Kto może zostać urzędnikiem?
W świetle prawa urzędnikiem państwowym może być osoba, rzecz jasna, pełnoletnia, która jest obywatelem polskim i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych. Ustawa mówi także o „nieskazitelnym charakterze” i odpowiednim wykształceniu. Warunkiem jest także odbycie aplikacji administracyjnej, która ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika podejmującego po raz pierwszy pracę w urzędzie państwowym do należytego wykonywania obowiązków urzędnika państwowego. Taki kurs trwa zwykle 12 miesięcy. Aplikant, który otrzymał pozytywną ocenę kwalifikacyjną, powinien być zatrudniony na stanowisku, do którego został przygotowany w toku aplikacji.
Ochrona zdobytego stanowiska
Nad taką ochroną czuwa Kodeks Pracy. Rozwiązanie umowy z urzędnikiem państwowym może nastąpić w drodze wypowiedzenia w przypadku likwidacji urzędu lub jego reorganizacji, jeśli przeniesienie pracownika nie jest możliwe. Ponadto, pracodawca może rozwiązać umowę gdy pracownik utraci uprawnienia wymagane na danym stanowisku lub w przypadku znacznego pogorszenia się stanu zdrowia urzędnika. Zanim jednak poszłoby do rozwiązania umowy, pracodawca powinien zaproponować urzędnikowi podjęcie pracy na innym stanowisku odpowiadającym posiadanym kwalifikacjom, jeżeli takim stanowiskiem dysponuje.
Sprawa wygląda inaczej w przypadku stwierdzenia winy urzędnika. Wówczas pracodawca może go zwolnić w przypadku prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu, prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzędzie lub zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Stosunek pracy z urzędnikiem państwowym ulega z mocy prawa rozwiązaniu bez wypowiedzenia również w razie utraty obywatelstwa polskiego.
Co wolno urzędnikom?
Urzędnik państwowy jest zobowiązany sumiennie wypełniać polecenia służbowe przełożonych, nie wolno mu wypełniać poleceń, których wykonanie stanowiłoby przestępstwo lub groziłoby stratami. Nie wolno mu także podjąć innego zatrudnienia bez konsultacji z kierownikiem urzędu, w którym jest zatrudniony.
Sprawdź, kogo dotyczy zakaz konkurencji>>
Urzędnik państwowy nie może wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami albo mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Nie wolno mu też uczestniczyć w strajkach lub akcjach zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu albo w działalności sprzecznej z obowiązkami urzędnika państwowego.
Do obowiązków urzędniczych poza – rzecz jasna- przestrzeganiem prawa, należy ustawowe pogłębianie „zaufania obywateli do organów państwa”. Urzędnik zobowiązany jest do racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi, a z racji wykonywanych obowiązków także do zachowania tajemnicy zawodowej. O tym, kto jeszcze musi jej przestrzegać przeczytasz tutaj>>
Ile zarabia urzędnik? Co dalej z przywilejami?
Urzędnik państwowy otrzymuje wynagrodzenie, którego wysokość jest uzależniona od posiadanych kwalifikacji zawodowych, stażu pracy oraz zajmowanego stanowiska. Czas pracy urzędników państwowych nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 8 tygodni.
Urzędnik państwowy, który wykazuje inicjatywę w pracy i sumiennie wykonuje swoje obowiązki, powinien być awansowany do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko. Dodatek za wieloletnią pracę w urzędach państwowych, w wysokości wynoszącej po pięciu latach pracy 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego (dodatek ten wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego). Z kolei wysokość nagród jubileuszowych po 45 latach pracy mogą osiągnąć nawet 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego. Urzędnicy nie będą mogli długo cieszyć się przywilejami. Rząd planuje bowiem zreformować obowiązującą ustawę pozbawiając urzędników m.in. trzynastej pensji. O planowanych zmianach przeczytasz tutaj>>
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 16 września 1982 roku o pracownikach urzędów państwowych