Polskie miasta stają coraz częściej przed wyzwaniami polityki integracyjnej. Warto się do tego dobrze przygotować, sięgając m.in. po doświadczenia z zagranicy. Zwłaszcza z krajów, które mają problemy podobne do naszych.
W ostatnich latach gospodarka Polski rozwija się w tempie 3–4proc. rocznie, a prognozy zapowiadają utrzymanie się tego poziomu wzrostu przynajmniej w najbliższych latach. Bezrobocie sukcesywnie spada już od 2013 roku i we wrześniu br. roku wyniosło 6,8 proc. Coraz częściej zaczyna mówić się o deficycie rąk do pracy, a według „Barometru Rynku Pracy” z września br. już jedna trzecia firm nie może z tego powodu zawierać nowych kontraktów. Naturalnym efektem obecnej sytuacji jest wzrost liczby cudzoziemców pracujących na terenie Polski. Lawinowo rośnie liczba oświadczeń o zatrudnianiu obcokrajowców. Tego trendu raczej nie odwróci nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która wchodzi w życie od 2018 roku. Wprowadza ona nowe zezwolenia i procedury dotyczące pracy krótkoterminowej oraz zaostrzenie kar za nielegalne zatrudnienie. Emigracji nikt nie zatrzyma i niezależnie od polityki państwa i zmian regulacyjnych w obszarze pracy cudzoziemców w Polsce, możemy spodziewać się w najbliższych latach rosnącej liczby obcokrajowców zarówno tych z obszaru UE, jak i spoza Europy, także uchodźców. Rosnąć będzie też liczba zagranicznych studentów coraz częściej wybierających polskie uczelnie.
Polska wciąż jednak pozostaje jednym z państw UE o najmniejszym odsetku obywateli z innych krajów. Generalnie niski jest poziom wiedzy o innych kulturach czy religiach. Nie posiadamy dużego doświadczenia, know- -how czy wielu wypracowanych praktyk integracji emigrantów ani na poziomie krajowym, ani lokalnym. Często to właśnie samorządy lokalne i władze miejskie stają przed nowymi wyzwaniami w tym obszarze i będzie tak coraz częściej. A ich działania będą miały coraz większy wpływ na rozwój społeczny i gospodarczy oraz bezpieczeństwo miast i regionów. Przygotowując odpowiednie zmiany prawne czy instytucjonalne, warto sięgnąć po doświadczenia i dobre praktyki innych krajów. Za godne uwagi może uchodzić stworzone w Seulu Seoul Global Center – kompleksowe centrum obsługi cudzoziemców finansowane przez władze miejskie.
Seoul Global Center
Podobnie jak Polska, Korea Południowa pozostaje państwem o niskim odsetku mieszkających tam obywateli innych krajów. Mimo hermetycznej polityki emigracyjnej oraz generalnie dość zamkniętego i wyizolowanego kulturowo społeczeństwa, imponująca gospodarka tego kraju spowodowała szybki wzrost liczby imigrantów zarobkowych z różnych części świata. Także wykwalifikowanej kadry z Europy czy Stanów Zjednoczonych przybywającej do Seulu do pracy w koreańskich przedstawicielstwach firm lub w rozrastających się dużych firmach koreańskich (chaebol) jak Samsung, LG czy Hyundai.
SGC powstał w 2008 i początkowo miał jedynie przyciągać do Seulu inwestycje przez świadczenie usług zagranicznym inwestorom i ich rodzinom mieszkającym lub planującym przeprowadzkę do Korei. Kiedy liczba cudzoziemców zaczęła rosnąć w bardzo szybkim tempie, zorientowano się, że zapewnienie zagubionym przybyszom minimum pomocy w życiu codziennym oraz integracji z lokalnym społeczeństwem pozytywnie wpływa atmosferę wzajemnego szacunku oraz bezpieczeństwo miasta.
Konkretne działania
Odwiedzając biura SGC, ma się wrażenie sprawnie działającego przedsiębiorstwa, świadczącego usługi komercyjne. Główna sala, do której trafiają petenci w pierwszej kolejności, to dobrze wyposażone, otwarte biuro z wieloma udogodnieniami dla klientów i ich rodzin. Biuro podzielone jest na 10 sekcji, gdzie pracują konsultanci posługującymi się 10 różnymi językami. Udzielają porad, ale też kierują osoby z zagranicy do innych komórek SGC w celu korzystania na przykład ze specjalistycznych porad prawnych, administracyjnych czy finansowych.
