
Z podanych w liście informacji wynika, że przedmiotem uchwały są kwestie związane z dotowaniem niepublicznych placówek oświatowych. Uchwały w tym zakresie podejmowane są na podstawie art. 90 ust. 4 ustawy o systemie oświaty (dalej: u.s.o.). Mówi on, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala tryb udzielania i rozliczania dotacji, o których mowa w ust. 1a–1c i 2–3b u.s.o. oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystywania, uwzględniając zwłaszcza podstawę obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie i w rozliczeniu wykorzystania, oraz termin i sposób rozliczenia dotacji. Zgodnie z art. 86 ustawy o samorządzie gminnym organami nadzoru są prezes Rady Ministrów i wojewoda, a odnośnie do spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa. Natomiast z art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych wynika, że ich właściwość rzeczowa w zakresie działalności nadzorczej obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy JST w sprawach zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu JST. Zatem rzekoma bezczynność w zakresie uchwały dotacyjnej dotyczy zaniechania, a dokładniej braku stwierdzenia nieważności wspomnianej uchwały przez RIO.
Działania nadzorcze z urzędu
Trzeba jednak rozważyć, czy w ogóle RIO mogła uznać wniosek osoby prowadzącej niepubliczne przedszkole za prawnie wiążący. Z istoty regulacji nadzorczych wynikających z u.s.g. nie wypływa taka możliwość. Dotyczy to zarówno organu nadzoru, jakim jest wojewoda (którego kompetencja nadzorcza jest zakresowo najszersza), jak i RIO. Również w orzecznictwie sądowoadministracyjnym powszechne jest stanowisko, że nie ma prawnej możliwości, aby wniosek osoby trzeciej obligował organ nadzoru do określonego zachowania, np. stwierdzenia nieważności danej uchwały. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w postanowieniu z 10 maja 2016 r. (sygn. akt II SAB//Rz 33/16) zaakcentował, że postępowanie nadzorcze prowadzone jest przez wojewodę z urzędu, a przepisy nie przewidują możliwości skutecznego – z prawnego punktu widzenia – zgłoszenia przez jakikolwiek podmiot żądania podjęcia przez niego stosownych czynności nadzorczych. Pisma podmiotów zainteresowanych mogą co najwyżej stanowić źródło informacji po podjęciu czynności z urzędu.
Z kolei WSA w Białymstoku w postanowieniu z 3 grudnia 2015 r. (sygn. akt II SAB/Bk 90/15) podkreślił, że skoro wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego następuje z urzędu (jest ustawowo przypisaną kompetencją organu nadzoru), to jego niewydanie nie może być uznane jako bezczynność w rozumieniu art. 3 par. 2 pkt 8 i 9 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sąd dodał, że rozstrzygnięcie nadzorcze nie jest decyzją administracyjną, a postępowanie w tym trybie nie spełnia przesłanek postępowania w znaczeniu kodeksu postępowania administracyjnego prowadzonego w indywidualnej sprawie. Ostatecznie zaś skarga na rzekomą bezczynność została odrzucona z przyczyn formalnych.
Inny mechanizm kontrolny
Skoro jednak czytelnik uważa, że uchwała rady gminy jest wadliwa, może skorzystać z mechanizmu określonego w art. 101 ust. 1 u.s.g. Stanowi on, że każdy, kogo interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może je zaskarżyć do sądu administracyjnego. Ten przepis uległ ważnej nowelizacji, bowiem od 1 czerwca 2017 r. nie ma już wymogu – dla złożenia skargi – skierowania do gminy wezwania do usunięcia naruszenia. Przedsiębiorca powinien więc rozważyć skorzystanie z tego mechanizmu kontrolnego uchwały dotacyjnej.
Podstawa prawna
Art. 90 ust. 1a–1c, ust. 2–3b, ust. 4 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.).
Art. 86, art. 101 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.).
Art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 561).
Art. 3 par. 2 pkt 8 i 9 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.).
