TEZA: Okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego podlega wyłączeniu z okresu, za który przysługuje wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (art. 47 in fine kodeksu pracy) także wówczas, gdy pracownik po rozwiązaniu z nim umowy o pracę (ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego) pobierał te świadczenia w wysokości wynikającej z ograniczenia przewidzianego w art. 46 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Sygn. akt II PK 46/14
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO
z 14 lipca 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Z pracownicą rozwiązano umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, który upłynął 31 maja 2008 r. Od czerwca do listopada 2008 r. pobierała zasiłek chorobowy, a do 22 lipca 2009 r. – świadczenie rehabilitacyjne. Od grudnia 2008 r. miała przyznaną emeryturę. Zwolniona odwołała się od wypowiedzenia i wyrokiem z 2 lutego 2011 r. sąd przywrócił ją do pracy na poprzednich warunkach, gdyż była pracownikiem chronionym (art. 39 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.). Do pracy wróciła 19 kwietnia 2011 r. Pracownica domagała się zasądzenia wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy od 1 czerwca 2008 r. do 17 kwietnia 2011 r. (art. 47 k.p. zdanie drugie).
Sąd okręgowy przyznał jej wynagrodzenie za cały ten okres. Stanowi ono bowiem odszkodowanie za utraconą pensję i należy je obliczyć jako wynagrodzenie za pracę, które zwolniony otrzymywałby, gdyby w tym czasie pracował. Od tak rozumianego odszkodowania nie podlegają zatem odliczeniu pobierane świadczenia z ubezpieczenia społecznego, tj. zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne oraz emerytura.
Sąd apelacyjny zmniejszył zasądzone wynagrodzenie, wyłączając z okresu, za który ono przysługuje, okresy pobierania przez zwolnioną zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego (od 1 czerwca 2008 r. do 22 lipca 2009 r.). Wynagrodzenie z art. 47 k.p. nie stanowi stricte odszkodowania w rozumieniu cywilnoprawnym, bo do jego przyznania nie jest konieczne powstanie szkody, a do jego obliczania stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy w przypadku pracownika chronionego oznacza przyznanie prawa do pełnego wynagrodzenia za taki okres, w którym pracownik mógł wykonywać pracę. Zatem wyłączeniu podlegają okresy niezdolności do świadczenia pracy, tj. pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.
W skardze kasacyjnej pracownica twierdziła, że wyłączeniu z okresu, za który przysługuje wynagrodzenie, nie powinny podlegać okresy pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego, w przypadku gdy pobiera się je po utracie zatrudnienia, kiedy to według art. 46 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.; dalej: ustawa zasiłkowa) podstawa wymiaru tych świadczeń jest niższa.
UZASADNIENIE
Sąd Najwyższy oddalił skargę pracownicy. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że czas pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego podlega odliczeniu od okresu, za który pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. W art. 47 k.p., który mówi o wynagrodzeniu za czas pozostawania bez pracy, chodzi bowiem o gotowość do rzeczywistego (faktycznego) świadczenia pracy, kiedy pracownik nie tylko przejawia wolę jej wykonywania, ale także jest do tego zdolny. Świadczenie z art. 47 k.p. ma charakter kompensacyjny (a nie represyjny) w stosunku do podstawowego świadczenia restytucyjnego, jakim jest przywrócenie do pracy.
Pogląd ten może być również odniesiony do wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy dla pracownika chronionego, o którym mowa w art. 47 zdanie drugie k.p., w związku z ograniczeniem podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego przysługujących po ustaniu tytułu tego ubezpieczenia (art. 46 ustawy zasiłkowej). Wynikająca z ustawy zasiłkowej zasada niedopuszczalności jednoczesnego pobierania przez pracownika wynagrodzenia i świadczeń przewidzianych na wypadek choroby w czasie trwania stosunku pracy nie jest wyłączona w stosunku do pracowników przywróconych do pracy, którzy po rozwiązaniu umowy o pracę (ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego) pobierali zasiłek chorobowy (świadczenie rehabilitacyjne) w wysokości wynikającej z ograniczenia przewidzianego w art. 46 ustawy zasiłkowej, a więc niższej od wysokości tych świadczeń, jakie otrzymaliby, pozostając w tym czasie w stosunku pracy.
Zrealizowanie podstawowego roszczenia restytucyjnego (przywrócenie do pracy) jako instrumentu chroniącego interes pracownika jest niezależne od wysokości przyznanego poza nim świadczenia pieniężnego. Okres pobierania zasiłku i świadczenia niezależnie od tego, czy przypada w czasie trwania tytułu ubezpieczenia chorobowego, czy też po jego ustaniu, stanowi okres nieskładkowy (art. 7 pkt 1 lit. b i c ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm., dalej: ustawa emerytalna). Brak jest wystarczających argumentów, aby przyjąć, że okres pobierania tych świadczeń przypadający w czasie pozostawania bez pracy ma być nie tylko rekompensowany dodatkowo świadczeniem przewidzianym w art. 47 k.p., ale również – wskutek jego przyznania i wypłaty – stanowić składkowy okres ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej).