Warto zauważyć, że cudzoziemcy nie są tu traktowani jako potrzebujący pomocy imigranci, ale jako wartościowi lub potencjalni pracownicy, którym pomaga się w rozwiązaniu przejściowych problemów. Jednak pomoc w podstawowych kwestiach życia codziennego to tylko niewielka część działalności centrum. Przede wszystkim stworzono dynamiczny system aktywizacji biznesowej i kulturowej społeczności międzynarodowej. Centrum umiejętnie łączy doraźną pomoc z działaniami promującymi integrację kulturową, ale też aktywizację biznesowa i zawodową. Z jednej strony organizuje się wydarzenia kulturalne umożliwiające cudzoziemcom aktywnie spędzać czas, z drugiej zaś zaprasza się ich na bezpłatne lekcje języka koreańskiego czy przedsiębiorczości. Taka akceptacja i poczucie podmiotowości, którą zyskują, często powoduje wzmożenie aktywności biznesowej lub pracy na rzecz społeczności lokalnej.
Centrum proponuje różnorodne działania, np. organizuje pchli targ. Cudzoziemcy sprzedając i kupując używane towary, tradycyjne rękodzieła, pamiątki, upominki itd. dzielą się swoją kulturą, wnosząc wkład ekonomiczny rozwój społeczności lokalnej. Inny pomysł na integrację to koncerty odbywające się co miesiąc od marca do października. Zyskują na tym także mieszkańcy Seulu – mogą obejrzeć występy członków społeczności międzynarodowej. Tego typu edukacja pozwala Koreańczykom zrozumieć kulturowe różnice, a dodatkowo popularyzuje ducha wspólnoty.
Sposobem na integracje jest też program wspólnego woluntariatu Koreańczyków i cudzoziemców w ważnych przedsięwzięciach lokalnych, który jest połączony ze szkoleniami dla woluntariuszy osób biorących w nim udział. Strzałem w dziesiątkę okazał się także pomysł udziału przedstawicieli społeczności międzynarodowej w posiedzeniach Rady Miasta Seulu. Jak wynika z danych SGC w ciągu ostatnich trzech lat spotkań – odbywają się dwa lub trzy razy do roku – cudzoziemcy przy wsparciu SGC zaproponowali 95 nowych rozwiązań i rekomendacji, z których 61 znalazło odzwierciedlenie w tworzeniu realnych polityk i inicjatyw miejskich. Z kolei ze szkoleń sekcji doradztwa biznesowego SGC co roku korzystało ok. 3,5 tys. osób. Ma to wymierne efekty. I tak targi pracy dedykowane cudzoziemcom odwiedza każdorazowo 2–3 tysiące osób, a wystawia się na nich ponad 60 firm rekrutujących. Natomiast networking biznesowy i inkubator przedsiębiorczości pomogły stworzyć 453 firmy, które prowadzą działalność i płacą podatki w Korei Południowej. Wiele z nich zatrudnia nie tylko cudzoziemców, ale i obywateli Korei.
Centrum konsekwentnie spełnia swoją rolę, a władze miasta rozwijają programy wsparcia oraz tworzą nowe w miarę rozpoznawania kolejnych potrzeb. SGC rozszerza swoją działalność na następne grupy obcokrajowców i nowe obszary aktywności. Obecnie posiada dwa duże centra obsługi i siedem mniejszych oddziałów lokalnych. Liczba klientów korzystających z usług całego kompleksu wzrosła z prawie 92 tys. w 2015 r. do ponad 105 tys. w roku 2016. Budżet SGC wyniósł w 2016 roku blisko 5 mln dol. SGC jest stał się już nie tylko centrum pomocy cudzoziemcom, ale także, a może przede wszystkim, dużym centrum kulturowym, biznesowym i edukacyjnym aktywizującym społeczność międzynarodową Seulu.
SGC świadczy usługi w ramach programów z kilku obszarów
1) Życie codzienne
● Konsultacje ogólne
● Konsultacje prawne
● Okresowe konsultacje w terenie
● Program wspólnego woluntariatu obywateli Korei i cudzoziemców
● Szkolenie ułatwiające życie w Seulu
● Pomoc w uzyskaniu prawa jazdy
● Ubezpieczenia
● Finanse
2) Biznes i praca
● Szkolenia biznesowe: Program szkoleń obejmujący kursy:
a) Koreańska kultura biznesowa, procedury dotyczące inwestycji zagranicznych
b) Plany finansowe i strategie operacyjne
c) Ochrona praw własności
d) Strategie marketingowe
e) Prawa i przepisy imigracyjne dot. prowadzenia biznesu
f) Zatrudnienie i praca
g) Praktyki podatkowe
h) Spory patentowe i metody pisania umów biznesowych
i) Koreański systemu nieruchomości
j) Konferencje biznesowe
● Konsultacje biznesowe
● Akademia handlowa
● Inkubator przedsiębiorczości
● Biznesowe spotkania networkingowe
● Targi pracy
● Konkursy startupowe
● Portal pracy
3) Edukacja
● Szeroki program kursów języka koreańskiego na wszystkich poziomach.
● Informacje i kursy przygotowawcze do oficjalnych egzaminów potwierdzających znajomości języka koreańskiego
● Specjalne zajęcia językowe przeznaczone dla matek z dziećmi